Қазақ тілін оқыту әдістемесі



Дата14.12.2021
өлшемі498,65 Kb.
#126703
Байланысты:
слайд қтоә

ҚАЗАҚ ТІЛІН ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ

ҚАЗАҚ ТІЛІН ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІНІҢ ЗЕРТТЕЛУІ

Ы.Алтынсарин еңбектері:

  • “Қазақ хрестоматиясы”
  • (Кел, балалар оқылық!)

  • “Қазақтарға орыс тілін оқытудың қолданбасы”
  • (әңгіме әдісін қазақ мектебінде алғаш рет қолданды)

А.Байтұрсынов еңбектері:

  • Мектеп балаларына арналған “Оқу құралы”, 1912 ж.
  • “Баяншы”
  • “Нұсқаушы”
  • “Әліппе”
  • “Сауат атқыш”
  • “Тіл жұмсар”

А.Байтұрсыновтың тілді үйретуде ұсынған тиімді тәсілдері мен қағидалары:

  • Тілдік материалды жеңілден ауырға, оңайдан қиынға, жайдан күрделіге қарай оқыту;
  • Кез келген тілді үйретуді “қаріптан” , яғни әріптен бастау керек;
  • Тілді үйрету ана тілінің сөз, сөйлем жүйесін білгізумен қатаржұруі тиіс;
  • Тіл арқылы сауат ашуда суреттерге көп мән берілуі керек;
  • Оқушыларға арналған материалдар аса түсінікті болуы шарт;

Мәтіндер, көрнекіліктер, иллюстративтік материалдар аса түсінікті болуы шарт;

  • Мәтіндер, көрнекіліктер, иллюстративтік материалдар аса түсінікті болуы шарт;
  • Тілді оқытуда тіл ұстартуға, көркем сөзге де ден қойған жөн;
  • Тілді үйрету үшін мұғалім бірнеше әдісті меңгеріп қана қоймай, табанда өзі қажет әдісті тауып, пайдалана білуі керек;
  • Мұғалім балаға білімді өз тәжірибесі арқылы жинақтауға жағдай жасап, тілді тез үйренуге қарай үнемі бағыт-бағдар сілтеп отыруы қажет.

Жүсіпбек Аймауытов еңбектері:

  • “Тәрбиеге жетекші” (Орынбор, 1924)
  • Психология (жан жүйесі) мен өнер таңдау” (Мәскеу, 1926)
  • “Комплекспен оқыту жолдары”

Ж. Аймауытовтың қазақ тілін оқыту мәселелеріне қатысты еңбектерін былай топтастыруға болады:

  • Қазақ тілін сапалы әрі тиімді оқытуға байланысты жазылған еңбектер;
  • Қазақ тілін әріптен бастап үйрету әдісіне арналған еңбектер;
  • Қазақ тілін жүйелі түрде оқытуға бағытталған еңбектер.

Тілді меңгеру үшін баланың ынтасын жетілдіру – ең маңызды шарт (Ж.А.)

  • Алдын ала дайындалған сұрақтар арқылы баланың ынтасын бұру;
  • Баланың ынтасын арттыратын, қызықты мағлұматтарды ғана алу;
  • Баланың ілтипатын қадағалап қоймай, мұғалімнің өзі де материалды бар ынтасымен үйрету;
  • Жаңа материалды баланың бұрыннан білетін материалдарымен ұштастыра білу;

Қажетсіз мағлұматтардан сақтану;

  • Қажетсіз мағлұматтардан сақтану;
  • Оқыту барысында қолданылатын көрнекіліктерді күшейту;
  • Сабақ оқыту әдіс-тәсілдерін үнемі өзгертіп отыру.

М. Дулатовтың мақалалары:

  • “Кім оқытады? (Еңбекші қазақ, 1923)
  • Газет тілі оңды болсын. (Еңбекші қазақ, 1927)
  • Мектеп-медреселер туралы;
  • Оқшау сөз;
  • Жаңа жазу ережелері;
  • Үлгілі іс.

М.Жұмабаев еңбектері:

  • “Ана тілі: бастауыш мектепте”
  • “Қызыл әскер әліппесі”
  • “Сауатты бол”
  • “Қазақстандағы оқу жұмысының құрылысы”

Мына ғалымдарды білесіздер ме? Қай салада еңбектер жазды?

  • Телжан Шонанов
  • Ш.Х.Сарыбаев
  • С.Жиенбаев
  • Ғ.Бегалиев, И.Ұйықбаев
  • Д.Әлімжанов пен Ы.Маманов
  • А.Исаев

Телжан Шонанов еңбектері:

  • “Әліппе”
  • “Жаңа арна”
  • “Шала сауатты ересектер үшін оқу құралы”
  • “Қазақ тілінің оқу құралы”
  • “Орыстар үшін қазақша әліппе”

Ш.Х. Сарыбаев еңбектерін бірнеше топқа бөліп қарастыруға болады:

  • Қазақ тілін орыс мектебінде оқыту мәселесі;
  • Қазақ тілін қазақ мектебінде оқыту мәселесі;
  • Фонетиканы оқыту мәселесі;
  • Орфография және оның принциптерін оқыту мәселесі;
  • Етістіктің грамматикалық категорияларын оқыту мәселесі;
  • Сөз таптарын оқыту мәселесі.

Ш.Сарыбаевтың құнды пікірлері:

  • Сөйлеуге үйрету грамматиканы меңгертумен тығыз байланысты;
  • Тілді оқытуда маңызды орын алатын – сөз;
  • Тіл үйренушінің сөздік қоры жаттанды сипат алмауы үшін нақты заттармен, өмірдегі құбылыстармен байланысты болуы керек;
  • Тілді меңгерту оқушының есту, көру, сезіну, ойлау қабілеттерімен қатар жүргізілуі керек.

Тілші С.Жиенбаевтың еңбектері:

  • “Қазақ тілі методикасы”атты кітабы - қазақ тілін оқыту әдістемесіне қатысты жарияланған тұңғыш зерттеу.
  • Орыс мектебінде қазақ тілін оқыту әдістемесі, соның ішінде тіл дамыту, сөйлеуге үйрету, арнайы тақырыппен жұмыс, сабақ беру әдісі сияты мәселелерді сөз еткен.


Достарыңызбен бөлісу:




©www.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет