NaOH(конц)
|
Жалын түсі
|
Байқалатын эффект
|
Na2SO4
|
-
|
сары түске
боялады
|
жалын сары түске
боялады
|
MgSO4
|
M g(OH)2 ақ тұнба
|
-
|
ақ түсті тұнба түзіледі
|
(NH4)2SO4
|
NH3
|
-
|
иісті газ бөлінеді
|
26
Реакция теңдеуері:
Na2SO4+NaOH(конц)
MgSO4+2NaOH(конц)=Mg(OH)2 +Na2SO4
(NH4)2SO4+2NaOH(конц)=Na2SO4+2NH3 +2H2O
2-қадам. Тәжірибелік кесте.
Берілген заттарды суда ерітіп, ары қарай олардың ерітінділермен жұмыс істейміз. Енді нөмірленген сынауықтардағы ерітінділермен теориялық кестеде жоспарланған тәжірибелерді жасап, олардың нәтижелерін тәжірибелік кестеге жинастырамыз. Кестені толтырған кезде оның қиылыстарына нөмірленген сынауықтардағы заттарды бір біріне құған кезде байқалатын эффектілерді шартты белгілермен белгілейміз. Мысалы, нәтижелер келесідегідей болсын делік.
|
NaOH(конц)
|
Жалын түсі
|
Байқалатын эффект
|
№1
|
иісті газ
|
-
|
иісті газ бөлінеді
|
№2
|
ақ тұнба
|
-
|
ақ түсті тұнба түзіледі
|
№3
|
-
|
сары түске
боялады
|
жалын сары түске боялады
|
Әдетте, түскен тұнбалардың түсіне және олардың кейбір қасиеттеріне көңіл аударған жөн.
3-қадам. Тәжірибелік кесте мен теориялық кестені салыстыра отырып, қорытынды жасаймыз. Мысалы, осы жағдайда, бірінші сынауықта-аммоний сульфаты, екінші сынауықта-магний сульфаты, ал үшінші сынауықта- натрий сульфаты болғаны.
2-есеп. Берілген зат- аммоний сульфаты екенін тәжірибе жүзінде анықтаңдар.
Шешуі.
Қажетті реактивтер мен құрал-жабдықтар: аммоний сульфаты, концентрлі сілті ерітіндісі, барий хлориді ерітіндісі, барий хлориді ерітіндісі, индикаторлар, сынауықтар, пипетка.
Егер зат құрғақ күйде берілсе, онда оны суда ерітіп (аммоний сульфатының суда ерігіштігі-70,6г/100мл(00 C), 74,4 г/100мл (200C),103,8г/100 мл (1000C)), оның ерітіндісімен жұмыс жасаған жөн. Берілген зат аммоний сульфаты екенін тәжірибе жүзінде анықтау үшін оның 5-7 тамшысын сынауыққа құйып, 1-2 тамшы концентрлі сілті ерітіндісін қосамыз. С ынауықтың қабырғасына тигізбей шетіне дымқыл лакмус немесе фенолфталеин қағазын ұстап тұрып, сынауықтағы қоспаны қыздырамыз. Реакция теңдеуі:
(NH4)2SO4+2NaOH=Na2SO4+2NH3 + 2H2O
27
Реакция нәтижесінде аммиактың иісі арқылы оның бөлінгенін білеміз. Лакмус қағазын бақылайтын болсақ, оның көк түске боялғанын көреміз (кесте-1). Бұл берілген заттың құрамында аммоний ионының бар екенін көрсетеді.
Бұдан әрі, берілген заттың мөлшеріндей етіп оған барий хлоридін қосамыз. Ақ тұнба түзіледі:
(NH4)2SO4+BaCl2=BaSO4 +2NH4Cl
Ақ тұнбаның түзілуі берілген заттың құрамында сульфат ионы SO42- бар екенін көрсетеді
3-есеп. Лакмуспен аммоний нитраты, натрий карбонаты және калий хлориді ерітінділерін сынаңдар және байқалған өзгерісті түсіндіріңдер.
Шешуі:
Қажетті реактивтер мен құрал-жабдықтар: аммоний нитраты, натрий карбонаты және калий хлориді ерітінділері, лакмус қағазы не ерітіндісі сынауықтар.
Заттар ерігенде су молекулаларымен алмасу реакциясына түсіп, гидролизге ұшырайды.
Аммоний нитраты сулы ерітіндісіне лакмус қағазы қызыл түске боялады. Бұдан гидролиз нәтижесінде түзілген орта қышқылдық болатынына көз жеткізуге болады. Гидролиз процесінің молекулалық және иондық теңдеулері:
NH4NO3+HOH NH4OH+HNO3(орта қышқылдық)
NH4++HOH NH4OH+H+
Ал, натрий карбонатының гидролизі екі сатыда жүреді.
І саты:
Na2CO3+HOH NaOH+CO2 +H2O
CO32-+HOH HCO3-+OH-
Достарыңызбен бөлісу: |
