- Пайдалы қазбаларды қазып алу немесе қазып алуға дайындық ретінде жүргізілетін жұмыстар тау-кен жұмыстары деп аталынады.
- Тау-кен жұмыстарының нәтижесінде пайдалы қазбалардың немесе бос жыныстардың ішінде жасанды қуыстар пайда болады, оларды тау қазбалары дейміз.
- Қазбалардың кен жұмыстарын атқаруға байланысты жылжып тұратын бетін кенжар (забой) дейді.
- Тағайындалуы бойынша тау қазбалары: барлаушы және эксплуатациялық. Біріншісі пайдалы қазбалар шоғырын барлауға, екіншісі оны игеруге арналған.
Пайдалы қазба кенорындарын игеру 3 сатыдан тұрады : АШУ, ДАЙЫНДАУ ЖӘНЕ ТАЗАРТЫП АЛУ. - Пайдалы қазба кенорындарын игеру 3 сатыдан тұрады : АШУ, ДАЙЫНДАУ ЖӘНЕ ТАЗАРТЫП АЛУ.
- Осыған байланысты эксплуатациялық тау қазбалары күрделі (капитальные), дайындық және тазартып алу болып бөлінеді.
- Күрделі қазбалары арқылы кен денесіне немесе оның бөлігіне жету жүзеге асырылады. Бұл ашу қазбалары.
- Дайындық қазбаларын күрделі қазбалардан жүргіземіз. Олар пайдалы қазбалар шоғырының бөлігін тазартып алуға дайындауға арналған.
- Дайындық қазбаларын жүргізгеннен кейін тазарту жұмыстарына кірісеміз, нәтижесінде тазарту қазбалары пайда болады.
- Тау қазбалары жүргізілу орны бойынша ашық және жерасты болып бөлінеді.
- Жер бетінде тау-кен жұмыстарын жүргізу нәтижесінде пайда болады. Оған расчистка, копуша, барлау қарығы (канава), барлау оры (траншея).
- Расчистка – түбір жыныстардан аршылымы мақсатында жүргізілген жүргізілген қазба. Үйінділердің қалыңдығы 0,5-06 м болғанда жүргізіледі. Мөлшерлері асты бойынша-0,2*0,2м, үсті бойынша 0,4*0,4м.
- Копуша – түбір жыныстарын сынама алу мақсатында жүргізізілген қазба. Мөлшері үстінде 1,0*1,0 м, астында 0,5-0,6м, тереңдігі 1 м дейін.
Барлау қарығы – тасындылардың аз қуаттылығы кезінде пайдалы қазбалардың жер бетіне шығуын іздеу мақсатында жүргізілетін қазба. Тереңдігі 1,5-3,0 м шегінде, сирек 5 м жетеді. Ені 0,5-0,7м. Ұзындығы – бірнеше метрден жүздеген метрге дейін. - Барлау қарығы – тасындылардың аз қуаттылығы кезінде пайдалы қазбалардың жер бетіне шығуын іздеу мақсатында жүргізілетін қазба. Тереңдігі 1,5-3,0 м шегінде, сирек 5 м жетеді. Ені 0,5-0,7м. Ұзындығы – бірнеше метрден жүздеген метрге дейін.
- Барлау оры– қарықпен салыстырғанда көлденең қимасының өлшемдері үлкен қазба. Ұзындығы -100 м, ені-70 м, тереңдігі-20 м асуы мүмкін.
Достарыңызбен бөлісу: |
