Ауыз суды зерттеу үшін нитреттер мен нитраттарды анықтауда үлкен маңызы бар. Нитреттер мен нитраттардың көп мөлшерде болуы судың лас және жарамсыз екендігінің көрсеткіші болады.
NO2- нитрит иондарының реакциялары NO2- ионы азотты қышқылдың анионында HNO2 жатады. Азотты қышқыл тұрақсыз және әлсіз қышқыл. Азотты қышқылдың нитриттері тұрақты. Олардың барлығы суда жақсы ериді.
Темір (II) тұзы қышқылдық ерітіндіде нитриттердң азот (II) оксидіне дейін тотықсыздандырады:
2KNO2 + 2FeSO4 + 2H2SO4 = Fe(SO4)3 + 2NO↑ + K2SO4 + 2H2O
Азот (II) оксиді FeSO4–пен қоңыр түсті тұрақсыз комплексті қосылыс түзеді:
FeSO4 + NO = [Fe(NO)] SO4 Калий иодиді KI қышқылдық ортада нитриттермен бос иодқа дейін тотығады:
2KNO2 + 2KI + 2H2SO4 = I2 + 2NO↑ + 2K2SO4 + 2H2O
Реакцияны басқа тотықтырғыштар қатысында жүргізуге болмайды.
Калий перманганаты KMnO4 күкірт қышқылды ортада 50-60 ͦ С қыздыру кезінде нитриттерді нитраттарға дейін тотықтырады:
5NaNO2 + 2KMnO4 + 3H2SO4 = 5NaNO3 + 2MnSO4 + K2SO4 + 3H2O
Реакция калий перманганаты ерітіндісінің түссізденуімен аяқталады. Осы реакция көмегімен нитриттерді нитраттардан жеңіл айырып алуға болады. Соңғысы KMnO4–пен реакцияға түспейді.
NO3- нитрат-иондарының реакциялары NO3- ион азот қышқылының анионына жатады, минералды күшті қышқылдардың бірі. Азот қышқылы күшті тотықтырғышқа жатады. Бардық нитраттар суда ериді.
