4. ИЗОТЕРМИЯЛЫҚ ПРОЦЕСС Жұмыстық дененің (газдың) температурасы тұрақты болып қалатын процессті изотермиялық процесс деп атайды. Бұл процесс диаграммасында тең бүйірлі гиперболамен бейнеленеді. Процесстің теңдеуі: .
Газ күйі теңдеуінен болғандықтан, газдың қысымы мен көлемі бір-біріне кері қатынаста болады.
3-сурет Изотермиялық процесстің және диаграммасында бейнеленуі.
Бұл процесстің жұмысы:
(26)
болғандықтан процесстегі ішкі энергияның өзгеруі:
(27)
тең.
Изотермалық процессте ішкі энергия өзгермей тұрақты болып қалатындықтан( ), жұмыстық денеге (газға) берілетін барлық жылу ( ) түгелдей жұмысқа айналады, яғни
(28)
Энтропияның өзгеруі:
(29)
5. АДИАБАТАЛЫҚ ПРОЦЕСС Жұмыстық денемен (газбен) сыртқы орта арасында жылу алмасу болмайтын ( ) процессті адиабаталық процесс деп атайды. Оның теңдеуі , мұндағы - адиабата көрсеткіші. Бұл процесстің графигі көрсетілген. -диаграммасында процесс қисық гипербола сызығымен бейнеленеді.
4-сурет Адиабаталық процесстің және диаграммасында бейнеленуі.
Бұл процесстегі газ ұлғаюының жұмысы термодинамиканың бірінші заңына сай, ішкі энергияның азаюы есебінен орындалады.
(31)
Сонымен, газ ұлғаюының жұмысы температураның төмендеуіне байланысты ішкі энергияның азаюымен атқарылса, газдың сыртқы ортаның әсерімен атқаратын сығылу жұмысы, толығымен ішкі энергия мен температураның жоғарлауына жұмсалады.
Адиабаталық процессте болғандықтан, жұмыстық дененің энтропиясы өзгермейді ( , ). -диаграммасында бұл процесс түзу тік сызықпен бейнеленеді.
