Кәсіпорын экономикасы пәні бойынша дәрістер жинағы


Белгісіздікті және тәуекелді есебке алу



бет19/19
Дата19.02.2017
өлшемі2,66 Mb.
#10642
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   19

Белгісіздікті және тәуекелді есебке алу.


Белгісіздік деп ақпараттың жетпеуін немесе толық еместігін айтады. Тәуекел кәсіпкердің өз қаржысын жоғалту ықтималдылығын көрсетеді.

Белгісіздік пен тәуекелдің келесі түрлерін ескеру қажет:



  1. Экономикалық заңдылық, ағымдағы экономикалық жағдай, инвестиция жасау жағдайлары.

  2. Сыртқыэкономикалық тәуекел.

  3. Саяси жағдай тұрақсыздығы, қолайсыз әлеуметтік-саяси өзгерістер.

  4. Бағалардың валюталық курстарының өзгеруі, нарық конъюнктурасының өзгеруі.

  5. Табиғи-климаттық факторлар.

  6. Өндірістік-технологиялық тәуекел.

Тәуекелді арнайы экономикалық-математикалық әдістер көмегімен компьютермен есептеуге болады.

Егер тәуекел ықтималдлығы белгілі болса, инвестициялардан болатын жалпы нәтиже математикалық күтім формуласы бойынша анықталады:



Эi – іске асырудың i-й шарты бойынша интегральды нәтиже.

pi – i-й шарттың іске асу ықтималдылығы.

Жобаны таңдау белгілері: мақсаты, сыртқы және экологиялық белгілер, жобаны іске асыратын инвестордың белгілері, ғылыми-техникалық белгілер, коммерциялық белгілер, өндірістік белгілер, нарық белгілері, аймақтық ерекшеліктерді есебке алатын белгілер.


3. Инвестициялық жобаның қаржы жоспары.

Қаржы – кәсіпорынның ақша жиынтығы және оларды қалыптастыру, бөлу және қолдану жүйесі.

Қаржы көздері: жеке жинақтар, акционерлі капитал, пайлық салымдар, ұзақмерзімді несие, инвестициялар, бюджеттік ақша.

Қаржы жоспары кәсіпорынның төлем қабілеттілігін және ликвидтілігін қамтамасыз ету үшін қолданылады. Қаржы жоспарының үш түрі бар: оперативті (1 жылға дейін), ағымдағы (1 жыл), перспективті

Қаржы жоспарына келесі құжаттар жатады:



  1. Табыстар мен шығындар жоспары (кәсіпорын пайдалылығын көрсетеді);

  2. Несиелік жоспар (қарызды қолдануды сипаттайды);

  3. Ақша ағындарының жоспары (ликвидтілікті қамтамасыз етеді);

  4. Кәсіпорын балансы (кәсіпорынның қаржы жағдайын сипаттайды).

Кәсіпорын балансы активтерден (кәсіпорын меншігіндегі мүлік) және пассивтерден (қаржы көздері) тұрады. Олар бір-біріне тең болу керек.

Кәсіпорын активтері ликвидті (айналым қаржы) және ликвидті емес (негізгі капитал) болып бөлінеді.

Баланс бойынша келесі көрсеткіштер анықталады:


  1. айналым қаржының ликвидтілігі – кәсіпорынның қажет уақытта қарыз қайтаруға қабілетін көрсетеді.

    1. Абсолютты ликвидтілік коэффициенті:

Кал = Ақша/қысқа мерзімді міндеттемелер >=0.5

    1. Ликвидтілік коэффициенті:

Кл = (Ликвидті активтер - өндірістік қорлар)/қысқа мерзімді міндеттемелер >=1,0

    1. Ағымдағы ликвидтілік коэффициенті:

Кағл = Ликвидті активте/қысқа мерзімді міндеттемелер >=2

  1. Автономия коэффициентікәсіпорынның қаржылы дербестігін сипаттайды.

Ка = Өзіндік капитал/Баланс сомасы >=0.5

  1. Қарызды және өзіндік капиталдың ара-қатыс коэффициенті

К =Ұзақ және қысқа мерзімді қарыз/Өзіндік капитал <=1

  1. Капитал рентабельділігі:

Қаржының жаңа түрі ретінде лизингты айтуға болады – жалдың ерекше түрі.

Лизинг – мүлік иесі мен жалға алушы арасында мүлікті белгілі бір мерзімге беру, ол үшін рентаны төлеу және, көбінесе, амортизация мерзімінің аяғында мүлікті толығымен өзіне алу жөнінде келісім шарт.

Лизинг пен жал арасындағы айырмашылықтар:



  1. Лизингте толық амортизация төленеді.

  2. Лизинг өнімді өткізудің бір түрі ретінде қолданады.

  3. Лизинг мерзімі келісімде тіркеледі және одан бас тартуға болмайды (жалдан бас тартуға болады).

Лизинг формалары:

  1. Оперативты лизинг: келісім мерзімі амортизация мерзімінен әлдеқайда кем (жалға ұқсас).

  2. Қаржы лизингы: Келісім мерзімі амортизация мерзіміне жақын немесе тең болады. Оның түрлері:

а) тура (қарапайым) лизинг:

Жабдық лизингтік компания балансында болады.


б) қайтармалы лизинг:


Артықшылықтар:

  1. Лизинг 100% несие беруді көздейді және төлемдерді қолма-қол төлеуді талап етпейді.

  2. Жалға алушы жабдықты жаңартуға мүмкіндік алады.

  3. Есепте мүлік лизинг беруші балансында болады.

  4. Лизинг кепілдемені талап етпейді, өйткені кепілдеме ретінде жабдықтың өзі болады.

  5. Барлық дамыған елдердің мемлекеттік саясаты лизингтік операцияларды кеңейтуге және дамытуға бағытталған.

Кемшіліктер:

  1. Лизинг берушінің үлкен қаржы шығындары.

  2. ҒТП байланысты жабдық ескірсе және бұл жағдай келісімде көрсетілмесе, төлемдерді амортизация мерзімінің аяғына дейін жасай беру қажет.

  3. Лизингтің жалпы құны несие құнынан, көбінесе жоғары болады.

  4. Лизингтік операцияларды жүргізудің күрделілігі.

Салық жүйесісалықтардың жиынтығы және оларды есептеу және бақылау жүйесі.

Негізгі қағидалары: Мүмкіндіктер бойынша төлеу; Артықшылық үшін төлеу; Есептеудің қарапайымдылығы және қол жетерлігі.

Функциялар:

фискальды; қайта бөлу; ынталандырушы.



Салықтар түрлері:

тура; жанама; жалпы; арнайы. пропорционалды; прогрессивті.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   19




©www.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет