1. Жылдамдықтың өзгеру шапшаңдығын сипаттайтын физикалық шама қалай аталады?

Дененіңжылдамдығы______________ м/с артты.

1 с – 4 с

Дененіңжылдамдығы______________ м/с артты.

2 с – 4 с

Дененіңжылдамдығы______________ м/с артты.

2 с – 5 с

Дененіңжылдамдығы______________ м/с артты.

4 с – 5 с

3. 
   Суретте t=0 мезетіндегі екі адамның бастапқы орындары, бастапқы жылдамдығы және үдеулері көрсетілген.Осыған байланысты қозғалыс теңдеулерін жаз.
   

А) а коэффициентінің мәніне қарай қозғалыстың түрін анықта.

Б) Жылдамдықтың уақытқа тәуелділік графигінен көлбеулік бұрышы арқылы үдеудің мәндерін анықтап,салыстыр. ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Қосымша №4

Есептер шығару

Бағалау критерийі	9.2.1.5 түзу сызықты теңайнымалы қозғалыс кезіндегі жылдамдық және үдеу формулаларын есептер шығаруда қолдану;
Дескрипторлар	Есептің шартын жазады
	Дененің тұрақты үдеумен түзу сызықты жүрген кездегі жүрген жолының формуласын жазады
	Формулаға мәндерді қояды
	Дұрыс есептеу жасайды

1. Бастапқы жылдамдығы 10 м/с дене тұрақты үдеумен түзу сызықты қозғала отырып, 5с ішінде 30 м/с жылдамдыққа ие болды. Осы уақытта дененің жүрген жолы

2. Тыныштық қалпынан 0,6 м/с² үдеумен қозғала бастаған автомобиль, қанша уақыт ішінде 30 м жол жүреді?

Шеңбер бойымен бір қалыпты қозғалыс

30 минуттағы айналым саны

2.8π с^-1 бұрыштық жылдамдықпен айналған маховиктің 1000 айналымды жасайтын уақыты

3.Радиусы 4 м бір қалыпты айналған дөңгелектің бетіндегі материялық нүкте

4 м/с жылдамдықпен қозғалады. Материялық нүктенің үдеуі

4.Шеңбер бойымен қозғалыстағы сызықтық және бұрыштық жылдамдықты байланыстыратын формула:

5. Радиусы 0,5 м, 10 Гц жиілікпен қозғалған дененің сызықтық жылдамдығы

6. Диаметрі 15 метр цирк аренасын мотоциклші тұрақты жылдамдықпен 15 мин жүріп өтеді. Мотоциклшінің центрге тартқыш үдеуі.

11.Шеңбер бойымен бірқалыпты қозғалыс деп

12.Жиіліктің өлшем бірлігі

13.Жіпке ілінген жүктің айналу периоды 2 с. Егер жүк радиусы 40 см шеңбер бойымен айналса оның сызықтық жылдамдығы

14. Алғашқы «Восток» ғарыш кемесінің Жерді айналу периоды 90 мин. Жерден көтерілу биіктігі 320 км. Жердің радиусы 6400 км. Ғарыш кемесінің жылдамдығы

15. Жерден Күнге дейінгі орташа ара қашықтық 1,5∙10⁸ км, айналу периоды 365 тәул. Жердің Күннің орбитасын айналу жылдамдығы

16. Қайрақ дөңгелегі 10 см радиусымен 0,2 с ішінде бір айналым жасайды. Айналу осінен көбірек алыстаған нүктенің жыдамдығы

17. Шеңбердің радиусын 4 есе азайтып, сызықтық жылдамдығын 2 есе арттырса, онда оның центрге тартқыш үдеу

18. Диаметрі 16 см, 0,4 м/с жылдамдықпен жүкті көтергендегі барабан білігінің айналу жиілігі

Қосымша 4

Есептер

Ұзындығы 1 км жолдың бөлігін мотоциклші тыныштық күйден бастап, тұрақты 0,8 м/с² үдеумен жүріп өтеді. Осы жолды ол қанша уақытта жүріп өтеді? Жолдың соңындағы Жылдамдығы қандай?

400 м/с Жылдамдықпен ұшып келе жатқан оқ тосқауылға тиіп, 32 см терңдікке бойлай енді. Оқтың үдеуін және тосқауыл ішіндегі қозғалыс уақытын табыңдар. Оқтың жылдамдығы қандай тереңдікте 4 есе кемиді? Оқтың қозғалысын теңайнымалы деп алыңдар.

• 
  Орын ауыстырудың формуласын дұрыс жазады;
  
• 
  Теңайнымалы қозғалыс кезіндегі жылдамдықтың формуласын дұрыс жазады;
  
• 
  Керекті шаманы табу үшін қажет формуланы қорытып шығарады;
  
• 
  Есептің мәнін дұрыс табады.
  

1. Теңайнымалы қозғалыс кезіндегі кезіндегі жылдамдықтың формуласын көрсет

а) v=v₀+at b) v=v₀t+at

2. Теңайнымалы қозғалыс кезіндегі кезіндегі орын ауыстырудың формуласын көрсет

a) S=v₀t+at²/2 b) S=vt+at²/2

3. Қандай тәуелділік графигінде жолды ауданды табу тәсілін қолданған ыңғайлы?

a)v(t) b) S(t)

4. Түзу сызықты теңайнымалы қозғалыс кезіндегі координата теңдеуін жаз

Қозғалыстың салыстырмалылығына арналған есептер:

1. 
   54 км/сағ жылдамдықпен жүріп келе жатқан пойыздың терезесінен қарап тұрған жолаушының тұсынан 36 км/сағ жылдамдықпен қарсы келе жатқан ұзындығы 150 м пойыз қанша уақытта өтеді?
   
2. 
   Жолаушы метроның қозғалмайтын эскалаторымен 120 с, ал қозғалыстағысымен 30 с көтеріледі. Егер жолаушы қозғалыстағы эскалаторда тыныш тұрса, қанша уақытта көтерілер еді?
   
3. 
   Пойыз 20 м/с жылдамдықпен солтүстікке қарай қозғалады. Пойыздың үстінен тікұшақта ұшып бара жатқан жолаушыға пойыз 20 км/сағ жылдамдықпен батысқа қарай жүріп бара жатқандай көрінеді. Тікұшақтың ұшу жылдамдығы мен бағытын табыңдар.
   

Шеңбер бойымен бір қалыпты қозғалыс

30 минуттағы айналым саны

2.8π с^-1 бұрыштық жылдамдықпен айналған маховиктің 1000 айналымды жасайтын уақыты

3.Радиусы 4 м бір қалыпты айналған дөңгелектің бетіндегі материялық нүкте

4 м/с жылдамдықпен қозғалады. Материялық нүктенің үдеуі

4.Шеңбер бойымен қозғалыстағы сызықтық және бұрыштық жылдамдықты байланыстыратын формула:

5. Радиусы 0,5 м, 10 Гц жиілікпен қозғалған дененің сызықтық жылдамдығы

6. Диаметрі 15 метр цирк аренасын мотоциклші тұрақты жылдамдықпен 15 мин жүріп өтеді. Мотоциклшінің центрге тартқыш үдеуі.

11.Шеңбер бойымен бірқалыпты қозғалыс деп

12.Жиіліктің өлшем бірлігі

13.Жіпке ілінген жүктің айналу периоды 2 с. Егер жүк радиусы 40 см шеңбер бойымен айналса оның сызықтық жылдамдығы

14. Алғашқы «Восток» ғарыш кемесінің Жерді айналу периоды 90 мин. Жерден көтерілу биіктігі 320 км. Жердің радиусы 6400 км. Ғарыш кемесінің жылдамдығы

15. Жерден Күнге дейінгі орташа ара қашықтық 1,5∙10⁸ км, айналу периоды 365 тәул. Жердің Күннің орбитасын айналу жылдамдығы

16. Қайрақ дөңгелегі 10 см радиусымен 0,2 с ішінде бір айналым жасайды. Айналу осінен көбірек алыстаған нүктенің жыдамдығы

17. Шеңбердің радиусын 4 есе азайтып, сызықтық жылдамдығын 2 есе арттырса, онда оның центрге тартқыш үдеу

18. Диаметрі 16 см, 0,4 м/с жылдамдықпен жүкті көтергендегі барабан білігінің айналу жиілігі

Есептер шығару.

• 
  Мұғаліммен бірге (1,2 есептер).
  
• 
  Жеке (3,4 есептер).
  

1. 
   Тас қандай да бір биіктіктен горизонталь лақтырылған. 3 с кейін оның жылдамдығы көкжиекке 45 градус жасай бағытталған болды. Тастың бастапқы жылдамдығын анықтаңдар.
   
2. 
   Дене көкжиекке 60 градус жасай отырып, 20 м/с жылдамдықпен тасталған. 1,5 с кейін дене көкжиекке қандай бұрышпен ұшады.
   
3. 
   Дене көкжиекке 60 градус жасай отырып, 20 м/с жылдамдықпен тасталған. Қанша уақыттан кейін және қандай биіктікте дене көкжиекке 45 градус жасайтындай жылдамдықпен қозғалады?
   
4. 
   Екі бала бір бірен доп лақтырып ойнайды. Ойын кезінде доп қандай максимал биіктікке жетеді, егер ол бірінші баладан екіншісіне 2 с ұшатын болса?
   

Оқушы,

• 
  Көкжиекке бұрыш жасай лақтырылған дененің қозғалысын сипаттайтын теңдеулерді есептер шығаруда пайдаланады;
  
• 
  Математикалық түрлендірулерді жасай алады;
  
• 
  Физикалық шамалардың өлшем бірліктерін дұрыс жасады.
  

1. 
   30 м/с.
   
2. 
   11,3 градус
   
3. 
   9,6 м, 0,71 с.
   
4. 
   4,9 м.
   

Әрбір тапсырма 1 ұпаймен бағаланады:

1. жылдамдықтың уақытқа тәуелділік графигіне сәйкес.

  а) денелердің қозғалыс үдеуін анықтаңыздар;

  б) денелердің орын ауыстыруын анықтайды;

  в) қозғалыс түрлері қандай;

2. анықтаңыз

A) дене қозғалысының түрлерін,

В) әрбір бөліктің үдеуін;

B) барлық жолдағы орташа жылдамдық;

D) дененің орын ауыстыруын. (4 ұпай)