Тақырыбы: Мемлекеттік рәміздердің сандық сипаттамасы
Қазақстан Республикасының мемлекеттік Елтаңбасы-геометриялық фигуралар үйлесімі
жүктеу/скачать 485,45 Kb.
|
zhas-alym-1-wecompress.com
мақала Ертегі терапия
| 2.3Қазақстан Республикасының мемлекеттік Елтаңбасы-геометриялық фигуралар үйлесімі
Мемлекеттік Елтаңбаның символдық мәні. Елтаңба жобасына 245 сурет, 67 хат - пікір ұсынылды. Солардың ішінен ЖандарбекМәлібеков пен Шота - Аман Ыдырысұлы Уалихановтың үлгілері ең таңдаулы дептанылып, қазіргі Қазақстанның Елтаңбасы болып бекітілді. Қазақстан Республикасының мемлекеттік елтаңбасы шаңырақты бейнелейді (жоғарғы жағы киіз үйдің күмбез тәрізді бөлігі), мифтік аттардың қанаттарымен жиектелген, күн сәулесі түрінде тарайтын уықтар шаңырақпен 130 бұрыш жасап қиыласады.Елтаңбаның төменгі бөлігінде – «Қазақстан» жазуы жазылған. Қазақстан Республикасының мемлекеттік елтаңбасының түрлі - түсті фонында екі: алтын және көк - көкшіл түстер бар. Елтаңба жасау оның геометриялық кескіндерін үйлестіруден басталады. Геральдикалық практикада әр түрлі формалар қолданылады - тікбұрыш, тіктұртбұрыш және т. б. Қазақстан Республикасының елтаңбасындағы барлық бөлшектер бір толық шеңбер ішіне орналастырылған және басты элемент атрибуты – әлемді жаратқан күн сәулесі сияқты уықтарымен шаңырақты үйлесімді бейнеленген.Шаңырақ - күн дөңгелегі. Ол айналып жүрген күннің, ал оның уықтары сәулеге ұқсас динамикалық суреті, шаңырақ күн қозғалысын көрсететін дала сағаты. Шаңырақтағы белгілер арқылы қазақтар күннің уақытын анықтап отырған. Нақ осындай қабылдаумен барлығына ортақ үй болып табылатын өмірді бүкіл қазақстандықтардың Отанымен байланыстырады. 7 Елтаңбаның орта бөлігінде, көлемі 500мм болатын шеңбер тәрізді аудан бар. Елтаңбаның ортасында көлемі 145 мм болатын "Шаңырақ" орналасқан. Елтаңбаның төменгі жағынан шаңырақтың жоғарысына дейінгі биіктік 115 мм. Шаңырақтан елтаңбаның жоғарғы жағына дейінгі биіктік 20 мм.1 "Шаңырақ" – келесі элементтерден тұрады: (1- сурет) а) Екі сақина тәрізді дөңгелектен, 145 мм болатын үлкен сақина, сақина ұзындығы 4 мм, биіктігі 3 мм; 115 мм кіші сақинадан, сақина ұзындығы 4 мм, биіктігі 3 мм; 1- сурет Елтаңба негізі б) Аз шеңберден орталыққа "шаңыракқа" аз шеңбер шошағына төмен орналасқан 107 мм, ені 5 мм, биіктігі 3 мм; (2 - сурет) в) Шошақта саны 72 болатын уықтың жалғастырушы элементтері сәулелер орналасқан; г) Ортада 97 мм дөңес шеңбер, ішкі дөңес шеңбердің негізден биіктігі 12 мм: д) Дөңес шеңберде орналасқан 45 осьтан басқа дінге өткендер төрт," Кулдіреуіш " үш - элементтен тұрады; е) Орталық бөлік, 6 мм х 6 мм көлемді, биіктігі 3 мм болатын 9 квадрат элементтен тұрады. 2. Елтаңбада, уықтар шаңырақ ортасынан 20 мм биіктікте орналасқан.(3- сурет) 3. Шаңырақ сәулелерінің орналасуы шеңбер өсінен ортада орналасуы 5’. 4. Шаңырақтағы конустық сәулелердің мөлшері: ені 4 мм, биіктігі 3 мм, шеңбер соңында ені 7 мм, биіктігі 6 мм, тік сәуленіңшаңырақтан шеңбер соңына дейінгі ұзындығы 205 мм. 8 5. Тік сәуледе, шаныраққа қарсы орталықта бес бұрышты жұлдыз орналасқан. Жұлдыздардың шеңбер диаметрі 35 мм, биіктігі 30 мм..(5- сурет) 6. Шаңырақтан шыққан сәулелер көлемі, яғни жуандығы, ұзындығы, ені елтаңба өстеріне пропорционал болуы керек. 7. "Кереге" – бұл киіз үйдің негізгі құрамды бөлігі, ал елтаңбада, бұл елтаңбаның екі жағында симметриалды орналасқан элементтер, әр ұяшық өзгеретін ромб тәрізді..(4- сурет) 8. Дөңестің жуандығы конустың бетінен 6 - 7 мм, биіктігі 8 мм, керегенің басы елтаңбаның шетін бітіреді. 9. Шаңырақ ішіндегі сәулелер арасында «шаңыраққа» дөңес бөлімдерге және «кереге» мен герб эмальмен жабылады (көкшіл – көк түс), ал гербтің қалған бөліктері – алтын түстес. 10. «Босаға» - бұл киіз үйдің кіре беріс бөлігі, елтаңбада төменде 400 мм орналасқан. 11. Екі жағынан да көлемді – структуралық, стильденген элементтер «Архардың», «қошқардың» бастары орналасқан, олар елтаңбаның шеттерінен шығарыла орындалған, қисық пішінде. Өлшемі - 65 мм х 45 мм х 65мм. 12. Шаңырақ өсі герб өсінен төмен, 20 мм тік орналасқан. 13. Босағаның ортаңғы бөлігінде кесек әріптермен жазылған «ҚАЗАҚСТАН»сөзі жазылған: биіктігі 20 мм, ұзындығы - 15 мм, жуандығы 4 мм, текст фоны - фактуралық. 14. Ортадан жоғарырақ бөлікте «Белдеу» элементі орналасқан. Бұл елтаңбаның салмағын теңестіріп тұратын таразы секілді. 15. Шаңырақ төмен оң және сол жақ сақинадан Желбеу бауы түседі және көлемді – корпус түріне көшіп өтеді. 9
2 - сурет Елтаңбаның құрылымы 3 - сурет Уықтың орналасуы 10 4 - суретКерегенің орналасуы 5 – сурет Шаңырақ және бес бұрышты жұлдыз 11 Әр халық өзі қасиетті санайтын жан-жануарды Мемлекеттік нышан деген жайы бар. Аңыздардан арқау тартқан пырақбейнесіндегі жылқы да өз кезегінде өркениеттің дамуына ықпал еткен . Босағаны берік ету үшін 7 буыннан тұратын мүйіз таңдалды.7 буын бір жағынан қазақтың «Жеті атасын білмеген жетесіз» дегенін аңғарту. Пырақтың қанаты бір қарағанда бидайдың бауланған сәтін еске салады. Тұлпар – дала Пегасы, ол әрбір жігіт армандаған жүйрік – ол бостандыққа ұмтылуды, жеңіске жетуді, сонымен қатар жан қиярлықты сипаттайды. Біздің тұлпар – Қазақстанның тәуелсіздігін сақтау символы.(6- сурет) Қанатты тұлпар - қазақ поэзиясындағы ең танымал образ. Ол - қанатты арманды, шығармашылық қиялдың шарықтауы, жақсыға ұмтылуға деген тілекті сипаттайды. Сондықтан біз бұл символды әрқашанда жарық үміт күтетін жас ұрпақпен және жас бұтақпен салыстыруымызға құқығымыз бар. Ұшып бара жатқан тұлпар өзімен уақыт пен кеңістікті біріктіреді. Ол - өлмейтіндік бейнесі және біздің елтаңбамызда өлмейтін дамуды, рухани байлықты және Қазақстанда, бір шаңырақ астында тұрып жатқан халықтар мен ұлттардың әр алуандығын бейнелеуге мойындалған. Ескіде жануардың мүйіздері де құрметтелген. Біздің ата - бабаларымыз ертегідегі бір мүйізді атты да ғажайыпқа, өздерінің армандарына сенген. Бір мүйізді ат қасиетті жануар болып саналған. Ол өте ерте заманнан бері бар және қазіргі кезде елдің елтаңбасында бой көтерген ол, жас мемлекеттің әлі де ашылмаған таланттарын және күш - қуатын сипаттайды. Аттардағы мүйіздердің де өздерінің символдық мағынасы бар.(7 - сурет) Мүйіз" сөзін қолданумен қазақ тілінде күш, батырлық, ерлік деген ұғымдар түсіндіріледі. Мүйіз – ескі заманнан бері рахаттың, құнарлылықтың, сәттіліктің символы. Осылайша алғашқыда таң қаларлықтай болып көрінетін қанатты және мүйізді ат тарихи эмблема болып табылады және оның өзінің тарихи мағынасы бар. Республиканың мемлекеттік елтаңбасында екі мифтік аттар және олар екі жағынан шаңырақты құшақтап тұрғаны бейнеленген. Олар сонымен қатар барлығына ортақ үйіміз – Қазақстанға қызмет көрсетіп тұрғандығын сипаттайды. 12
6-сурет Тұлпардың мүйізі 7- сурет «Буын», «масақ», «жота», «желбезектер» орналасуы 13 жүктеу/скачать 485,45 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|