Балашт ү с І п қ алие в б а л алара у р у л а р ы

Б А Л А Ш Т Ү С І П Қ А Л И Е В 
 
 
 

Б А Л А Л А Р А У Р У Л А Р Ы 
О Қ У Л Ы Қ 
Ақтөбе - 2 0 1 3

 
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ МИНИСТРЛІГІ 
«МЕДИЦИНА БІЛІМІ МЕН ҒЫЛЫМЫНЫҢ ИННОВАЦИЯЛЫҚ 
ТЕХНОЛОГИЯЛАР РЕСПУБЛИКАЛЫҚ ОРТАЛЫҒЫ» ЖШС 
МАРАТ ОСПАНОВ АТЫНДАҒЫ БАТЫС ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК
МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ 


Б А Л А Ш Т Ү С І П Қ А Л И Е В
 
 
Б А Л А Л А Р А У Р У Л А Р Ы 
 
О Қ У Л Ы Қ 
(МЖОО «Стоматология» факультеті студенттеріне арналған) 
 

 
 
 
 
 
 
 

 
 
 
 
 
 
АҚТӨБЕ – 2 0 1 3 

ЖОК 616-053.2(075.8)
 
ББК 57.3я73 
Г 90 
Пікір жазушылар:
м.ғ.д., профессор «Астана медицина университеті» АҚ, балалар аурулары 
кафедрасының меңгерушісі Қарағанды мемлекеттік медицина университеті
Досимов Ж. Б. -м.ғ.д., профессор, Марат Оспанов атындағы Батыс Қазақстан
мемлекеттік медицина университетінің ҚМ және ФБФ педиатрия кафедрасының жетекшісі 
аурулары кафедрасының меңгерушісі 
Бисалиев Н.Б. – м.ғ.к., Марат Оспанов атындағы Батыс Қазақстан медицина 
университетінің №2 балалар аурулары кафедрасының доценті 
Түсіпқалиев Б. Балалар аурулары. МЖОО стамотология факультетінің студенттеріне 
арналған Оқулық. Ақтөбе 2013ж __ бет. 
Оқулықта мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты «Стоматология»
мамандығы (051302) бойынша «Балалар аурулары» пәнінен қажетті бөлімдері берілген. 
Оқулықта тарихи мәселелер, балалар организмінің анатомиялық-физиологиялық 
ерекшеліктері, дене дамуын, нервтік-психикалық дамуын бағалау әдістері, тамақтандыру 
мәселелері, мүшелер мен жүйелерді тексеру ерекшеліктері, балалар ауруларының 
этиологиясы, патогенезі, жіктелісі, клиникалық көріністері, ажырату диагнозы, емі, алдын 
алу мәселелері, «Балалық шақ ауруларын интгерациялап жүргізу» мәселелері және 
балаларды тамақтандыру қарастырылған. Жедел жағдайларда шұғыл көмек көрсету бөлімі, 
лабораториялық көрсеткіштер, өзіндік бақылауға қажетті бөлімдерге сәйкес тестлер 
берілген.
Оқу құралы Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау Министрлігі 2006 жылы 
бекіткен Мемлекеттік жалпы білім беру стандартының жоғары мамандырылған білім
051302 – «Стоматология» мамандығы «Балалар аурулары» пәні бойынша Типтік оқу 
бағдарламасына (Астана -2009) сәйкес құрастырылған. Оқулық ҚР медициналық жоғары 
оқу орындарының «Стоматология» факультетінің студенттеріне арналған.
ББК57.3я73
«Медицина білімі мен ғылымының инновациялық технологиялар республикалық 
орталығы» 2011 жылғы 29 қыркүйекте өткізген мәжілісі (№9 хаттама) шешімімен
бекітіліп, баспаға жіберуге ұсынылған. ЖШС жұмыс комиссия мүшелерінің шешімімен 
бекітілді және басылымға рұқсат берілді.
© Түсіпқалиев Б. 2013 ж.
500 дана

