1. Жүр,тез аяғыңды бас! Бұны оған айтпа

• 1.Жүр,тез аяғыңды бас!
• 2.Бұны оған айтпа.
• 3Тыныш отыр!
• 4.Бізбен бірге жүрсеңші.
• 5.Дұшпанға тастай қатты бол,досңа балдай тәтті бол(мақал)
• 6.-Түндікті жауып,есікті түріп қойшы!
• 7.Жылай-жырлай өлгенде арттағыға сөз қалсын!

• Бұйрықты сөйлем дегеніміз – бір нәрсені бұйыру, іске қосу, кеңес беру, тілек-өтініш білдіру мақсатында қолданылатын сөйлемді айтамыз.
• Бұйрықты сөйлем бірде хабарлы сөйлемге жуық интонациямен,бірде лептік интонациямен айтылады.
• -Соған байланысты леп белгісі не нүкте қойылады.

Тыйым дегенді “мынау жаман”, “ескіліктің қалдығы” деп түсінбеген жөн. Біздің ата-бабаларымыз ғасырлар бойы осы тыйым сөзбен балаларын тәрбиелеп отырған. Ол әшейін жай ғана “сөйтпе-бүйтпе” емес, оның әрқайсысының астарлы мағынасы бар.

• Тыйым дегенді “мынау жаман”, “ескіліктің қалдығы” деп түсінбеген жөн. Біздің ата-бабаларымыз ғасырлар бойы осы тыйым сөзбен балаларын тәрбиелеп отырған. Ол әшейін жай ғана “сөйтпе-бүйтпе” емес, оның әрқайсысының астарлы мағынасы бар.
• - Неге есікті керме дейді?
• - Есікті керсе, үйден береке кетеді.(берекесі кету – ұрыс, жанжал)
• - Неге сүтті төгуге болмайды?
• - Сүт төксең, ырысың төгіледі.(ырысы төгілу – жоқшылық)
• - Неге өтірік жылама дейді?
• - Өтірік жыласа, жаман болады.(жаман болады – қайғы)

• Ситуациялық жағдай: «Тығырыққа тірелгенде».
• Жауап бұйрықты сөйлем арқылы берілу керек.
• 1. Сынып жетекшіңіз тез келсін деп шақырды. Жүгіріп келсеңіз ашуланып тұрған сынып жетекшіңіз сіз мүлде ұқпайтын бір оқиға туралы сізге ұрса жөнелді. Сіз не істейсіз?
• 2. Қоңыраудан соң сыныпқа кірсең сөмкеңдегі ұялы телефоның жоғалған. Өз сыныбыңыз 8-сынып. Қоңырауда тастап кеткен өзіңіз. Сіз сыныпқа кіргенде ешкім жоқ. Не істейсіз?
• 3.Сіз жайбарақат сабақ жазып отырсыз. Сабаққа сирек келетін оқушының бірі әй-шәй жоқ ентелеп келіп, үшінші партада отыған сізге келіп жағаңыздан алып жанжалдаса бастады. Сіздің реакцияңыз…..

• 1. Бұйрықты сөйлемді анықтаңыз.
• A) Қазақ жері кенге бай. B) Бұл қандай көл.
• C) Елдің бірлігі, ынтымағы нығая берсін.
• D) Күн қандай тамаша.
• E) Қазақстан – тәуелсіз мемлекет.
• 2. Бұйрықты сөйлемді көрсетіңіз.
• А) Теңге үнемді сүйеді. В) Ақша-халық байлығы.
• С) Тиыннан теңге құралады. Д) Теңге ұлттық-валюта.
• Е) Ақшаны үнемдей біл.
• 3. Бұйрықты сөйлемдi көрсетiңiз.
• А) Баянауылдың көркi қандай, шiркiн!
• B) Ауылға әншiлер келдi С) Мен шебер болар ма екенмiн?
• D) Осы жағдай сенiң есiнде болсын
• Е) Көкiрегiнде көзi бар

• 4. Бұйрықты сөйлемді көрсет.
• А) Жаздыгүні сендер Астанаға барасыңдар
• В) Сен ертең ерте тұр, сабаққа кешігіп қаласың!
• С) Мұғалім әдетте сабақты қызықты жүргізеді
• D) Әрқашан да күн сөнбейді
• Е) Сен Түркияда аз ғана уақыт боласың ба?
• 5. Әсет ,дүкеннен сүт алып кел . Сөйлемнің түрін анықта.
• а) жақсыз сөйлем в) толымсыз сөйлем
• с) құрмалас сөйлем д) атаулы сөйлем
• е) бұйрықты сөйлем
• 6. Бұйрықты сөйлемді көрсетіңіз.
• A) Тіл-сарқылмас ғылым.
• B) Ақылды адам айтқызбай біледі.
• C) Дұшпанға тастай қатты бол.
• D) Япырым-ау, қайда сол күндер. E) Көп алғысы көгертер.

• 7. Бұйрықты сөйлем қандай мағынада қолданылады, табыңыз.
• A) Талап ету. B) Көңіл күй білдіру. C) Жалыныш.
• D) Сұрау. E) Хабарлау.
• 8. Бұйрықты сөйлемді көрсетіңіз.
• А) Уа, туған жер, маған да бір қарашы! В) Сен кеше келдің бе? С) Туған жер Д) Алматыда қатты жауын болды.
• Е) Мен демалайын, жұмысқа сен бар
• 9. Бұйрықты сөйлемді табыңыз.
• А) Балам , жөніңді айт
• В) Ойбай-ау,кеше мен осылай деп пе едім
• С) Келші, қалқам менің қасыма отыршы
• Д) Қандай тамаша көл Е) Түн жым-жырт
• 10. Бұйрықты сөйлемді тап
• А) Халықтан қайырымдылықты, қариядан байымдылықты үйрен В) Сүйіп істеген іс шаршатпайды. С) Мәуелі ағаш майысқақ.
• Д) Құс балапаны үшін тұзаққа түседі.
• Е) Өлеңі де жақсы екен.

Жауаптары:

• С
• Е
• Д
• В
• Е
• С
• А
• Е
• А
• А