Оқылым-айтылым: Асылы, айтыста күй таңдалынбайды. Айтыс ақындары қандай жерде, қандай жағдайда кездессе де, бiр-бiрiмен ұстасып, айтыса кететiн қызық, тосын жайлары да болған.
Сондай сыры да, салты да қызық айтыстарға Жамбылдың Бөлек байдың қызымен бетпе-бет, ашық аспан астында, көш бойында айтысуы жатады. 1870 жылдың орта тұсында жас Жамбыл Iле өзенiнiң солтүстiк- шығыс жағындағы Алтынемел тауындағы жалайыр руларының арасына барады, той-тамашаларға қатысады. Жамбылдың елге қайтатын уақыты болады. Жолда тауға беттеп бара жатқан Бөлек деген дәулеттi адамның көшiне кездеседi. Көш бастаған сұлу қыз әрi ақын дегендi Жамбыл қырда жүрген қойшылардан естидi. Ақын көрсе, әсiресе ақын қыз көрсе, арқасы қозып, өлең айтқысы келiп, шабыттанып кететiн жас Жамбыл әлгi көштiң бара жатқан бағытына бұрылады. Әрi қарай Жамбылдың өзi
былай дейдi: «Шеңгелдiден Қарашоқыға қарай бет алған қалың көшке жолықтым. Көш алдында тоғыз түйе жетелеген, құла қасқа атты қызға көзiм түстi. Ер-тұрманы саф күмiс, кигенi дүрия-торғын, салтанатты қыз екен. Не де болса, қатарласа жүргiм келдi. Жетегiмдегi торы шолақты қамшылап жiберiп, қызға қатарласа кеттiм. Бiр-екi рет салқын қарап қойды да, қыз өлеңдi қоя бердi. Бiраз айтысып едiк, шешесi тоғыз берiп тоқтатып қойды».
Жамбыл мен Бөлектiң қызының арасындағы айтыстың басталуы, беташары қандай қызық болса, оның аяқталуы да сондай ерекше. Жүрiп бара жатқан көштiң бойында қыз бен Жамбылдың жарыса айтысуы – халықтық ғажап дәстүр! Көш тауға беттеп бара жатыр: Жамбыл өлеңдi тау-тасты жаңғырықтырып, бастап кетедi. Бұл не деген салт?! Сiрә, қазақтардың «Сөз өнерi – аспан мен жердiң арасын жалғастырушы киелi күш» деп санауларына байланысты шығар?! Олардың ұғымынша, қай жерде өлең естiлсе, сол жерде басқа қозғалысқа рұқсат етiлмейдi.
«Көштi тоқтатып қойып, көлденең көк аттымен айтысқаның қалай?» – деп Бөлек қызына өкпе-наз айта алмайды.
Сөз өнерiн қастерлеу дегенде, осындай өмiрден алынған мысалдарды атаймыз.
Дескриптор: Жалпы-3 балл. -мәтінді оқиды.
-мәтін желісі бойынша әңгімелеседі.
№15-тапсырма: « Ядролық өндіріс адамзатқа қажет пе?» деген тақырыпта келісу не келіспеу эссесін жаз.