М А З М Ұ Н Ы 
Қысқартылған сөздер тізімі.................................................................................................. 
Алғысөз....................................................................................................................... 
Кіріспе......................................................................................................................... 
Педиатрия мамандығы, пәні мақсаты және өзекті мәселелері............................. 
Қазақстанда педиатрияның дамуы......................................................................... 
Емдік-профилактикалық мекемелер....................................................................... 
Ерте жастағы балалар бөлімшелерінің жұмыс ерекшеліктері.............................. 
1 ТАРАУ. БАЛАЛАР АУРУЛАРЫНЫҢ ПРОПЕДЕВТИКАСЫ…................... 
1.1. Балалық шақтың кезеңдері және олардың сипаттамасы.............................. 
1.2. Балалардың денесінің дамуы.................................................................. 
1.2.1. Ұрықтық даму............................................................................................... 
1.2.2. Туылғаннан кейінгі дене дамуы..................................................................... 
1.2.3. Дене салмағының дамуы............................................................................. 
1.2.4. Дене пропорциясының өзгеруі................................................................. 
1.2.5. Дененің беті................................................................................................... 
1.2.6. Даму барысында дене бітімінің өзгеруі................................................. 
1.2.7. Дене дамуын бағалау....................................................................................................... 
1.2.8. Антропометриялық өлшеулердің тәсілдері................................................. 
1. 2.9. Дене дамуын центильдік бағалау................................................................. 
1.3. Нерв жүйесі және нервтік психикалық даму.................................................. 
1.3.1. Нерв жүйесінің-анатомиялық физиологиялық ерекшеліктері.................. 
1.3.2. Жүйке-іс әрекеттірінің дамуын бағалау....................................................... 
1.4. Баланы тексеру ерекшеліктері.......................................................................................... 
1.4.1. Науқастардың ауру тарихы............................................................................................ 
1.4.2. Науқас балалардың жағдайын бағалау.......................................................................... 
1.4.3. Оқу ауру тарихын жазу үлгісі......................................................................................... 
1.5. Мүшелер мен жүйелердің ерекшеліктері......................................................................... 
1.5.1. Тері.................................................................................................................................... 
1.5.2. Бұлшық ет жүйесі ............................................................................................................ 
1.5.3. Сүйек жүйесі..................................................................................................................... 
1.5.4. Тыныс мүшелері............................................................................................................... 
1.5.5. Жүрек- тамыр жүйесі ..................................................................................................... 
1.5.6. Ас қорыту мүшелері......................................................................................................... 
1.5.7. Қан жүйесі......................................................................................................................... 
1.5.8. Несеп түзу және несеп шығыру мүшелері.................................................................... 
1.5.9. Балалардың эндокрин жүйесі.......................................................................................... 
1.5.10. Жыныс бездері, жыныстық қалыптасу және даму...................................................... 
1.6. Балалардың денсаулығын бағалау..................................................................................... 
1.7. Балаларды аурудан сақтандыру…………………………………………………............. 
1.8. Психопатиялық дамуды анықтау шектері және дұрыс тәрбиелеу түрлері.................... 
1.9. Дені сау балаларды тамақтандыру.................................................................................... 
1.9.1. Бір жасқа дейінгі балаларды тамақтандыру ................................................................. 
1.9.2. Ана сүтінің биологиялық және химиялық қасиеттері.................................................. 
1.9.3. Перзентханадағы нәрестелерді тамақтандыру.............................................................. 
1.9.4. Қосымша тамақ беру........................................................................................................ 
1.9.5. Қосымша және жасанды тағамдардың негізгі бөліктерін дайындау тәсілі ............... 
1.9.6. Жасанды және аралас тамақтандыруда қолданылатын сүт қоспалары...................... 
1.9.7. Жасанды және аралас тамақтандыру............................................................................. 
1.9.8. Бір жастан асқан балаларды тамақтандыру................................................................... 

1.9.9. Бір жастан балаларды тамақтандыруға қолданылатын тағамдар............................... 
2 ТАРАУ. НЕОНАТОЛОГИЯ………………………………………………………………... 
2.1. ДДҰ-ның қазіргі кездегі неонатологиядағы бағдарламалары….................................... 
2.2. Жаңа туылған баланы алғашқы зерттеу тәсілдері........................................................... 
2.2.1. Жаңа туған баланы тексеру............................................................................................. 
2.3. Шала туылған нәрестелер.................................................................................................. 
2.3.1. Шала туылған нәрестелердің физиологиялық ерекшеліктері..................................... 
2.3.2. Шала туылған нәрестелердің күтуінің ерекшеліктері ................................................. 
2.3.3. Шала туылған балалардың күтімінің ерекшеліктері…................................................ 
2.4. Жаңа туылған нәрестелер аурулары….............................................................................. 
2.4.1. ЖТН асфиксиясы……………………………………………………………………..... 
2.4.2. Туылу жарақаттары мен зақымдалулары...................................................................... 
2.4.3. Пренатальды қауіпті факторларды бағалау................................................................... 
2.4.4. Жаңа туылған нәрестелердің геморрагиялық ауруы (ГНрА) 
2.4.5. Нәрестелердің гемолитикалық ауруы…........................................................................ 
2.4.6. Терінің жұқпалы емес аурулары .................................................................................... 
2.4.7. Құрсақ ішілік инфекциялар .......................................................................................... 
2.4.7.1. Листериоз…………………………………………………………………… …....... 
2.4.7.5. Вирусты инфекЀиялар………………………… ………………………………....... 
2.4.7.2.1. Қызамық …................................................................................................................. 
2.4.7.2.2. Неонатальды герпес ……………………………………………………………….. 
2.4.7.2.3.Цитомегаловирусты инфекция ……………………………………………………. 
2.4.7.2.4. Микоплазмалы инфекция………………………………………………………….. 
2.4.7.2.5. Жаңа туған нәрестелердегі хламидиялық инфекция.............................................. 
2.4.7.2.6. Токсоплазмоз.............................................................................................................. 
2.4.8. Жергіліктенген қабынулы арулар ................................................................................. 
2.4.9. Балалар сепсисі.................................................................................................................
3 ТАРАУ. ФОСФОР-КАЛЬЦИЙ АЛМАСУЫНЫҢ БҰЗЫЛУЫМЕН БАЙЛАНЫСТЫ 
АУРУЛАР
3.1. Рахит ................................................................................................................................... 
3.2. Д-гипервитаминозы…………………………………………………………………........ 
3.3. Спазмофилия…………………………………………………………………………....... 
4 ТАРАУ. КОНСТИТУЦИЯ АНОМАЛИЯЛАРЫ …………………………………………. 
4.1. Экссудативті-катаральды диатез ..................................................................................... 
4.2. Аллергиялық диатездер …................................................................................................ 
4.3. Лимфатикалық-гипопластикалық диатез ......................................................................... 
4.4. Нервтік-артриттік диатез................................................................................................... 
5 ТАРАУ. ТОРЛАНУДЫҢ СОЗЫЛМАЛЫ БҰЗЫЛЫСТАРЫ…......................................... 
5.1. Гипотрофиялар.................................................................................................................... 
5.2. Гипостатура………………………………………………………………………............. 
5.3. Паратрофия …………………………………………………………………………......... 
5.4. Гиповитаминоздар …………………………………………………………………......... 
6 ТАРАУ. ТЫНЫС МҮШЕЛЕРІНІҢ АУРУЛАРЫ………………………………………… 
6.1. Жоғары тыныс жолдарының аурулары…......................................................................... 
6.1.1. Жедел респираторлы инфекциялар …………………………………………………… 
6.1.1.1. Жедел ринит................................................................................................................. 
6.1.1.2. Жедел фарингит………………………………………………………………………. 
6.1.1.3. Жедел тонзиллит (Баспа)…………………………………………………………….. 
6.1.1.4. Жедел ларингит ……………………………………………………………………… 
6.1.1.5. Стеноздаушы ларинготрахеит……………………………………………………….. 
6.1.1.6. Эпиглотит …………………………………………………………………………….. 
6.1.1.7. Аденоидит ……………………………………………………………………………. 

6.1.2. Жиі ауыратын балалар ................................................................................................. 
6.1.3. Балалар бронхиттері........................................................................................................ 
6.1.3.1. Жедел бронхиттер ....................................................................................................... 
6.1.3.2. Жедел бронхиолиттер................................................................................................. 
6.1.3.3. Жедел обструктивті бронхит ...................................................................................... 
6.1.3.4. Қайталама рецедивті бронхит...................................................................................... 
6.2. Балалар жедел пневмониялары …………………………………………………………. 
6.2.1. Ошақты пневмониялар…………………………………………………………………. 
6.2.2. Сегментарлы пневмониялар ........................................................................................... 
6.2.3. Круппозды пневмония ................................................................................................... 
6.2.4. Интерстициальды пневмония ........................................................................................ 
7 ТАРАУ. СОЗЫЛМАЛЫ БРОНХ-ӨКПЕ АУРУЛАРЫ........................................................ 
7.1. Созылмалы бронхит ........................................................................................................... 
7.2. Муковисцидоз...................................................................................................................... 
7.3. Бронхоэктаздық ауру және жергілікті пневмосклероз................................................... 
7.4. Туа біткен бронх-өкпе жүйесінің даму ақаулары............................................................ 
7.5. Балалар тұқым қуалайтын өкпе аурулары....................................................................... 
7.6. Балалар өкпесінің созылмалы қабынуы............................................................................ 
8. ТАРАУ. АЛЛЕРГИЯЛЫҚ АУРУЛАР.............................................................................. 
8.1. Тыныс жолдарының аллергиялық аурулары.................................................................. 
8.2. Тағамдық аллергия.............................................................................................................. 
8.3. Поллиноз.............................................................................................................................. 
8.4. Атопиялиялық дерматит .................................................................................................... 
8.5. Дәрілік аллергия.................................................................................................................. 
8.6. Жәндіктерге аллергиялық реакция.................................................................................... 
8.7. Анафилактикалық шок...................................................................................................... 
8.8. Сарысулық ауру................................................................................................................. 
8.9. Балалар бронхиальды астмасы ......................................................................................... 
9. ТАРАУ. ЖҮРЕК-ҚАНТАМЫР ЖҮЙЕЛЕРІНІҢ АУРУЛАРЫ......................................... 
9.1. Балалардың туа біткен жүрек ақаулары…....................................................................... 
9.1.1. Қарынша аралық перденің мүкістігі............................................................................... 
9.1.2. Жүрекше аралық переденің мүкістігі............................................................................. 
9.1.3. Ашық артериялық өзек.................................................................................................... 
9.1.4. Өкпе артериясының жекеленген тарылуы…................................................................. 
9.1.5. Фалло ауруы ..................................................................................................................... 
9.1.6. Аорта коарактациясы .…………………………………………………………………. 
9.1.7. Аорта сағасының тарылуы............................................................................................. 
9.2. Балалар ревмтизмі (ревматикалық қызба) ....................................................................... 
9.2.1. Қайталама ревматизм....................................................................................................... 
9.2.2. Митральды қақпаңтың жарамсыздығы ......................................................................... 
9.2.3. Митральды тарылу.......................................................................................................... 
9.2.4. Аорта қақпағының жарамсыздығы.. .............................................................................. 
9.2.5. Қолқа сағасының тарылуы (қолқаның тарылуы).......................................................... 
9.2.6. Үш қақпалы қақпақтың жарамсыздығы......................................................................... 
9.3. Ревматиздік емес кардиттер .............................................................................................. 
9.3.1. Миокардиттер................................................................................................................... 
9.3.2. Кавасаки ауруы................................................................................................................ 
9.3.3. Туа біткен кардит…......................................................................................................... 
9.3.4. Инфекциялық эндокардиттер ......................................................................................... 
9.3.5. Перикардиттер ................................................................................................................. 
9.4. Ырғағы мен өткізгіштіктің бұзылуы .............................................................................. 
9.5. Этиологиясы анықталмаған аурулар .............................................................................. 

9.5.1. Эндокардиальды фиброэластоз ..................................................................................... 
9.5.2. Кардиомиопатиялар ....................................................................................................... 
9.6. Жүрек жетіспеушілігі ........................................................................................................ 
9.7. Вегето-қантамырлық дистониялар ................................................................................... 
9.7.1. Артериялық гипотензия .................................................................................................. 
9.7.2. Артериялық гипертензия ................................................................................................ 
9.7.3. Атеросклероздың педиатриялық проблемалары .......................................................... 
9.8. Дәнекер тіндерінің иммунопатологиялық аурулары ...................................................... 
9.8.1. Ювенильді ревматоидты артрит .................................................................................... 
9.8.2. Склеродермия (Жүйелі склероз)...................................................................................... 
9.8.3. Жүйелі қызыл жегі ...........................................................................................................
9.8.4. Дерматомиозит (Дерматополимиозит)........................................................................... 
9.8.5. Түйінді полиатериит ...................................................................................................... 
9.8.6. Дәнекер тіндердің аралас аурулары .............................................................................. 
10 ТАРАУ. АСҚОРЫТУ ЖҮЙЕСІНІҢ АУРУЛАРЫ........................................................... 
10.1. Эзофагогастродуоденальды аймақ аурулары ............................................................... 
10.1.1. Гастроэозфагальды рефлюксті аурулар ...................................................................... 
10.1.2. Функциялық диспепсия ................................................................................................ 
10.1.3. Жедел гастрит ............................................................................................................... 
10.1.4. Созылмалы гастрит …………………………………………………………............... 
10.1.5. Ойық жара ауруы........................................................................................................... 
10.1.6. Стоматиттер.................................................................................................................... 
10.1.7. Жедел панкреатит ......................................................................................................... 
10.1.8. Созылмалы панкреатит ............................................................................................... 
11 ТАРАУ. ГЕПАТОБИЛИАРЛЫ ЖҮЙЕ АУРУЛАРЫ ................................................... 
11.1. Билиарлы жүйенің дисфункциялық бұзылыстары ....................................................... 
11.2. Созылмалы гепатит .......................................................................................................... 
12 ТАРАУ. ІШЕК АУРУЛАРЫ .............................................................................................. 
12.1. Тоқ ішек дискинезиясы .................................................................................................... 
12.2. Тітіркенген ішек синдромы............................................................................................. 
12.3. Мальабсорбция синдромы ............................................................................................... 
12.3.1. Целиакия ........................................................................................................................ 
12.3.2. Экссудативті энтеропатия………………………………………................................ 
12.3.3. Бейарнамалы жаралы колит ......................................................................................... 
12.3.4. Ішек дисбактериозы ..................................................................................................... 
13 ТАРАУ. БАЛАЛАР НЕСЕП ШЫҒАРУ ЖҮЙЕЛЕРІНІҢ АУРУЛАРЫ ....................... 
13.1. Зәр шығару жолдарының аурулары ................................................................................ 
13.1.1.Зәр шығару жолдарының инфекциялық-қабынулы аурулары ................................... 
13.1.1.1. Пиелонефрит ............................................................................................................... 
13.1.1.2. Несеп жолдарының инфекциясы ............................................................................. 
13.2. Бүйрек инфекциялық-аллергиялық аурулары ............................................................... 
13.2.1. Гломерулонефриттер .................................................................................................... 
13.2.2. Тез үдейтін (қатерлі, экстракапиллярлық, жеделдеу) гломерулонефрит (ТҮГН)… 
13.2.3. Созылмалы гломерулонефрит ...................................................................................... 
13.2.4. Нефротикалық синдром ................................................................................................ 
13.2.5. Интерстициальды нефрит ...………………………………………………………….. 
13.3. Бүйрек жетіспеушіліктері ...……………………………………………………………. 
13.3.1. Жедел бүйрек жетіспеушілігі ....................................................................................... 
13.3.2. Созылмалы бүйрек жетіспеушілігі .............................................................................. 
14 ТАРАУ. ҚАН ЖӘНЕ ҚАН ЖАСАУ МҮШЕЛЕРІНІҢ АУРУЛАРЫ ............................. 
14.1. Әртүрлі жастағы балалардың анемия синдромдары ..................................................... 
14.1.1. Темірге тапшылық жағдайлар ...................................................................................... 

14.1.2. Теміртапшылық анемиялар .………………………………………………………….
14.1.3. Мегалобластикалық анемиялар ................................................................................... 
14.1.4. Тұқым қуалайтын гипо-, апластикалық анемиялар ................................................... 
14.1.5. Пайда болған гипо- және аплатикалық анемиялар .................................................... 
14.1.6. Геморрагиялық анемиялар ........................................................................................... 
14.1.7. Созылмалы қан кетуден болатын анемиялар ............................................................. 
14.1.8. Гемолитикалық анемиялар ...………………………………………………………… 
14.1.9. Гемоглобиннің құрылымының және түзілуінің мүкістіктері ................................... 
14.2. Геморрагиялық және геморрагиялық аурулар ……………………………………...... 
14.2.1. Вазопатитялар. Геморрагиялық васкулиттер ............................................................. 
14.3. Тромбоцитопениялық пурпура .……………………………………………………….. 
14.4. Тромбоцитопатиялар ....................................................................................................... 
14.5. Гемофилия ........................................................................................................................ 
14.6. Гемобластоздар ................................................................................................................ 
14.6.1. Лейкоздар........................................................................................................................
14.6.2. Созылмалы лейкоздар ................................................................................................... 
14.6.3. Миелодиспластикалық синдромдар ............................................................................ 
14.6.4. Лимфогранулематоз…………………………………………………………………... 
15 ТАРАУ. ЭНДОКРИН ЖҮЙЕСІНІҢ АУРУЛАРЫ ........................................................... 
15.1. Қант диабеті ...................................................................................................................... 
15.2. Қалқанша бездердің аурулары ........................................................................................ 
15.2.1. Гипотиреоз ..................................................................................................................... 
15.2.1.1. Туа біткен гипотиреоз ................................................................................................ 
15.2.1.2. Жүре пайда болған гипотиреоз ................................................................................. 
15.3. Жайылмалы уытты жемсау ............................................................................................. 
15.4. Семіздік ............................................................................................................................. 
15.5. Бүйрек үсті безінің аурулары ......................................................................................... 
15.5.1. Бүйрек үсті безенің созылмалы жетіспеушілілігі ...………………………………… 
15.5.2. Бүйрек үсті безінің жедел жетіспеушілігі.................................................................... 
15.5.3. Бүйрек безінің қыртысты қабатының туа болған дисфункциясы ............................ 
15.5.4. Гиперкортицизм ............................................................................................................ 
15.6. Дене ұзындығының бұзылыстары ............................................................................... 
15.6.1. Гипофизарлы нанизм .................................................................................................... 
15.6.2. Примордиальды нанизм ............................................................................................... 
15.6.3. Кеш пубертатты синдром ............................................................................................. 
15.6.4. Жанұялық аласабойлық ................................................................................................ 
15.6.5. Гигантизм ....................................................................................................................... 
15.6.6. Конституциональды жанұялық ұзындылық ............................................................... 
15.6.7. Жыныс бездерінің аурулары ....................................................................................... 
15.6.7.1. Гипоганадизм ............................................................................................................. 
15.6.7.2. Мерзімінен бұрын жыныстық жетілу ...................................................................... 
15.6.7.3. Жыныстық дараланудың аномалиялары ................................................................. 
15.6.7.4. Гермафродитизмдер ................................................................................................... 
16 ТАРАУ. ТҰҚЫМ ҚУАТЫН АУРУЛАР ............................................................................ 
16.1. Хромосоманың 21- ші трисомия синдромы .................................................................. 
16.2. Хромосоманы ХХY синдромы ...................................................................................... 
16.3. Хромосоманың Х моносомия синдромы ....................................................................... 
16.4. Тұқым қуалайтын ферментопатиялар ...................... ....................................................
16.4.1. Аминқышқылдарының метаболизм бұзылыстары ....................................................
16.4.2. Фенилкетонурия ............................................................................................................ 
16.4.3. Гистидинемия ................................................................................................................ 
16.4.5. Хартнап ауруы ............................................................................................................... 

16.4.6. Кнапп - Комровер ауруы .............................................................................................. 
16.4.7. Цистатонурия ................................................................................................................. 
16.4.8. Гомоцистинурия ............................................................................................................ 
16.4.9. Цистинурия .................................................................................................................... 
16.4.10. Лейциноз ...................................................................................................................... 
16.4.11.Тирзиноз ....................................................................................................................... 
16.4.12. Алкаптанурия ............................................................................................................. 
16.4.13. Цистиноз ..................................................................................................................... 
16.5. Дәнекер тіндер алмасуының тұқым қуалайтын аурулары .......................................... 
16.5. 1. Марфан синдромы ....................................................................................................... 
16.6. Көмірсу алмасуының тұқым қуалайтын кемістіктері .................................................. 
16.6.1. Галактоземия ................................................................................................................. 
16.6.2. Гликогеноздар ............................................................................................................... 
16.6.3. Фруктоземия ................................................................................................................. 
16.7. Лизосомалық аурулар ...................................................................................................... 
16.8. Мукополисахаридтер ....................................................................................................... 
16.9. Гликолипидоздар ............................................................................................................. 
16.10. Тұқым қуалайтын пигменттік гепатоздар .................................................................... 
17 ТАРАУ. Медициналық-генетикалық кеңес ...................................................................... 
18 ТАРАУ. ИММУНДЫҚ ТАПШЫЛЫҚ ЖАҒДАЙЛАР .................................................... 
18.1. Иммундық жауаптың жасушалық және гендік негіздері ........................................... 
18.2. Біріншілік иммундық тапшылық ................................................................................... 
18.3. Гуморальдық және жасушалық иммуниттетің аралас кемістігі ................................ 
18.4. Т- лимфоциттермен орайласқан біріншілік жасушалық иммунитет тапшылығы .... 
18.5. Гуморальдық иммунитет бұзылысымен білінетін тапшылықтар ............................... 
18.6. Түйршіктілердің сан және сапалық кемістігі ............................................................... 
18.7. Екіншілік иммундық тапшылық .................................................................................... 
18.8. Иммундық ауруларын емдеу .......................................................................................... 
18.9. Жүре пайда болған иммундық тапшылық синдрмы......................................................
19 ТАРАУ. БАЛАЛАР ЖҰҚПАЛЫ АУРУЛАРЫ.............................................................. 
19.1. Қызылша .......................................................................................................................... 
19.2. Жәншау ............................................................................................................................ 
19.3. Күл …................................................................................................................................ 
19.4. Қызамық ........................................................................................................................... 
19.5. Желшешек ………………………………………………………………….................... 
19.6. Эпидемиялық паротит …................................................................................................ 
19.7. Инфекциялық мононуклеоз ........................................................................................... 
19.8. Көк жөтел ........................................................................................................................ 
19.9. Менингококкты менингит ............................................................................................. 
19.10. Полимиелит .................................................................................................................... 
19.11. Иерсиниялармен шақырлатын аурулар ...................................................................... 
19.11.1. Иерсиноз ......................................................................................................................
19.11.2. Псевдотуберкулез ....................................................................................................... 
19.12. Тырысқақ ........................................................................................................................ 
19.13. Вирусты гепатиттер ....................................................................................................... 
19.14. Жедел ішек инфекциялары ........................................................................................... 
19.15. Ішек құрттары аурулары ............................................................................................... 
20 ТАРАУ. ДДҰ «БАЛАЛЫҚ ШАҚ АУРУЛАРЫН ИНТЕГРАЦИЯЛАП ЖҮРГІЗУ»
БАҒДАРЛАМАСЫ............... .................................................................................................... 
21 ТАРАУ. ИНФЕКЦИЯЛЫҚ АУРУЛАРДЫҢ АЛДЫН АЛУ............................................ 
21.1. Балаларды жұқпалы аурулардан сақтандыру (алдын-егу) .......................................... 

Педиатриядағы байқалатын шұғыл жағдайларда көрсетілетін көмек пен жасалатын
күтімдер ...................................................................................................................................... 
Лабораториялық көрсеткіштер ……........................................................................................ 
Бір жасқа дейінгі балаларды тамақтандыруға қолданылатын кейбір қоспалар құрамын-дағы 
негізгі тағамдық заттар мөлшері .................................................................................... 
Балалық шақта қолданылатын антибактериальды дәрілер................................................... 
Инфекциялық аурулармен ауыратын балаларды оқшаулау мерзімі және қатынаста 
болғандарды бақылау тәртібі ................................................................................................... 
Өзін-өзі бақылауға арналған тест-сұрақтар ............................................................................ 
Қолданылған әдебиеттер .........................................................................................................