Қазіргі қазақ тілі ПӘнінің ОҚУ-Әдістемелік кешені
Өз бетімен орындауға арналған тапсырмалар
жүктеу/скачать 2,55 Mb.
|
9. Өз бетімен орындауға арналған тапсырмалар.
1-7 апталардағы тақырыптар бойынша тексеру сұрақтары. Қазақ тілі синтаксисінің Қазан төңкерісіне дейінгі 19- ғасырда зерттелу жайы. П.М.Мелиоранский, Н.И.Ильминский, В.В.Катаринский, Г.Архангельский, Н.Лаптев, Н.Сазонтов, М.Терентьев т.б. орыс зерттеушілерінің еңбектерінің ерекшелігі. Қазақ тілі синтаксисінің Қазан төңкерісінен кейінгі кезеңде зерттелуі. 20- ғасыр басындағы А.Байтұрсынов, Қ.Жұбанов, С.Жиенбаев, Қ.Басымов, Ғ.Бегалиев, И.Ұйықбаев, Н.Сауранбаев, С.Аманжолов еңбектерінің маңызы. Б.Шалабаев, Қ.Шәукенов, Ж.Сәдуақасов т.б. ғалымдар еңбектерінің маңызы Сөз тіркесінің басқа грамматикалық единицалармен арақатынасы. Сөз тіркесі және күрделі сөз, олардың ерекшелігі мен мәні туралы. Сөздердің байланысу тәсілдері мен байланысу түрлеріне мысалдар келтіріп, талдау. Сөйлемнің тұрлаулы және тұрлаусыз мүшелері, олардың жасалуына мысалдар жазып, талдау. Сөйлемнің предикаттылық, модальділік қасиеттері және олардың берілу жолдары. Бір құрамды сөйлемдер. Жақсыз және атаулы сөйлемдердің тұлғалық, мағыналық ерекшелігі мен түрлері. Сөйлемнің оңашаланған мүшелері, олардың ерекшелігі. Сөйлемдегі оқшау сөздер, олардың ерекшелігі. 8-15 апталардағы тақырыптар бойынша тексеру сұрақтары. Құрмалас сөйлемнің басқа грамматикалық единицалармен арақатынасы.Ұқсастықтары мен айырмашылығы. Құрмалас сөйлемнің басты өзіндік белгілері Құрмалас сөйлемнің классификациясы. Салалас сөйлемнің құрмаласу жолдары. Жалғаулықсыз салалас сөйлемнің бір-бірімен құрмаласу жолдары Жалғаулықты салалас сөйлемдердің құрмаласу жолдары Көп бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлем, олардың жасалу жолдары Түсіндірмелі сабақтас құрмалас сөйлем . Тыныс белгілері, олардың қолданылуы. Синтаксис ғылымы туралы түсінік және оның зерттеу обьектілері мен салалары. Сөйлем-ең басты грамматикалық единица. Сөйлемге тән басты белгілер. Құрмалас сөйлем синтаксисі, зерттеу обьектілері. Құрмалас сөйлем синтаксисінің зерттелуі. Қалыптасу жолдары мен дамуы. Құрмалас сөйлемнің басты өзіндік белгілер. Құрмалас сөйлемнің қалыптасу жолдары. Құрмалас сөйлемнің зерттелу тарихы. Құрмалас сөйлемнің классфикациясы. Салалас сөйлем, оның басты белгілері Салалас құрмалас сөйлемнің түрлері. Жалғаулықты салалас сөйлем, оның жасалу жолдары. Жалғаулықсыз салалас сөйлем, оның жасалу жолдары. Салалас құрмалас сөйлемнің мағыналық түрлерінің классификациялық тарихы. Мезгілдес, себептес, қарсылықты салалас сөйлем. Талғаулықты, кезектес салалас сөйлем. Түсіндірмелі, салыстырмалы, шартты салалас сөйлем. Салалас сөйлемнің мағыналық түрлері. Мезгілдес, себептес, қарсылықты салалас сөйлем. Сабақтас компоненттерінің есімше арқылы құрмаласуы. Сабақтас компоненттерінің көсемше арқылы құрмаласуы. Сабақтас компоненттерінің шартты рай арқылы құрмаласуы. Сабақтас компоненттерінің шылаулар арқылы құрмаласуы. Сабақтас құрмалас сөйлемді жіктеу тарихынан. Шартты бағыныңқылы сабақтас. Қарсылықты бағыныңқылы сабақтас.