Сырткы дүние заттары мен кұбылыстарының жеке қасиеттерінің сезім мүшелеріне тікелей әсер етуінен пайда болган мидагы бейнелерді - түйсік деп атайды

Сырткы дүние заттары мен кұбылыстарының жеке қасиеттерінің сезім мүшелеріне тікелей әсер етуінен пайда болган мидагы бейнелерді - түйсік деп атайды.

Сырткы дүние заттары мен кұбылыстарының жеке қасиеттерінің сезім мүшелеріне тікелей әсер етуінен пайда болган мидагы бейнелерді - түйсік деп атайды.

Түйсіктің физиологиялық негізі анализатор болып табылады. Өйткені бұл процесс анализаторлар арқылы жүзеге асады. Адамдар мен жануарларда көптеген анализаторлар бар. Олар үш бөліктен тұрады:

• Түйсіктің физиологиялық негізі анализатор болып табылады. Өйткені бұл процесс анализаторлар арқылы жүзеге асады. Адамдар мен жануарларда көптеген анализаторлар бар. Олар үш бөліктен тұрады:
• 1.Сезім мүшесі (рецептор)
• 2.Миға баратын нерв талшықтары
• 3.Нерв орталықтары
• Сезім мүшесі – сырттан келген тітіркендіргіштерді нервтік қозуға айналдырып отратын жер.
• Нерв талшықтары – рецепторларға түскен қозуларды мидың түрлі бөліктеріне жеткізіп отырады.
• Нерв орталықтары – тітіркендіргіштерді нәзік айыра алуға қабілетті нейрондардан тұрады..

Түйсіктердің негізгі заңдылықтары Сезгіштік және табалдырық

Психологияда адамның түйсіне алу қабілеті сезгіштік деп аталады. Сезгіштік: 1) абсолюттік 2)айырма сезгіштік деп екіге бөлінеді. Абсолюттік сезгіштік дегеніміз – сезім мүшелерінің өте әлсіз тітіркендіргіштерді түйсіне алуы. Айырма сезгіштік деп – сезім мүшелердің тітіркендіргіштердің арасындағы болмашы айырмашылықты түйсіне алуын айтады.

ХIХ ғасырдың орта шенінде өмір сүрген неміс ғалымдары Э. Вебер мен Г. Вехнер тітіркендіргіштердің күшімен адам түйсігінің арсындағы байланысты заң түрінде тұжырымдады. Мұны түйсіктің психофизикалык заңы дейді.

Адаптация

Сезім мүшелерінің сезгіштігі әсер етуші тітіркендіргіштерге біртіндеп бейімделуге байланысты да өзгеріп отырады. Бұл құбылысты – адаптация деп атайды. Адаптация – латынша адаптатио, қазақша икемделу деген мағынаны білдіреді.