Таң алдында бір ғана сағат мызғығаны болмаса, Абай бұл түнді ұйқысыз
өткізді.(М.Әуезов)
Бұл екі жай сөйлемнен құралған, құрмалас сөйлем
1) Таң алдында бір ғана сағат мызғығаны болмаса,
Мызғығаны болмаса-пысықтауыштық қатынас, қабысу арқылы байланысқан,етістікті сөз тіркесі
Бір ғана сағат мызғығаны-пысықтауыштық қатынас,жанасу арқылы байл,.етістікті сөз тіркесі
Таң алдында мызғығаны-пысықтауыштық қатынас,жанасу арқылы байл.,етістікті сөз тіркесі
2) Абай бұл түнді ұйқысыз өткізді.
Абай өткізді-қиысу арқылы байл.,етістікті сөз тіркесі
Бұл түнді өткізді-толықтауыштық қатынас,меңгеру арқылы байл.,етістікті сөз тіркесі
Ұйқысыз өткізді-пысықтауыштық қатынас,қабысу арқылы байл.,етістікті сөз тіркесі.
Билет №12
1.Жалғау , оның түрлері.
2.Пунктуацияны оқыту жолдары.
3.Синтаксистік талдау.
Үміт өрге тартады, үмітсіздік көрге тартады.(Б.Момышұлы)
1.Жалғау , оның түрлері
Жалғау— сөз бен сөзді байланыстыратын, сөз аралығындағы қатынастардың көрсеткіші болып табылатын, сөзге грамматикалық мағына үстейтін қосымшалар. Жалғаудың төрт түрі бар: көптік, тәуелдік, септік, жіктік (к.). Жалғаулар бірінен соң бірі жалғана береді. Мұндай жағдайда көбінесе алдымен көптік, онан соң тәуелдік, сөз соңында септік жалғаулары жалғанады, жіктік жалғауы да сөз соңында жалғанады: оқушы-лар-ымыз-ға, бала-мыз, келе-сіз.
Достарыңызбен бөлісу: |
