Қайтымды әсер- циторецепторлар мен дәрілік заттардың берік емес физико- химиялық байланыс құруына негізделген. Қайтымсыз әсер циторецепторлар мен ковалентті байланыс түзу нәтижесінде түзіледі, бұл әсер аздаған және жергілікті қолданатын өте улы дәрілік заттарға тән.
Дәрілік затты қолданудағы уытты әсердәрілік заттардың жоғары дозаларын пайдаланған кезде және емдік дозаларды пайдаланған кезде дамымайтын әсері.
15. Дәрілік заттардың (ферменттер, тасымалдаушы белок, гендер) әсеріне арналған «нысаналар» туралы түсінік.
16. Рецепторлардың түрлері, олардың типтері мен подтиптері (мембраналық және жасушаішілік). Рецепторлардың бірнеше жіктелуі бар:
Экстерорецепторлар – дененің бетінде немесе бетіне жақын орналасқан және сыртқы тітіркендіргіштерді (қоршаған ортаның сигналдары)қабылдайды
Интерорецепторлар-ішкі органдарда орналасқан және ішкі тітіркендіргіштерді қабылдайды (мысалы, дененің ішкі ортасының жағдайы туралы ақпарат).
Проприорецепторлар (проприорецепторлар) тірек-қимыл аппаратының рецепторлары болып табылады, олар, мысалы, бұлшықеттер мен сіңірлердің кернеуі мен созылу дәрежесін анықтауға мүмкіндік береді. Олар интерорецепторлардың бір түрі.
Әр түрлі ынталандыруды қабылдау қабілеті бойынша
Мономодальды-тітіркендіргіштердің бір түріне ғана жауап береді (мысалы, фоторецепторлар-жарыққа)
Полимодальды-тітіркендіргіштердің бірнеше түріне жауап береді (мысалы, көптеген ауырсыну рецепторлары, сондай-ақ механикалық және химиялық тітіркендіргіштерге бір уақытта жауап беретін кейбір омыртқасыздар рецепторлары).
Мембраналық рецепторлар-жасушаларда метаболикалық және транскрипциялық әсерлерді бастайтын көп рецепторлы әсер ету принципі бар үш домендік құрылымның мембраналық гликозилденген ақуыздары.
Жасушаішілік рецепторлар – цитоплазмадағы жасушаның ішінде орналасқан рецепторлық ақуыздар. Бұл рецепторлар жасуша мембранасы арқылы жасушаға енетін лигандтарға жауап береді. Лиганд жасушаішілік рецептормен байланысқанда, ол конформациялық өзгеріске ұшырайды.
