1. Бие байларда қандай ырым Мәтіннің бірінші бөліміне жасалады? лайықты такырып


Автор Бурабай көлінің мөлдірлігін қалай жеткізеді?



бет76/122
Дата06.04.2020
өлшемі6,49 Mb.
#61631
1   ...   72   73   74   75   76   77   78   79   ...   122
Байланысты:
OKU SAUAT 2019 (1)-2 (1)


Автор Бурабай көлінің мөлдірлігін қалай жеткізеді?

A. Суындағы жәндіктер анық көрінеді.


B. Тұйық кел болғанымен балықтар мекен етеді. C. Суының терендігі 4,5 метр.
D. Бурабай көлі осы өңірге ерекше сипат береді. E. Суы тұщы әрі жұмсақ.


  1. Мәтінге қатысты дұрыс тұжырым:

  2. Көкшенің әсем табиғатын суреттеу.

  3. Бурабайдағы тас жолдардың сапалынығын жеткізу.

3.Бурабайдағы демалыс орыңдарымен таныстыру A. Біріншісі мен екіншісі дұрыс.
B. Екіншісі дұрыс, біріншісі бұрыс. C. Біріншісі дұрыс, үшіншісі бұрыс. D. Біріншісі мен үшіншісі дұрыс E. Екіншісі мен үшіншісі дұрыс.
3- мәтін


  1. Жаршының даусын күтіп тұрған, бастарына өңкей қызыл, көк, ақ шыт үшкілдеп байлаған балалар кекілдерін бунап, үкі таққан аттарын ойнақтатып шыға берді, Жеңіл ер-тоқымды жарау аттар әсем билеп: бір қырындап, ойқастап, ауыздықтарын қарш-қарш шайнап, енді бірі ортекеше орғып, кейбірі кайраңға шыққан балықша жондары жалт-жұлт етіп аласұрып, шыр көбелек айналып тулап, көкке шаншыла қарғып, ұзақ жарысты сезіп, қатты-қатты пысқырып, тұра қалып шегіншектеп, жер тарпып, өздеріне қадалған мың-мың көздің алдынан лек-легімен өте берді.




  1. Мойнын соза қараған, аттарға ұмтыла түсіп, кейін ығысып тартіпке келтірген аттылардың қамшысынан жасқанып жұрт шулап түр.

Әне, Құлайкөк пен Топайкөк! Әй, ана бір сүліктей қара кімдікі?


Ана қазмойын - біздің Көкдауын!.. — дескен жұрт, астыңғы ерні салпиып, жай басын, марғау аяңдап, кекіліндегі тұмарға таққан медалі жарқырап топ арасында Құлагер өте бергенде гу етіп, орындарынан тұрып кетті.


  1. Жаршының жағыңда тыным жоқ: «Бас бәйге - бір тайтұяқ алтын, боталы інген, тай, құлынымен бір үйір жылқы; екінші - бір атан түйе, он кұлынды бие; үшінші - бір коспақ. бес құлынды бие, он қой; төртінші - үш құлынды бие, бес қой; бесінші - бір құлынды бие, күміс кесе... Бас бәйгеге ояздың медалі бар, екіншіге күміс сағат, үшіншіге күміс таяқ...»




  1. Ақан бәйгеші балаларға біраз еріп, Мөңкені тоқтатып алды да:

Ал, қарағым, жолың болсын! Атқа шабудың әдісін білесің ғой. Дегенмен мына бәйгенің сүрқы белек. Байқа, Құлагерді тым қыспа, шаң қаптырып топ ортасына, ыққа түсе керме, жел жағында отырғайсың. Түйетастан аса бере тақымды бір қысып, қарқындатып ал да, Кокозекке бұрып түс. Ойлы-қырлы өзек ішінде атыңды сәл теже, Сүріндіріп алма. Одан шыға бере Құлагердің кезін бір сүртіп, қиқуды салып, басын еркін қоя берсең, ар жағын қанатымның өзі-ақ көрсетеді, - деп Құлагердің мойнынан кұшақтады.

201


7.Мәтін мазмұнына қай мақал сәйкес

келеді?
A. Ер атағын ел сақтар.

B. Ер қанаты - ат.Ер сасқанда белгілі,


C. Ат шапқанда белгілі.

D. ТүпкІ айылдың батканын Иесі білмес. ат

білер.
8.Мәтіннің стилі қандай? A. Ауызекі сөйлеу стилі. B. Ресми іс-кағаздар стилі. C. Көркем әдебиет стилі. D. Публицистикалық стиль. E. Ғылыми стиль.

E. Ер - намысының кұлы.



9.Барлық жұлдегерлерге ортақ кандай
бағалы сыйлық тігіпді?

A. Алтын


B. Жылқы
C. Қой
D. Күміс

E. Түйе


11.Ақанның шабандоз балаға кеңесі кай
азатжолда берілген?

A. Бірінші және екінші


B. Бірінші

C. Төртінші



D. Екінші

10.Халықтың Құлагерге деген ерекше




құрметі нешінші азатжолда суреттелген?

A. Барлығында

B. Үшінші

C. Bipiнші

D. Төртінші
E. Екінші
12. Мәтінде не туралы айтылған?

A. Жаршылар сайысы


B. Ат баптаушылары

C. Аттарды сынау



D. Ат жарысы
E. Балуан күресі

E. Үшінші


4- мәтін

  1. Байырғы заманда жердің түкпір-түкпіріңде тұратын адамдар бір- бірімен сауда банланысын жүргізген. Алғашында ол зәру заттармен айырбас ретінде жүзеге асқан. Мысалы, асыл тастар, алтын, күміс, түрлі, шипалы есімдіктер мен хош иіс сулары. Мал, сәйгүлік аттар, қымбат бағалы аң терілері, кола мен темірден жасалған заттар, мата, азық-түлік және басқа да тауарлармен алмасқан. Кейінен ақшаға сауда-саттық басталып, көптеген елдер мен қалаларды байланыстырған орталықтар - базар, жәрмеңке, сауда жолдары ашылды.

  2. Жолдар бір-бірімен ұласып, шығыс пен батысқа, оңтүстік пен солтүстікке қарай жалғасып, көптеген жаңа аймақтарды қосты. Осындай сауда жолдарының арқасында Еуропа мен Азияны біріктірген ұлы Жібек жолы пайда болды. Ол жолдардың әрқайсысының өз аттары болған. Мысалы, «лазурит», «нефрит» және «құндыз» жолдары кірді. «Лазурит жолы» - Мысыр, Иран, Вавилон елдеріне лазурит (ляпис - лазурь) тасы тасымалданатын жол. Лазурит бұл елдерде өте кәделі саналып, аса жоғары бағаланған. «Нефрит жолымен» қытай патшалары мен бай-шонжарларына арналып жасалатын зергерлі әшекей бұйымдарына кажетті асыл да әдемі ғауһар тас, нефрит тасымалданған. Ал «құндыз жолымен» бағалы аң терілері әр тараптардағы елдерге таралған.




  1. Ұлы Жібек жолы бүкіл адам ағзасын қөректендіруші қан жүйесіне ұқсас. Себебі ол бүкіл Еуропа мен Азия елдерінің бір-бірімен қарым-катынас жасауына мүмкіндік туғызып, ондағы халықтарды біріктіреді. ұлы Жібек жолы ежелгі атау емес, ол 1877 жылы пайда болған. Оны қолданысқа енгізген белгілі неміс географы Фердинанд фон Рихттофен. Жолдың бұлай аталуына сауданың негізгі заты Қытайдан шығарылатын жібек мата себеп болды. Сонау Еуропа мен Азияны біріктіріп жатқан бұл жол адамзатты ғажайып жетістіктерге жеткізді. Дамыған еддердің бір-бірімен сауда-саттықпен айналысуына, ғылым салаларының дамуына, діни және мәдени салт-дәстүрлерінің қалыптасуына ықпал етті.




  1. Ұлы Жібек жолы ежелгі Қазақстан жерімен де өткен. Ең негізгі сауда жолы Тянь-Шань тауынын етегімен, Сырдария, Талас, Шу, Іле аңғарлары арқылы Қытайға ұласқан. Жолдың ендігі бір бөлігі Яксарт, Сейхун деп аталған Сырдария, Орал (Жайық) өзендерін жағалай ары қарай Қаратеңіз маңы, Византия мен Батыс Еуропа жерлеріне дейін созылып жатыр. Негізі күре тамырдан Орталық Қазақстан далаларына, Сарыарқа мен Ертіске, Алтай мен Моңғолияға қарай жолдар өткен. Осындай жолдардың бойында Испиджап, Отырар, Түркістан, Тараз, Сауран, Саудакент сияқты ірі қалалар болған. Бұл қалалардың өркендеуіне ұлы Жібек жолының тигізген әсері зор.




  1. Жібек жолындағы тарихи қала - Йасы, ол кейіннен Түркістан атанған. Ол да сол кездердегідей негізінен саз балшықтан құйылған кірпіштермен тұрғызылған. Қала орталығында биік күмбезді цитаделі болған, Қожа Ахмет Йассауидің кесене-ғимараты - бүкіл Орта Азиядағы сәулет өнерінің керемет үлгісі. Йасы қаласы XII ғасырда аса дәуірлеген: қолөнері мен ауыл шаруашылығы қатар дамыған.

202


13.Бесінші азатжолда сөз болатын өнер

14.ұлы Жібек жолы тарихындағы қазіргі

түрі

қала







A. Жазушылық

A. Бозоқ







B. Музықа

B. Сарайшық







C. Сәулет өнері

C. Отырар







D. Сурет

D. Саудакент







E. Поэзия

E. Түркістан







15.Лазуритті аса жоғары бағалаған

16. Қазақстанның ірі қалалары арқылы

елдердің бірі

өтетін Жібек жолының бір тармағы

A. Ирақ

қайда апарған?







B. Моңғолия

A. Тянь-Шань тауына







C. Византия

B. Византия мен Батыс Еуропаға




D. Қытай

C. Алтай мен Моңғолияға




E. Мысыр

D. Мысыр мен Иранға







E. Қара теңіз маңына







17. Жолдың атауына негіз болған зат

18. Аңдардың

бағалы

терісін

A. Інжу-маржандар

тасымалдаған жолдың атауы




B. Асыл тастар

A. «Құндыз жолы







C. Аң терілері

B. «Алтын жолы»







D. Қытай фарфоры

C. «Лазурит жолы»







E. Жібек мата

D. «Гауһар жолы»










E. «Нефрит жолы»










  1. Мәтіннің 3-азатжолына қандай тұжырым сәйкес келеді?

  2. Адамдардың тауар алмасу қажеттілігінен базарлар пайда болды.

  3. ұлы Жібек жолы Еуропа мен Азия елдерінің қарым-қатынас жасау мүмкіндігін туғызды




  1. Йасы қаласы VII ғасырда өте дамыған қалалардың біріне айналды.




  1. Көптеген елдер мен қалаларды байланыстырған орталықтар -жәрмеңке, сауда жолдары ашылды.




  1. Ежелгі Қазақстан қалалары да ұлы Жібек жолының бойында жатты.

  2. «Нефрит» жолымен тасымалданған басты зат

A. Лазурит B. Алтын C. Ғауһар тас

D. Күміс E. Аң терісі


1491 НҰСҚА

1-мәтін
Бір нәрсеге, не енерге талпыну үшін адамға алдымен табандылық қажет. Өнер біткеннің бәріне жаратылысынан бейім адамның болуы шындыққа жанаспайды. Өлең өнері сөзбен, ал живопись (жанды жазу) өнері бояуымен құлпырады. Музықаның негізгі мақсаты - адамның әстетикалық қажетін қанағанттандыру. Бұл поэзияға да ортақ қасиет, өйткені тіл мен музықа тілі бір- бірінен етене қатысқан кезде музықаның әсерлілігі арта түседі. Бұл ғылым, яғни музыка өзінің байсалдылығынан айырылған адамды түзеуге, қызба адамды қалпына түсіруге, адамды ылғи да бір қалыпта ұстап тұруға құдіреті жетеді.



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   72   73   74   75   76   77   78   79   ...   122




©www.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет