3
нейрондық ұйымдасуына қарай бірнеше аймаққа немесе бөлікке бөледі. Мұндай бөлу белгілі бір
өлшемде шартты болып келеді, өйткені мидың бір-бірінен алыс орналасқан әрбір
бөліктеріндеріндегі нейрондар (мысалы, қозғалыс қыртысының үлкен пирамидалы жасушалары
және жұлынның мотонейрондары) бір-біріне жақың,
бір аймақта орналасқан, бірақ әр түрлі
физиологиялық жүйелерге жататын нейрондарға қарағанда өзара өте тығыз байланысқан болып
келеді. Осыған қарамастан, ОЖЖ белгілі бір бөлімдерге бөлу нейрофизиологиялық талдау жасау
үшін де, клиникалық мақсаттар үшін де өте тиімді. Әр түрлі жүйкелік құрылымдардың арнайы
ерекшеліктерін және олардың өзара әрекеттесуінің заңдылықтарын анықтауды ОЖЖ жеке бөлімі
қарастырады. ОЖЖ және оның құрамына кіретін бөлімдердің жобалық бейнесі Бұл жобада
жалпы түрде жұлын, артқы ми(сопақша ми және Варолий көпірі немесе ми көпірімен қоса),
ортаңғы ми, мишық,аралық ми (таламус және гипоталамус) және алдыңғы ми (қыртыс асты
ядролардың стриопаллидарды жүйесі және үлкен жарты шарлар қыртысы) көрсетілген.
Жұлын – жануарлардың орталық жүйке жүйесінің ең көне бөлімі,ол ең қарапайымдыларға
жататын- ланцетникте- бас миы қалыптасуына дейін болған. Сондықтан, ОЖЖ басқа бөлімдеріне
қарағанда метамерлік құрылымымен көрінетін ежелгі ұйымдасу бейнесін сақтаған.
Жұлын ОЖЖ
ең шеткері бөлімі болып табылады. Ол омыртқа арнасында орналасқан және омыртқалылардың әр
түрлі өкілдерінде ұзындықтары әр түрлі болады. Балықтарда, құйрықты амфибияларда,
рептийлерде және құстарда ол омыртқа арнасының бойын толық толтырады,ал құйрықсыз
амфибияларда және сүтқоректі-лерде тек оның бөлігін ғана толтырады. Сондықтан, омыртқа
арнасының шеткері бөлімінде жұлынның шеткері сегментінің түбіршіктері жиналып, «ат
құйрығы» деп аталатын құрылым құрады.
Ортаңғы ми, сопақша ми және ми көпірі (Варолий көпір)сияқты ми
бағанының құрылымына
жатады. Ол көлемі бойынша,ми бағанының салыстырмалы шамалы бөлігін ғана алып
жатыр.Оның құрамына кіретін құрылымдар, эволюциялық даму барысында, артық ми
құрылымдарына қарағанда, көптеген өзгерістерге ұшыраған.
Мишық-сопақша ми және ми көпірінің үстіңгі жағында, үлкен жарты шарлардың артқы жағында
орналасқан құрылым.Эволюциялық дамудың өте көне құрылымы. Алғаш рет мишық дөңгелек
ауыздыларда пайда болған және қозғалысты үйлестіру қызметінің
ұқсастығы сақталып
қалған(балықтардан
адамдарға
дейін).Сүтқоректілерде
және
адамдарда
мишықтың
физиологиялық мәні арта түседі, ал оның нейрондық ұйымдасуы және жекелеген жүйкелік
элементтерінің құрылысы өте күрелі болып келеді.
Достарыңызбен бөлісу: