1. 1 Негізгі заңдар мен формулалар

жүктеу/скачать 1,06 Mb.

Pdf көрінісі

бет	2/3
Дата	30.11.2019
өлшемі	1,06 Mb.
	#52798

1 2 3

Байланысты:
физика формула

6.1 Негізгі заңдар мен формулалар

Ван-дер-Ваальс тҧрақтылары а және b тең газдың кризистік параметрлері

-  кӛлем, қысым, температура арасындағы байланыс

             V

0 кр

= 3 b,     p

кр

= а / 27b

2

, Т

кр

= 8 а / (27Rb)

3.1.28 Тҧрақты кӛлемдегі мольдік жылу сыйымдылығы С

болатын нақты

газдың ішкі энергиясы

U = ν (С

V

T - a / V

0

)

3.1.29 Жылу ӛткізгіштік теңдеуі (Фурье заңы)



Q = - æ

dx

dT

dSdt немесе j

Е

= - æ

dx

dT

3.1.30 Диффузия теңдеуі (Фик заңы)

dМ = - D

dx

d



d



dSdt немесе j

т

= - D

dx

d



3.1.31 Ішкі ҥйкеліс немесе тҧтқырлық теңдеуі (Ньютон заңы)

dp= -



dx

d



dSdt немесе j

р

= -



dx

d



3.1.32 Ішкі ҥйкеліс кҥші (Ньютон заңы)

F = -



dx

d



dS

3.1.33 Диффузия коэффициенті

D =







3.1.34 Ішкі ҥйкеліс коэффициенті (динамикалық тҧтқырлық)



=

1







3.1.35 Жылу ӛткізгіштік коэффициенті

С

V













4 ЭЛЕКТРОСТАТИКА ЖӘНЕ ТҦРАҚТЫ ТОК

4.1 Негізгі заңдар мен формулалар

4.1.1 Кулон заңы

F =

4

r

q

q

k

i





4.1.2 Электростатикалық ӛрістің кернеулігі

E = F / q

o

4.1.3 Нҥктелік заряд тудырған электростатикалық ӛрістің кернеулігі

E =

4

r

q





4.1.4 Шексіз ҧзын зарядталған жіп ӛрісінің кернеулігі

E=

r







4.1.5 Бірқалыпты зарядталған жазықтық ӛрісінің кернеулігі

E=





4.1.6 Бірқалыпты және әр аттас зарядталған бір-біріне паралллель екі шексіз

жазықтық арасындағы ӛрістің кернеулігі





4.1.7 Радиусы R зарядталған металл сфераның центрінен r қашықтықта

тудыратын ӛріс кернеулігі Е:

а) сфераның бетінде (r=R)

4

R

q





б) сфераның сыртында

4

r

q





4.1.8 Электростатикалық индукция векторы (ығысу векторы)

E

D







4.1.9 Электростатикалық ӛріс кҥштерінің зарядты А нҥктесінен В нҥктесіне

тасмалдағанда істейтін жҧмысы

A=q

)

cos(

dl

E

Edl

B

A



, A=q(



А

-



B

4.1.10 Нҥктелік заряд ӛрісінің потенциалы



=

r

q





4.1.11 Радиусы R тең қуыс металл сфераның, оның центрінен r қашықтықта

тудыратын электр ӛрісінің потенциалы:

а) сфераның ішкі жағы мен бетінде ( r ≤ R )



=

R

q





б) сфераның сыртында



=

r

q





4.1.12 Ӛріс кернеулігі мен потенциалы арасындағы байланыс

а) жалпы тҥрі

E = -

dl

d



б) E = const кезінде

E =

l

U

l







4.1.13 Конденсатордың әр аттас зарядталған екі астарының арасындағы

тартылыс кҥші

F =

0

S

E



4.1.14 Оқшауланған ӛткізгіштің электр сыйымдалығы

C = q / φ

4.1.15 Оқшауланған сфералық ӛткізгіштің электр сыйымдалығы

C = 4



0



R.

4.1.16 Жазық конденсатордың сыйымдылығы

C =

d

S



0

, C =

U

q

4.1.17 Конденсатордың

бір-біріне параллель жалғанған батареяларының

сыйымдылығы

С = С

1

+С

2

+…+С

n

4.1.18 Конденсатордың

бір-біріне тізбектей жалғанған батареяларының

сыйымдылығы

1

С

2

1

+ …+

n

С

4.1.19 Ӛріс энергиясы:

а) зарядталған ӛткізгіштің

W

э

=



С

=

C

q



б) зарядталған конденсатордың

W

э

= (1/2)



0

Е

2

V

4.1.20 Электр ӛрісі энергиясының кӛлемдік тығыздығы

w =

0

Е



2

ED



4.1.21 Ток кҥші

а) жалпы тҥрі

I = dq / dt

в) тҧрақты ток

I = q / t

4.1.22 Металдағы токтың тығыздығы



= e n <





4.1.23 Біртекті ӛткізгіштің кедергісі

R =



l/ S

4.1.24 Ӛткізгіштің меншікті электрлік ӛткізгіштігі және ӛткізгіштігі



=1/ρ ; G = 1/ R

4.1.25 Меншікті кедергінің температурадан тәуелділігі



t



0

(1+



t )

4.1.26 Ӛткізгіштер жҥйесінің кедергісі:

а) тізбектей жалғау кезінде

R =



R

б)параллель жалғау кезінде

R



i

R

4.1.27 Ом заңы:

а) ЭҚК-і жоқ тізбек бӛлігі ҥшін ( біртекті тізбек бӛлігі)

I =

R





=

R

U

б) ЭҚК-і бар тізбектің бӛлігі ҥшін (біртекті емес тізбек бӛлігі)

I =

R









)

(

мҧндағы



- ток кӛзінің ЭҚК-і; R – тізбек бӛлігінің толық кедергісі (сыртқы

және ішкі кедергілер қосындысы);

в) тҧйық (толық) тізбек ҥшін

I =

r

R





4.1.28 Қысқа тҧйықталу тогы

қт

=

ε

/ r

4.1.29 Дифференциал тҥрдегі Ом заңы

а) біртекті тізбек бӛлігі ҥшін

j



=



E



= E



б) біртекті емес тізбек бӛлігі ҥшін



=



( E



кул

+ E



бөг

)

4.1.30 Кирхгоф заңдары:

а) бірінші заңы



= 0

б) екінші заңы



i

R

i





4.1.31 Джоуль-Ленц заңы

а) интегралдық тҥрі

Q = I

2

R t =

R

t

U

2

= IU t

б) дифференциалдық тҥрі



Е

4.1.32 Токтың жҧмысы

A=IU t = I

2

R t =

R

t

U

4.1.33 Тізбекте бӛлінетін толық қуат

P = I





=

r

R





4.1.34 Тізбекте бӛлінетін пайдалы қуат

Р

п

= IU = I

2

R = U

2

/ R

4.1.34 Ток кӛзінің пайдалы әсер коэффициенті



=

Р

P

п

=

r

R

R



= U



5 МАГНЕТИЗМ

5.1 Негізгі заңдар мен формулалар

5.1.1 Магнит ӛрісінің индукциясы мен кернеулігінің арасындағы байланыс

Н

В







5.1.2 Ампер заңы







sin

,

IdlB

dF

B

l

Id

F

d





5.1.3 Био-Савара-Лаплас заңы

 

4

r

r

l

Id

B

d











sin

4

r

Idl

dB











5.1.4 Магнит ӛрісінің индукциясы:

а) дӛңгелек ток центріндегі

R

I

В





б) тогы бар шексіз ҧзын тҥзу ӛткізгіш ҥшін

R

I

B







в) тогы бар ӛткізгіштің бӛлігі ҥшін

)

cos

(cos











r

I

B

г) шексіз ҧзын солденоид пен тороид ҥшін

nI

В





5.1.5 Тогы бар контурдың магнит моменті

p

m

=IS немесе

n

IS

p

m





5.1.6 Магнит ӛрісіндегі тогы бар контурға әсер ететін

момент

 

B

p

M

m







sin

B

p

M

m



5.1.7 Лоренц кҥші

 





sin

,

B

q

F

B

q

F

л

л





5.1.8 Лоренц формуласы

 

B

q

E

q

F









5.1.9 Магнит ағыны

а) жалпы тҥрі









)

(

)

(

cos

)

(

S

S

m

BdS

S

d

B

Ф





б) біртекті магнит ӛрісіндегі жазық бет ҥшін



cos

BS

Ф

m



5.10 Тогы бар ӛткізгішті (контурды) магнит ӛрісінде тасмалдағанда істелінетін

жҧмыс

A=I



Ф

5.11 Электромагниттік индукцияның негізгі заңы

dt

d

dt

dФ

N

m

m















5.12

m

NФ





5.13 Соленоидтың ағын ілінісі

LI

m





5.14 Соленоидтың индуктивтілігі

lS

n

L





5.15 Ӛздік индукцияның электр қозғаушы кҥші

dt

dI

L

i







5.16 Магнит ӛрісінің энергиясы

2

LI

W

m



5.17 Магнит ӛрісі энергиясының кӛлемдік тығыздығы





2

B

BH

H

W

m



6 ТЕРБЕЛІСТЕР МЕН ТОЛҚЫНДАР

6.1 Негізгі заңдар мен формулалар

6.1.1 ψ физикалық шамасының гармониялық тербелістерінің теңдеуі

немесе

)

sin(

)

cos(





















t

А

t

А

6.1.2 Тербелістің циклдік жиілігі





2



немесе







6.1.3 Гармониялық тербелістің периоды:

а) серіппелі маятник ҥшін

k

m

Т





б) математикалық маятник ҥшін

g

l

T





в) маятниктің ауырлық центрінен а қашықтықта орналасқан тербеліс ӛсіне

қатысты инерция моменті I тең физикалық маятник ҥшін

mga

I

T





г) тербелмелі контур ҥшін

LC

T





6.1.4 Гармониялық тербелістің толық энергиясы:

а) материялық нҥкте ҥшін



mA

W



б) тербелмелі контур ҥшін



LA

W



6.1.5 Ӛшу коэффициенті:

а) кедергі коэффициенті r тең орта ҥшін (механикалық тербелістерде)

m

r 2





б) электромагниттік тербелістер ҥшін

L

R 2





6.1.6 Ӛшпелі тербелістердің циклдік жиілігі









6.1.7 Ӛшпелі тербелістердің теңдеуі

)

cos(















t

е

t

6.1.8 Ӛшпелі тербелістердің амплитудасы

А = Ψ

0

е

– β t

6.1.9 Ӛшудің логарифмдік декременті

T

T

t

A

t

A











)

(

)

(

6.1.10 Айнымалы ток тізбегінің кедергісі:

а) индуктивті

Х

L

= Lω

б) сыйымдылық

X

C

= 1/ Cω

в) реактив

X = Lω -1/ Cω

г) толық (импеданс)

Z =





2





C

L

R





6.1.11 Ток кҥшінің әсерлік мәні (эффективті)

I

эф

= I

o

/

6.1.12 Кернеудің әсерлік мәні (эффективті)

U

эф

= U

o

/

6.1.13 Айнымалы ток тізбегі ҥшін Ом заңы

I

эф

= U

эф









C

L

R





6.1.14 Жазық гармониялық толқын теңдеуі

немесе

)

cos(

)

(

)

(

cos

)

(

kx

t

A

t

х

x

t

A

t

х



















6.1.15 Толқындық сан





2



k

немесе







6.1.16 Толқын ҧзындығы



=



Т немесе



=



/



6.1.17 Электр ӛтімділігі



және магнит ӛтімділігі



ортадағы электромагниттік

толқындардың жылдамыдығы



=с /





6.1.18 Электромагниттік толқындардың Е электр және Н магнит ӛрістерінің

кернеуліктері арасындағы байланыс



0



Е

2

=



0



Н

2

8 ГЕОМЕТРИЯЛЫҚ ОПТИКА ЖӘНЕ ФОТОМЕТРИЯ ЭЛЕМЕНТТЕРІ

жүктеу/скачать 1,06 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3