Мемлекеттік тәуелсіздікке ие болған Қазақстанда оқу-білім реформаларының себептері экономикалық және саяси қайта құрулардың алғышарттарынан принципті түрде өзгешеленеді. Экономикалық және саяси қайта кұрулар экономиканың терең дағдарысымен, саяси катынастардың тарихи баламасыздығымен, өндірістің құрылымы мен нәтижелерінде, халықтың тұрмыс деңгейі мен сапасында, мемлекеттік басқарудың тиімділігінде озық елдерден елеулі артта қалушылықпен байланысты болды. Осыған қарамастан тәуелсіз Қазақстан ыдыраған Кеңес Одағынан мұраға алған білім беру жүйесінде дағдарыс та, артта қалушылык та болған жоқ.
Егер экономикалық дамудың көптеген көрсеткіштері бойынша республиканы 1990 жылдардың басында дамушы елдердің катарына жатқызуға болатын болса, онда халықтың білім мен біліктілік деңгейі, оқу үрдісінің тиімділігі, ғылыми әлеуеті бойынша ол көптеген дамыған елдерден алда тұрды.
Іс жүзінде халықтың жаппай сауаттылығы, орта білімнің жалпыға бірдейлігі және жоғары білімге қол жеткізудің жоғары деңгейі, оқу-білім бағдарламаларының ғылыми сипаты және іргелі негізділігі, білім мен ғылымның кез-келген халықаралық өлшем бойынша қуатты кадрлық әлеуетті кеңестік кезеңнін даусыз тарихи жетістіктері болатын.
