1. ҚР халқына паллиативтік көмекті ұйымдастыру және көрсетудің типтік ұйымы
жүктеу/скачать 1,51 Mb.
|
ЛД паллиативка СТУДЕНТАМ
9 сынып ҚМЖ НУрайка, Ñèòóàöèÿëû? åñåï
| ОТВЕТ
1 1. Химиотерапиядан кейінгі қалпына келтіру - белгілі бір кезең ішінде 5-6 немесе 10 циклден тұратын онкологиялық химиотерапиялық емдеу курсынан кейін қалпына келтіру процесі. Бұл процесс көбінесе агрессивті емдеу нәтижесінде пайда болған эстетикалық және соматикалық мәселелерді шешуді білдіреді. Оларға шаштың түсуі, ас қорытудың бұзылуы, жүрек айнуы, құсу, қан құрамының өзгеруі, иммундық қорғаныс пен терінің күйінің нашарлауы жатады. Дегенмен, аурудың күрделі түрлері бар онкологиялық науқастар химиотерапияның 40-50 курсынан өтеді, одан кейінгі асқынулар әлдеқайда ауыр. Дененің әл-ауқаты мен жұмысын шынымен айтарлықтай жақсарту үшін білікті көмек және заманауи тиімді әдістерді қолдану қажет. Химиотерапиядан кейін қалпына келтіру қалай жүреді? Жүрек айнуы мен күйдіргіш жиі қатерлі ісікке арналған химиотерапияның ең ауыр салдары емес. Статистика көрсеткендей, олар шаштың түсуі сияқты әрдайым пайда бола бермейді. Оңалту процесі таңдалған химиялық заттардың дұрыстығына байланысты. Заманауи заттар мұндай жанама әсерлердің пайда болуын жойып қана қоймайды, сонымен қатар шаш фолликулаларын нығайтуға және экскреторлық жүйенің дұрыс жұмыс істеуіне көмектеседі. Цитостатикалық агенттер он екі елі ішектің, өңештің және асқазанның шырышты қабаттары арқылы шығарылады. Бірақ, мысалы, сүт безі қатерлі ісігін мақсатты емдеуге арналған заманауи дәрі-дәрмектер ақуыз элементтерінен тұрады, сондықтан шырышты қабықтарға зиян келтірмейді. Сондай-ақ асқазан-ішек жолдарының жұмысын бұзбайтын сүт және простата бездерінің гормондық терапиясына назар аудару керек. Цитостатиктердің теріс әсерін азайту үшін денені химиотерапияға алдын ала дайындау керек. Шаштың түсуі де маңызды мәселе деп саналмайды, өйткені ол 2-3 ай ішінде қайта өседі. Химиялық заттар шаш фолликулаларына зақым келтірмейді. Қатерлі ісік жасушаларын бұзатын химиялық заттар мен заттардың әсерінен кейін пайда болатын шынымен ауыр бұзылулар: токсикалық гепатиттің дамуы; миокардтың токсиндерден зақымдануы; ақ қан өскіндерінің деңгейінің өзгеруі (лейкоцитопенияның кейде тіпті агранулоцитозға дейін дамуы); өзін-өзі өлтіру әрекеттерімен, емдеуден немесе тамақты тұтынудан толық бас тартумен бірге жүретін ұзақ уақытқа созылған депрессияның пайда болуы; коагулограмма параметрлерінің өзгеруі (тромбоцитопения); психоздың жедел формалары; қызыл қан жасушаларының көлемінің өзгеруі (гипохромды анемия); токсиндердің әсерінен бүйрек қызметінің бұзылуы. 2. Катерлі ісіктер жылдам инфильтрациялык осумен сипатталады; олар іргелес тіндерден капсуламен шектелмейді, бірак олар еніп, іргелес тіндерді жойып жібереді. Катерлі ісіктердін жасушалары кан мен лимфа тамырларында осіп, канмен немесе лимфа агынымен баска органдарга таралып, жана ісік ошактарын тудыруы мумкін, баскаша айтканда метастаз береді. Ісік жасушаларынын негізгі фокус шегінен тыс таралуы бірнеше жолмен журуі мумкін. Ісік жасушалары жакын байланыс пен механикалык кысымнын эсерінен жакын органдар мен тіндерге тусуі мумкін. Олар дененін алыс аймактарына кан мен лимфа агынымен енеді.