З. Б. Молдашева


§ 6. Етістік. Етістіктің грамматикалық категориялары



бет4/14
Дата29.12.2022
өлшемі426,52 Kb.
#164855
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   14
Байланысты:
уч.пособие фарм.
Иррационал теңдеулер тапсырма, вариант Б2-1, Документ (11), [RPF] Зеленый, Zelenyj, b2427, «Æà à ïåäàãîãèêàëû òåõíîëîãèÿ» ï í³íåí òåñò ñ ðà òàðû
§ 6. Етістік. Етістіктің грамматикалық категориялары.
Латын етістіктің клесі грамматикалық категориялары бар:
1. Жекеше және көпше түрі (Singularis et Pluralis)
2. Жақ (1-ші, 2-ші,3-ші)
3. шақ (6 шағы бар, бірақ тек осы шақ -Praesens түсіндіріледі)
4. райлар: ашық рай - indicativus , тұйық рай- conjunctivus, бұйрық рай - imperativus
5. етістер: ырықты - activum , ырықсыз- passivum

Латын етістігі 4 жіктелуге бөлінеді. Жіктелуі етістіктің тұйық райы немесе инфинитив арқылы белгіленеді:


І - ǡre: curǡre -емдеу, dare-беру
II - ḗre: miscḗre - араластыру
III - ȇre: solvȇre - еріту
IY - ire: audire - тындау


Етістіктің бұйрық райы (Imperativus)
Бұйрық райы дереу бұйрықты білдіреді және 2-ші жақ түрінде болады. Рецептурада тек қана бұйрық райдың жекеше түрі қолданылады. Жекеше түрде -re ; алып тастау керек, көпше турде 1,2,4 жіктеуде -te косылады, 3 жіктеуде- ite косылады.



Сөздік түрі

негізі

Imperativus singularis

Imperativus pluralis

signo,are 1
misceo, ere 2
recipio, ere 3
audio, ire 4

signa-
misce-
recip-
audi-

Signa! Белгіле!
Misce! Араластыр!
Recipe! Ал!
Audi! Тында!

Signate! Белгілеңдер!
Miscete! Араластырыңдар!
Recipite! Алыңдар
Audite! Тыңдаңдар!



Етістіктің шартты райы (Conjunctivus)
Шартты райының құрылымы: 1 жіктеуде етістіктің негізіне -а орнына - е қосылады, 2,3,4 жіктеуге - а қосылады.
етістік сөздік түрі негіз өзгерген негіз
белгілеу signo,are 1 signa- signe-
араластыру misceo,ere 2 misce- miscea-
қайталау repeto, ere 3 repet- repeta-
аяқтау finio, ire 4 fini- finia-




Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   14




©www.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет