Тон қағанның Батыс-Түрік қағанатында салық жинауға бекітілген жергілікті адамдарға берген атағы: селиф.
v Салық жинауға жергілікті адамдарды бекітіп,оларға «селиф» деген атақ берген қаған: Тон.
Батыс-Түрік қағанатындағы селифтер: салық жинаушылар.
Батыс Түрік қанатында селифтер есеп беріп отырды: Жасауылдарға.
Батыс-Түрік қағанатының Иранға қарсы одақтасы: Византия.
Батыс-Түрік қағанатының халықаралық жағдайдағы саяси беделін көтерген жағдай: 627 жылы Византияға әскери көмек беруі.
634 жылы нушеби тайпасының қолдауымен билік басына келген: Ешбар Елтеріс (634 – 659 ж.).
Батыс Түрік қағаны Ешбар Елтерістің енгізген басқару жүйесі: «Он оқ бұдұн».
640-657 жылдары Батыс Түрік қағанатында билік үшін таласқан тайпалар: Дулу мен нушеби.
Батыс-Түрік қағанатының әлсірегендігін пайдаланып, 659 жылы Жетісуға басып кірген: Қытай мемлекеті.
VII ғасырдың аяғы мен VIII ғасырдың басында Үшліктің Тан империясына қарсы жүргізген соғыстарының нәтижелі болуы, түргештайпасының беделін көтерді.
Ø Қағанаттың әлеуметтік жағдайы
Ерте түрік феодалдық мемлекеттердің атауы: қағанат (қағандық).
Қағанның билігі шексіз және мұрагерлік жолымен берілді. Түрік қағандары Ашина руынан шыққан.
v Қағаннан кейінгі билік қаған сайлаған ұлыққа берілді.
Батыс-Түрік қағанатында яғбу, шад, елтебер атағы берілді: қаған руынан шыққандарға.
Батыс-Түрік қағанатында сот қызметін атқарушылар: бұрықтар мен тархандар.
Батыс-Түрік қағанының жергілікті жерлердегі негізгі тірегі: бектер.
Батыс-Түрік қағанатындағы «қара бұдундар»: Қарапайым халық.
Батыс-Түрік қағанатында алым-салық төлейтін, ауырпалықты көп көтерген: «қара бұдундар».
Батыс-Түрік қағанатындағы «тат» сөзінің мағынасы: Құл.
Салықтың «қанмен өтелетін» түрі дегеніміз: Тәуелді тайпалардың адамдары майдан шебінің алдыңғы қатарында жүрген.
Ø Шаруашылығы
Батыс Түрік қағанаты шаруашылығының негізін құраған: Маусымды жайылымға негізделген жартылай мал шаруашылығы.
Түріктер жаппай отырықшылана бастаған кезең: VII ғасырдың бас кезі.
Ерте орта ғасыр кезінде Қазақстанда қала мәдениетінің дамуында елеулі рөл атқарған: Соғдылықтар.
? Батыс-Түрік қағанаты жерінде жібек саудасының дамығандығы туралы жазған қытай монахы: Сюань Цзянь (629–630 ж.).
v Ол: «Қаған жасыл жібектен желбегей шапан киген, оның жанында жүрген нөкерлері де қамқадан желбегей шапандар жамылған, қандай тамаша көрініс», - деп таңданады.
Достарыңызбен бөлісу: |