Салыстырмалы бағыныңқылы сабақтас. Мезгіл бағыныңқылы сабақтас. Себеп бағыныңқылы сабақтас. Көп бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлем, олардың жасалу жолдары. Түсіндірмелі сабақтас құрмалас сөйлем. Күрделенген сөйлемдер жайында түсінік және олардың қазақ, орыс,түркі тіл білімінде зерттелуі. Синтаксистік оралымды күрделенген сөйлемдер және олардың ерекшелігі, түрлері. Емтиханға дайындық сұрақтары. Қазақ тілі синтаксисінің Қазан төңкерісіне дейінгі 19- ғасырда зерттелу жайы. П.М.Мелиоранский, Н.И.Ильминский, В.В.Катаринский, Г.Архангельский, Н.Лаптев, Н.Сазонтов, М.Терентьев т.б. орыс зерттеушілерінің еңбектерінің ерекшелігі. Қазақ тілі синтаксисінің Қазан төңкерісінен кейінгі кезеңде зерттелуі. 20- ғасыр басындағы А.Байтұрсынов, Қ.Жұбанов, С.Жиенбаев, Қ.Басымов, Ғ.Бегалиев, И.Ұйықбаев, Н.Сауранбаев, С.Аманжолов еңбектерінің маңызы. Б.Шалабаев, Қ.Шәукенов, Ж.Сәдуақасов т.б. ғалымдар еңбектерінің маңызы Сөз тіркесінің басқа грамматикалық единицалармен арақатынасы. Сөз тіркесі және күрделі сөз, олардың ерекшелігі мен мәні туралы. Сөздердің байланысу тәсілдері мен байланысу түрлеріне мысалдар келтіріп, талдау. Сөйлемнің тұрлаулы және тұрлаусыз мүшелері, олардың жасалуына мысалдар жазып, талдау. Сөйлемнің предикаттылық, модальділік қасиеттері және олардың берілу жолдары. Бір құрамды сөйлемдер. Жақсыз және атаулы сөйлемдердің тұлғалық, мағыналық ерекшелігі мен түрлері. Сөйлемнің оңашаланған мүшелері, олардың ерекшелігі. Сөйлемдегі оқшау сөздер, олардың ерекшелігі. Құрмалас сөйлемнің басқа грамматикалық единицалармен арақатынасы.Ұқсастықтары мен айырмашылығы. Құрмалас сөйлемнің басты өзіндік белгілері Құрмалас сөйлемнің классификациясы. Салалас сөйлемнің құрмаласу жолдары. Жалғаулықсыз салалас сөйлемнің бір-бірімен құрмаласу жолдары Жалғаулықты салалас сөйлемдердің құрмаласу жолдары Көп бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлем, олардың жасалу жолдары Түсіндірмелі сабақтас құрмалас сөйлем . Тыныс белгілері, олардың қолданылуы. Синтаксис ғылымы туралы түсінік және оның зерттеу обьектілері мен салалары. Сөйлем-ең басты грамматикалық единица. Сөйлемге тән басты белгілер. Құрмалас сөйлем синтаксисі, зерттеу обьектілері. Құрмалас сөйлем синтаксисінің зерттелуі. Қалыптасу жолдары мен дамуы. Құрмалас сөйлемнің басты өзіндік белгілер. Құрмалас сөйлемнің қалыптасу жолдары. Құрмалас сөйлемнің зерттелу тарихы. Құрмалас сөйлемнің классфикациясы. Салалас сөйлем, оның басты белгілері Салалас құрмалас сөйлемнің түрлері. Жалғаулықты салалас сөйлем, оның жасалу жолдары. Жалғаулықсыз салалас сөйлем, оның жасалу жолдары. Салалас құрмалас сөйлемнің мағыналық түрлерінің классификациялық тарихы. Мезгілдес, себептес, қарсылықты салалас сөйлем. Талғаулықты, кезектес салалас сөйлем. Түсіндірмелі, салыстырмалы, шартты салалас сөйлем. Салалас сөйлемнің мағыналық түрлері. Мезгілдес, себептес, қарсылықты салалас сөйлем. Сабақтас компоненттерінің есімше арқылы құрмаласуы. Сабақтас компоненттерінің көсемше арқылы құрмаласуы. Сабақтас компоненттерінің шартты рай арқылы құрмаласуы. Сабақтас компоненттерінің шылаулар арқылы құрмаласуы. Сабақтас құрмалас сөйлемді жіктеу тарихынан. Шартты бағыныңқылы сабақтас. Қарсылықты бағыныңқылы сабақтас.Салыстырмалы бағыныңқылы сабақтас. Мезгіл бағыныңқылы сабақтас. Себеп бағыныңқылы сабақтас. Көп бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлем, олардың жасалу жолдары. Түсіндірмелі сабақтас құрмалас сөйлем. Күрделенген сөйлемдер жайында түсінік және олардың қазақ, орыс,түркі тіл білімінде зерттелуі. Синтаксистік оралымды күрделенген сөйлемдер және олардың ерекшелігі, түрлері. Білімді бағалауға арналған материалдар (сұрақ, тестілер) үлгілері. 1. Тұңғыш «Қазақ тілінің грамматикасы» 1939 1925 1936 1944 2. Ең кемі толық мағыналы екі сөзден құралып, сабақтаса байланысқан сөздер тобы қалай аталады? сөз тіркесі сөйлем фразеологиялық тіркес күрделі сөз 3. Сөз тіркесі мен сөздің арасындағы айырмашылықты көрсет. сөз тіркесі номинативті қызмет атқарады сөз тіркесі сияқты сөз коммуникативтік қызмет атқармайды сөз тіркесі де, сөз де жалғаулар арқылы жасалады сөз коммуникативтік қызмет атқарады 4.Қабысу дегеніміз не? сөздердің ешбір жалғаусыз, орын тәртібі арқылы байланысуы бастауыш пен баяндауыштың арасындағы байланысу формасы сөздердің атау мен іліктен басқа септікте тұрып байланысу сөздердің ілік септігі мен тәуелдік жалғауы арқылы байланысуы 5.Еркін сөз тіркесінің белгісін көрсет: Еркін сөз тіркесі жеке-жеке сұрақтарға жауап береді орындары тұрақты болып келеді басқа сөздермен ауыстыруға болмайды бір сұраққа жауап береді 6. Меңгерудің негізгі белгілерін көрсет. сөздердің атау мен іліктен басқа септік жалғауы арқылы байланысуы сөздердің орын тәртібі арқылы байланысуы сөздердің ілік септігі мен тәуелдік жалғауы арқылы байланысуы сөздердің интонация арқылы байланысуы 7. Қабыса байланысқан сөз тіркесін көрсетіңіз: талапты азамат түймедейді түйедей ету қолым тимейді жаны ашу 8. Матаса байланысқан сөз тіркесін тап: оқушының кітабы сен баласың театрға барды менімен жақсы 9. Матаса байланысқан сөз тіркесін тап: оның мұрнын балта кеспейді тарғыл ана төбе шашы тік тұрды жақсы сияқты 10. Қазақ тіліндегі сөз бен сөздің байланысу тәсілдерін көрсет. орын тәртібі, шылау арқылы, жалғау, интонация әріп арқылы, дыбыс арқылы қиысу, матасу, меңгеру, қабысу, жанасу сөз тудырушы, сөз түрлендіруші жұрнақтар арқылы 11. Сөйлем мен сөз тіркесінің құрылысын, мағыналарын зерттейтін грамматиканың бөлімін көрсетіңіз. синтаксис фонетика морфология лексика 12. Бастауыш пен баяндауыштан басқа ең кемі бір тұрлаусыз мүше арқылы қатынасқан сөйлем қалай аталады? Жайылма толымды Жақты атаулы 13. Грамматикалық бастауышы жоқ, әрі бастауышты баяндауыш арқылы тауып алуға болмайтын сөйлем қалай аталады? жақсыз толымды болымсыз жалаң 14. Жалаң сөйлем дегеніміз не? тек қана тұрлаулы мүшелерден тұратын сөйлем бастауышы жоқ әрі оны баяндауыш арқылы тауып алуға болмайтын сөйлем тұрлаусыз мүшелер қатысқан сөйлем ойға қажетті сөйлем мүшелерінің бірі айтылмай түсіп қалған сөйлем 15. Болымсыз сөйлемдердің жасалу жолдары: -ма, -ме, -ба, -бе, -па, -пе жұрнақтары арқылы -дық, -дік, -тық, -тік жұрнақтары арқылы -са, -се жұрнағы арқылы -ған, -ген, -қан, -кен жұрнақтары арқылы 16.