Бұзылыс типтері
|
Зерттеу әдістері
|
Зақымдану синдромдары
|
Кинестетикалық
(кеңістіктік,
афференттік,
қалыптың праксисі)
|
Науқасқа алдымен бір қолымен, одан
кейін басқа қолмен зерттеушінің қол
саусақтарының белгілі бір қалыптарын
қайталауды ұсынады:бірінші және екінші
саусақтарды сақина кылып қосу;
жұдырық түйгізу және саусақтарын
жаздыру;
білезік, білек, иықты бүктіру және
жаздыру; екінші және үшінші саусақтарды
бір-бірінiң үстіне қою.
|
Төбе, самай және шүйде үлесі түйіскен жері
зақымданған кезде.
Кинестетикалық (кеңістіктік) апраксия
(бұлшықет-буын сезімі, буындардың белгілі бір
бұрыштары туралы түсінік жоғалады). Еркін
қозғалыстарды тек тұрақты көзбен бақылау
кезінде орындайды.
|
Реттеуші
(идеаторлық)
праксис
|
Науқаска ұсынылады:
темекі шегуді көрсету;
түймелерді ағыту және түймелеу,
символдық қимылдарды орындау
(саусақтарын шошайту, әскери сәлем
беру).
|
Доминантты жартышардың төбе
бөліктерініңүстіңгі шеткі иiрiмi зақымданған
кезде.
Идеаторлық апраксия күрделі әрекеттердің
жоспарының немесе ойластырылуының
жоғалуына байланысты, бұл кезде жекелеген
қозғалыстардың реттілігі бұзылады, екі жақтық
апраксия дамиды.
|
Кеңістіктік
(конструктивтік
праксис
|
Науқаска ұсынылады:
- сіріңкеден мүсін жасау,
- бөлек текшелерден үйдің белгілі бір
суретін немесе үлгісін жасау.
|
Доминантты жартышардың төбе бөлiгiнiң
бұрыштық иiрiмi зақымданғанда.
Дұрыс әрекет бағыты зардап шегеді, науқастарға
бөліктерден бір бүтінді құрастыру қиын, екі
жақтық апраксия дамиды.
|
Кинетикалық
(динамикалық,
моторлық) праксис
|
Науқасқа қолының қалпын өзгертуді
ұсынады:
-жұдыдық, сақина,жұдырық;
-жұдырық,қабырға алақан;
Ретті қимылдар:
-түймелерді түймелеу, бәтеңкелердің
бауын байлау, сіріңкені тұтату.
|
Көбінесе бір жақтық, сол қолдың
проекциясындағы сүйелді заттың зақымдануы.
Қозғалыс, өздігінен козғалу, тапсырма бойынша,
еліктеу бойынша іс-қимыл реттілігінің бұзылуы.
|
Оралды праксис
|
Науқасқа ұсынады:
-тілін шығарып,қажетті қалыпта ұстап
тұру;
-еріндерін дүрдиту;
-тісін ақситу;
-бетіне ауа жинап томпайту;
Үлгі немесе сөйлеу нұсқаулығы бойынша:
шайнауысқыру және т.б.
|
Доминантты жартышардың артқы орталық
иірімнің төмеңгі бөлімің зақымдануы кезінде
Ерін, тіл, артикулярлы аппараттың қозғалыс
бағдарламасының бұзылысы.
|