Кобінесе метастатикалык ошактар лимфа туйіндерінде, окпеде, бауырда, мида, суйектерде болады. Агзадагы катерлі ісіктін осуі метаболизмді озгертіп, жалпы жагдайдын нашарлауына, катты кажуга жоне деградацияга экеледі. Кейде ісіктін дамуы симптомдарсыз журеді, бул наукастардый, дарігерге кеш каралуына экеледі. Инфильтрациялык осу закымданудын, шекараларын аныктауда ккындыктар тугызады, бул операция кезінде тек ісікті гана емес. сонымен бірге ісік жасушалары болуы мумкін коршаган сау тіндерді де алып тастау кажет. Алынган ісік орнында рецидив пайда болуы мумкін. Катерлі ісіктерге эпителий (катерлі ісік) жане данекер тін (фибросаркома, миксосаркома, липосаркома, хондросаркома, остеосаркома, лейомиосаркома, рабдомиосаркома, Эвинг саркомасы, гемангиосаркома, лимфангиосаркома, лимфангиозаркома) жатады. Ісіктерді катерсіз жоне катерлі деп белу шартты болып табылады. Осылайша, емірлік манызды органдардын жанында орналаскан жане олардын жумысын бузатын катерсіз ісіктер елімге экелуі мумкін, мысалы, тамырга шауып кеткен кезде кан кетуден. Катерлі істін диагностикасында колданылаты зертханалык жане аспантык зерттеу адістері: Эндоскопия (фиброгастродуоденоскопия, бронхоскопия, лапарескопия, цистоскопия, кольпоскопия, медиастиноскопия). • Ренггенологиялык, зерттеу кезінде (контрастты заттарды енгізумен жоне енгізбестен) тіндердін тыгыздалуы, тіндердін десгрукциясы, тутікшелер мен куыс мушелерінін деформациясы, органнын кызметі бузылгандывы аныкталады. • ультрадыбыстык зерттеу (ультрадыбыстык зерттеу) жогары жиілікті ультрадыбыстык толкындардын комегімен паренхиматозды органдардын (буйрек, бауыр, жатыр, аналык без, кукасты безі) терен орналаскан ісіктерін аныктауга кемектеседі. Бул эдістін артыкшылыгы - кол жетімділік, арзан bara, агзага зиянсыздык. * Радионуклидтик диагностика. * Термиялык бейнелеу (тепловидение). * Кт * МРТ * Зертханалық диагностика (қан анализ копрограмма зар анализ) Емі Хирургиялык емдеу - бул кейбір жагдайларда толык емделуге мумкіндік беретін емдеудін негізгі эдісі. Ісік сатысы, онын гистологиялык курыльмы, наукастын жасы жоне денсаулык жагдайы ескеріледі. Картаю хирургияльк емдеуге карсы керсетілім емес. Егде жастаны адамдарка операциядан кейінгі оналту кинырак болатынын есте устаган жон. Сондай- ак. наукастын биопсияга эмоционалды реакциясьпи жане алданы хирургиялык емдеуді ескеру кажет. Мейіргер мумкіндігінше тісті энгімелер жургізіп, наукаска алдары манипуляциялардын мані мен максатын тусіндіріп, пациентті тыныштандыруы керек. Радиациллык терапия. Емдеудін бул турінде жогары энергетикалык пондаушы соулеленудін белгілі бір дозасы ісікке барыггалады, оган жакын орналаскан сау тіндерге аз зиян келтіреді. Медициналык радиологияда ренттен жане сэулелену колданылады. Сулелену фракциялау режимінде тагайындалады: аз мелшерде узак уакыт колданылады, ал суленін ісікке эсері корытындыланады. Ісік жасушалары каллына келтірілмейді жоне сау жасушалардын ДНК-сы саулелік терапия сессиялары арасында калпына келтіріледі (калпына келтіріледі 9 Радиациялық ем алған паллиативты пациенттерді күту Туыстар мен волонтерлерді стационар және үй жағдайында паллиативті күтімге үйрету ОТВЕТ 1
• Емдеу кезінде наукасқа сәулеленген жерді жууға кеңес беріңіз. Егер жуу мүмкін болмаса, гигиеналық процедуралар кезінде жылы суды қолданған жөн. • сәулеленген жерге науқастың сыртқы киімі қысып, үйкеліс жасамауы керек. • Пациентгерді инсоляцияға ұшыратпаңыз, терінің сәулеленген аймағын қырыңыз, оған дәрігер тағайындағаннан басқа косметикалық кұралдарды жағыңыз. • Тері құрғап, қышынған кезде тальк ұнтағын жағуға болады. Егер тері қабыршақтанып кетсе, онда гидрокортизонды жақпа ұсынылуы мүмкін. • Егер тері тым ылғалданып, мацерация байқалса, геріні 1 бөлігі сутегі асқын тотығы мен 3 бөлігі су бар ерітіндімен өңдеу керек, бұл ерітінді жылдам ұшып кетеді, сондықтан оны қолданар алдында дереу дайындау керек. Зардап шеккен аймақты шайып тастау үшін Джанеттің шприці қажет, содан кейін оны сүлгімен ақырын тазартыңыз. 2.Туыстар мен волонтерлерді станционар және үй жағдайында паллиативті күтімге үйрету. Жауап: Үйде паллиативті көмек көрсету үшін келесі шарттар орындалуы керек: • пациент әдеттегі үй жағдайында қайтыс болуды қалайды және оның жағдайы үйде қажетті күтім жасауға мүмкіндік береді; • қажетті жағдайлар (қаржылық, уақытша) және паллиативті көмек көрсете алатын адамдар бар; • дәрігер мен мейіргер паллиативті көмек көрсетуге бағытталған барлық іс-шаралар үшін медициналық, заңды және адами жауапкершілікті алады; • үйде емдеу және күтім жасау үшін кәсіби көмекке (маман дәрігерге) қоңырау шалу мүмкіндігі; • төтенше жағдайларда ауруханаға қысқа мерзімді емдеу және күтім үшін жатқызу мүмкін. Егер пациент үйде болса, емдеуші дәрігер мен мейіргер көмек көрсететін отбасы мүшелерінің қажетті күтім дағдыларына ие екеніне сенімді болуы керек. Сәйкес дағдылар болмаған жағдайда, жаттығулар жүргізілуі керек. Әйтпесе, күтімнің жеткілікті жоғары сапасына сенімділік жоқ. 10 1 Хирургиялық ем алған паллиативты пациенттерді күту 2 Онкопациенттердегі негізгі симптомдар мен синдромдар. ОТВЕТ 1 * Күтім жасау * Ота жасалған жерді тазалап тұру * Жылы сөйлесу * Жақсы қарым-қатынас орнату * Егер, тамақты өз еркімен іше алмаса, арнайы құрылғылармен тамақтандыру * Әрқашан қолдау көрсету 2 * Жүрек айнуы және құсу * Іш қату * Диарея * Анорексия * Жедел ішек өтімсіздігі * Серозды эффузия * Компрессиялық синдромдар * Лимфа ісінуі * Ісік жаралары * Терінің және шырышты қабаттардың ісік жаралары * Ойық жаралар * Несепті ұстамау және зәрді ұстап қалу * Стомасы бар науқастар * Геморрагиялық және анемиялық синдромдар 11
Хоспистер. Түрлері. Хоспистардың қалыптасу тарихы. Қызметі. Стомалар. Түрлері және стомаларды күту ерекшеліктері. ОТВЕТ 1.Хоспис» сөзі латын тілінен шыккан және «кудайы конакты кабылдау үйі» дегенді білдіреді. Мұндай үйлер орта гасырлардарда Қасиетті жерге (Палестина) ғибадат етуге баргандардын арасында ауруға ұшырағандарға комектесу үшін салынған. Біздің еліміздегі хоспистін прототипі емделмейтін катерлі ісік ауруларына арналған арнайы камкорлык үйі немесе адаптация (бейімдеу) орталыгына ұксас мекеме. Хоспис - дауасыз дертке шалдыккан онкологиялық наукастарга, кейде СПИД-ке шалдыққандарга кешенді медициналық, психологиялық және элеуметтік көмек көрсететін мекеме. Хоспистер Англияда 1960-1970 жылдары ашылды. Ресейдегі алғашкы хоспис 1990 жылы Санкт-Петербургте жұмыс істей бастады (Лахта елді мекеніндегі № 1 хоспис). Хоспистін негізгі принциптері: • Хоспис кызметтері ақысыз. Өлім үшін, сондай-ақ туу үшін де акы телей алмайсыз. • Хоспис - бұл өлім емес, өмір үйі. • Симптомдарды бақылау пациенттің өмір сапасын жақсарта алады. • Өлім - туылу сиякты, табиғи процесс. Оны асыктыруға және баяулатуға келмейді. Хоспис эвтаназияга балама. • хоспис - пациенттерге кешенді медициналык, психологиялық және алеуметтік көмек жүйесі. • хоспис мектеп және ол науқастың туыстары мен достарынын қолдауы • Хоспис - гуманистік дүниетаным. 2.ішек және ток ішектін шекарасында орналаскан илеостомия. Ішекті мазмұны тамактанганнан кейін 4-5 сағаттан кейін үздіксіз шығарылады, ол 800-1500 мл-ге жетеді. Шығару жұқа және қоршаған теріні тітіркендіреді; цекостомия, он мықын аймағында орналаскан және сокыр ішектен түзілген; көлденен ішектен пайда болған және іштін алдынғы кабыргасының жогаргы бөлігінде орналаскан трансверзостома. Көбінесе сұйыктык шығарылады, сирек формалданған нәжіс сол жак мылын аймагында орналаскан сигмоста. Түзілмен (тығыл нажіс балінеді. Ток ішектің әр түрлі бөліктерінен пайда болатын стомдардын сонгы үш түрін жалпы түрде «колостомия» деп атайды. Пішініне байланысты стоманын 3 түрі бар: • екі ұнғылы (цикл); • бір баррель (сакина); • париеталды. Мейіргерлік көмек. Мейіргердің әрекеттері: • стоманы күту, • стома аймағында теріні күту: • дұрыс тамактануды ұйымдастыру. наукаска психологиялык көмек; 12 Онкологиялық диспансердің медициналық қызметкерлерінің жұмысындағы психологиялық міндеттер Стомалар мен жараларды күту. жүктеу/скачать 1,51 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|