Материалистік К.Маркс Позитивизм Биологиялық Г.Спенсер Географиялық Г.Бокль Неопозитивизм Антипозитивизм В.Дильтей Антропологиялық М.Шеллер Психологиялық Л.Уорд Эволюциялық Инстинктивизм У.Мак-Дугал Бихевиоризм Д.Уотсон Көпшіліктік Г.Лебон,Г.Тард Материализм - материя, табиғат, болмыс алғашқы, ал сана, рух, ой- материяның қасиеті болғандықтан туынды деп санайтын, идеализмге түбірінен қарама-қарсы ғылыми-философиялық бағыт.
Позитивизм— нағыз ақиқат ғылымның жеке салаларында ғана пайда болып, қалыптасатын, философиялық зерттеулердің ешқандай танымдық құны жоқ деген тезиске сүйенетін философиялық бағыт.
Неопозитивизм – XX ғасыр позитивизмінің субъективті-идеалистік жаңа ағымы. Неопозитивизм өкілдері философияны теориялық таным ретінде мойындамай, философиядағы сана мен материя сияқты негізгі мәселелерді жоққа шығарды.
Антипозитивизм- бұл әлеуметтік ғылымдағы әлеуметтік сала табиғат әлемі сияқты зерттеу әдістеріне ұшырамауы мүмкін; ғалымдар әлеуметтік зерттеулер жүргізуде эмпиризм мен ғылыми әдістерден бас тартуы тиіс деген көзқарас.
Психологиялықәлеуметтанудың басты назары қоғамдық (топтық, ұжымдық) сананың, оның табиғатының, құрылымы мен қызметінің мәселелері болды.