Жақты сөйлем дегеніміз не? бастауышы бар, кейде бастауышы айтылмай қалған кезде оны баяндауыш арқылы тауып алуға болатын сөйлем екі жай сөйлемнен құралып, күрделі ойды білдіретін сөйлем бастауыш пен баяндауыштан басқа ең кемі бір тұрлаусыз мүше қатысқан сөйлем тұрлаулы, тұрлаусыз мүшелері түгел қатынасып, мағыналық толықтығын сақтаған сөйлем 17. Предикаттық қатынас негізінде аяқталған ойды білдіретін грамматикалық единица қалай аталады? сөйлем сөз тіркесі күрделі сөз фразеологиялық тіркес 18.Толымды сөйлем деген не? ойға қажетті барлық сөйлем мүшелері түгел қатысқан сөйлем бастауыш пен баяндауыштан басқа ең кемі бір тұрлаусыз мүше қатысқан сөйлем бастауышы бар, кейде бастауышы айтылмай қалған кезде оны баяндауыш арқылы тауып алуға болатын сөйлем бір істің не бір нәрсенің жайын баяндау мақсатында айтылған сөйлем 19. Сөйлемде бір ғана сұраққа жауап беріп, бір ғана сөйлем мүшесімен байланысты сөйлем мүшесі қалай аталады? айқындауыш мүше үйірлі мүше бірыңғай мүше тұрлаулы мүше 20. Оқшау сөздер дегеніміз не? сөйлемде басқа сөздермен грамматикалық байланысы жоқ, тек олармен мағыналық байланыста айтылатын сөздер өзі қатысты сөзден кейін келіп айтылып, соның мағынасын дәлдеп түсіндіріп тұратын бір немесе бірнеше сөздің тіркесі сөйлемде бір сөзбен байланысып, бір сұраққа жауап беретіндей болып тіркескен, бірақ тіркестегі сөздер жеке сөйлем мүшесі ретінде талдауға келетін сөздер сөйлемде бір сұраққа жауап беріп, сөйлемнің бір ғана мүшесімен байланысты болатын сөздер 10. Бағдарламада қарастырылмаған. 11. Бақылау жұмыстарына арналған тапсырмалар Ұ.Р.Ержанованың 2006 жылы шыққан «Қазіргі қазақ тілінің синтаксисі» атты бақылау-пысықтау жаттығулар жинағында көрсетілген. Жинақ қазақ филологиясы факультеттері студенттеріне арналған. Оқу залында бар. 12. Ұ.Р.Ержанованың 2006 жылы Орал «Құрмалас сөйлем синтаксисі» атты электрондық оқулық. 13. 506-дәрісхана,7-ғимарат. Каталог: dmdocuments dmdocuments -> Семинар ожсөЖ 15 сағ. Емтихан 4 Барлығы 45 сағ Орал, 2010 dmdocuments -> Әдеби өлкетану Преподаватель Ақболатов Айдарбек Ахметұлы Вопросы: Вопрос №1 dmdocuments -> 2009ж. «Қазақ филологиясы» кафедрасы dmdocuments -> Семинар ожсөЖ 5 сағ. СӨЖ 15 сағ. Емтихан Барлығы 45 сағ Орал, 2010 dmdocuments -> Жаратылыстану математикалық факультет dmdocuments -> Барлығы – 45 сағат dmdocuments -> 2007ж. Қазақ тілі мен әдебиеті және оқыту теориясы кафедрасы dmdocuments -> Қазақ филологиясы кафедрасы 050205 dmdocuments -> Барлығы – 90 сағат жүктеу/скачать 2,55 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||