-тарау. «Ана тілі»пәнінің мазмұны

2-тарау. «Ана тілі»пәнінің мазмұны

5. 
   «Ана тілі» пәні бойынша оқу жүктемесі аптасына 6 сағаттан, барлығы ІІ жартыжылдықта 102 сағатты құрайды.
   
6. 
   Оқу пәнінің мазмұны:
   

1. 
   негізгі тілдік бірліктерден (мәтін, сөйлем, сөз, буын, дыбыс);
   
2. 
   қазақ тілі бойынша қарапайым грамматикалық дағдылардан;
   
3. 
   орфоэпиялық, орфографиялық, пунктуациялық нормалардың қарапайым түсініктерінен;
   
4. 
   балалар әдебиетінен (ауыз әдебиеті мен көркем әдебиет) құралады.
   

7. 
   «Ана тілі» пәнін оқыту әліппеден кейінгі кезең бойынша ІІ жартыжылдықта «Ана тілі» оқулығы арқылы жүзеге асырылады.
   
8. 
   Әліппеден кейінгі кезеңнің міндеттері:
   

1. 
   тыңдалым, айтылым әрекеттері арқылы сөз өнеріне баулу;
   
2. 
   ауызша тіл мен жазба тілін дұрыс дамыту;
   
3. 
   мәтінді дұрыс оқу, түсініп оқу, мәнерлеп оқу, шапшаң оқу дағдыларын қалыптастыру;
   
4. 
   ауыз әдебиет үлгілері мен көркем шығармалар арқылы ұлттық құндылықтарды қадірлеуге тәрбиелеу;
   
5. 
   тілдік білімнің алғашқы негіздерін меңгерту;
   
6. 
   бастапқы жазу нормаларын сақтап, сауатты жазуға дағдыландыру;
   
7. 
   көркем жазу дағдыларын дамыту;
   
8. 
   мәтінмен жұмыста дереккөздерді пайдалана білуге машықтандыру. Әліппеден кейінгі кезеңнің міндеттерін жүзеге асыруда
   

9. 
   «Ана тілі» пәнінің базалық білім мазмұны. Тыңдалым мен айтылым:
   

1. 
   тыңдалым материалының мазмұнын түсіну; сұраққа дұрыс әрі нақты жауап беру; сөз мағынасын түсіну; сөзді дұрыс қолдана білу; сөз әдебін сақтай отырып, өз ойын айта алу;
   
2. 
   сөйлеу барысында ым-ишара, қимылды қолдану; сөз сазын (ырғақ, екпін, әуен, қарқын, кідіріс) сақтау; ертегі айту; өлең, санамақ, мақал-мәтел, жаңылтпаш, жұмбақты жатқа айту;
   
3. 
   орфоэпия: сөзді үндестік заңына сәйкес айта білу; жаңылтпаш айта білу, ойын жаттығуларын орындай алу;
   
4. 
   сөздік қорын байыту, сөздерден сөйлем, сөйлемдерден шағын мәтін құрау;
   
5. 
   тыңдалым материалын мазмұндау, сюжетті суреттер бойынша әңгіме құрау; көрген-білгені, естігені туралы әңгімелеу;
   
6. 
   сөйлеу барысында (әңгімелесу, әңгімелеу, пікір алмасу, сахналау, рөлдік ойындар) сөз әдебіне үйрену;
   

10. 
    Оқылым:
    

1. 
   сөздің мағынасын, сөйлемде айтылған ойды түсіну;
   
2. 
   сөйлемді, мәтінді дауыстап оқу; мәнерлеп, түсініп оқу, мұғалімнің қолдауымен мәтіннен қажет ақпаратты тауып оқу;
   
3. 
   айтылу мақсатына қарай сөйлемнің интонациясын (хабарлы, лепті, сұраулы) сақтап оқу;
   
4. 
   сөздерді оқу барысында дыбыс үндестігін сақтау;
   
5. 
   сөздердің мағынасын (мәндес; мағынасы қарама-қарсы; айтылуы бірдей, мағынасы әртүрлі сөздер) ажырату, сөздік қорын байыту;
   
6. 
   мәтін тақырыбын «Кім (не) туралы?» деген сауалдар арқылы анықтау, оқылған мәтін мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру;
   
7. 
   оқыған мәтіні бойынша өз ойын, алған әсерін білдіру;
   
8. 
   әліпби ретімен құрылған дереккөздерден (суретті кітап, сөздік, анықтамалық, энциклопедия) мұғалімнің қолдауымен қажетті ақпараттарды табу;
   
9. 
   сурет, сызба түрінде берілген ақпаратты түсіну;
   

ІІ жартыжылдықтың соңында оқу жылдамдығының нормасы: минутына 25-30 сөз; шылау, одағай, еліктеу сөздер, қос сөздер жеке сөз ретінде саналады.

11. 
    Балалар әдебиетінен (ауыз әдебиеті мен көркем әдебиет) тілі жеңіл, Отан, туған жер, табиғат, жан-жануарлар, отбасы, еңбек, денсаулық туралы мәтіндер беріледі.
    
12. 
    Жазылым:
    

1. 
   әріптерді талапқа сай көркем жазу; әріптерді бір-бірімен дұрыс байланыстырып, үздіксіз әрі үзбей (ырғақты) жазу;
   
2. 
   әр сөйлемнің бас әріптен басталатынын, сөйлем ішіндегі сөздердің бөлек жазылатынын, сөйлемнің соңына тыныс белгі қойылатынын білу, қолдану;
   
3. 
   көшіріп жазу және есту, есте сақтау арқылы сөздерді (7-10 сөз), жай сөйлемдерді (3-4 сөйлем) жатқа жазу, жазғанын үлгіге қарап тексеру;
   
4. 
   сөздерден сөйлем, сөйлемдерден шағын мәтін құрау;
   
5. 
   сауатты және көркем жазуға дағдылану;
   
6. 
   заттың атын, сынын, санын, қимылын білдіретін сөздерді дұрыс қолдану;
   
7. 
   бас әріппен жазылатын сөздерді (кісі аттары, жер-су атаулары, үй жануарларына арнайы қойылған аттар) ажырату, дұрыс жазу;
   
8. 
   сөйлеу барысында жалғауларды қолдана білу;
   
9. 
   мұғалімнің қолдауымен сөзді тасымалдау. Ескерту: