Бизнеске кіріспе

3 
АЛҒЫ СӨЗ 
Бизнес бір жақты анықтауға болмайтын барынша ауқымды және сан 
қырлы ұғым. Бизнесті жүргізу мақсатты тұлғаларға қолайлы. Жан 
қалауымен таңдалған іс соншалықты пайдалы болуы мүмкін, бұл меншік 
иесін ұнатпайтын жұмыспен айналысудан арылтады. Батыл қадамға 
ұмтылу қиын. Бірақ тіпті ақылға қонымсыз идеялар күнделікті тұрақты 
табыс әкелетін сұраныстағы нәрсеге айналуы мүмкін. Табысты бизнесмен 
мәртебесін алу үшін әрекеттер саны шектелмеген. 
Бизнес түсінігімен кәсіпкерлік тығыз байланысты. Бизнес және 
кәсіпкерлік нарықтық экономиканың басты элементтерінің бірі болып 
табылады, онсыз мемлекет қарқынды дами алмайды. Кәсіпкерлік пен 
бизнес мемлекеттің экономикалық өсу қарқынына, жалпы ұлттық өнімнің 
көлеміне, құрылымы мен сапасына әсер етеді. Бизнес пен кәсіпкерлік 
мәселелерін зерделеудің өзектілігі осы салада адамдардың өмір сүруінің 
материалдық негізін құрайтын және мемлекеттің экономикалық 
қауіпсіздігін қамтамасыз ететін еңбек құралдары мен заттары өндіріледі. 
Кәсіпкерлік бұл-бизнестің негізі. 
Соңғы уақытта бұл ұғымдар араласып және өзінің бастапқы 
мағынасын жоғалтты. Бүгінгі таңда ең көп таралған анықтамалардың бірі 
бизнес - бұл пайда алуға бағытталған және сұранысқа ие тауарлар мен 
қызметтерді іске асыру жолымен жүзеге асырылатын кез келген қызмет. 
Алайда, бизнестің басқа да ұғымдары бар, мысалы: бизнес-бұл нарықтық 
экономика субъектілері және мемлекеттік органдар өз жауапкершілігімен 
мен басты мақсаты өз кәсіпорнын дамыту және пайда табу болып 
табылатын меншікті немесе қарыз қаражаты есебінен жүргізетін 
кәсіпкерлік қызмет. 
Кәсіпкерлік немесе кәсіпкерлік қызмет
-
бұл азаматтардың және 
олардың кооперацияларының тәуекелмен байланысты және өз 
жауапкершілігімен жүзеге асырылатын, заңға сәйкес тауарларды 
өткізуден, мүлікті пайдаланудан, жұмыстарды орындаудан немесе 
қызметтерді көрсетуден түскен табыс алуға бағытталған дербес қызметі. 

4
Бұл ұғымдар бірдей болғандықтан, оларды бөлу қиын, бірақ, әрине, 
айырмашылықтары бар.
Кәсіпкерлік қызмет сияқты бизнесті жүзеге асыру көлемі бойынша 
ірі, орта және кіші болып бөлінеді. Олар негізгі қорлар көлемінде де, 
өндіріс көлемінде де, қаржы және еңбек ресурстарында да айтарлықтай 
ерекшеленеді. Ірі бизнес - бұл қазіргі заманғы экономиканың негіздерінің 
бірі, ал шағын және орта кәсіпкерлік - оның дамуы мен жай-күйінің 
маңызды көрсеткіші. Бизнес категориясын зерттей отырып, бұл қызмет 
нарықта сұранысқа ие өнімдер мен қызметтерді өткізу арқылы табыс 
алуды тікелей қозғайтынын атап өтуіміз керек. Бизнес сондай-ақ, 
шаруашылық субъектілері мен мемлекеттің ресурстарын тарту арқылы 
кәсіпкерлік қызметті де қозғайды. Бұл қызметтің негізгі мақсаты 
өндірістің жұмыс істеуінен жоғары табыс алу болып табылады. 
Әлемнің көптеген елдерінде бизнес пен кәсіпкерлік саласы 
халықтың маңызды бөлігі үшін табыстың негізгі көзі болып табылады. 
Кәсіпкерлік қызмет процесінде ғана адамның шығармашылық тұлға 
ретінде қалыптасуы, оның барлық қасиеттерін үйлесімді қалыптастыру 
жүреді. Мұнда жеке адамның, кәсіби ұжым мен қоғамның мүдделері 
тоғысады, олардың қарама-қайшылықтары пайда болады және шешіледі. 
Өндірістік және кәсіпкерлік қызметке қатысты барлық мәселелерді 
зерттеу үшін бизнес әдістерін қолдана отырып, тиімді басқару шешімдерін 
әзірлеу және қабылдау үшін ақпараттық негіз қалыптастыруға болады. 
Бизнес экономикаға динамикалық инновациялық сипат береді және 
оның тиімділігін айқындайды. 
Оқулық бизнесті ұйымдастыру және жүзеге асыру заңдылықтарын 
ашады. Тәуелділікке емес, дербес экономикалық қамтамасыз етуге 
бағытталған белсенді өмірлік ұстанымның маңыздылығын көрсетеді. 
Бизнеске деген қызығушылықты оятып, кәсіпкерлік идеяларды анықтау, 
оларды бизнес жоспар түрінде жеке кәсіпорын құруға арналған құжаттар 
жиынтығымен ресімдеуде белгілі тәжірибелік дағдыларды алуға 
бағытталған.
Дамыған елдердің тәжірибесі: тек кәсіпкерлік негізінде ғана 
экономиканың қайта жаңғыруы және мемлекеттің өркендеуі мүмкін. 

5 
Бизнесмен табыс үшін жұмыс істейді, қоғамға шығармашылық қызмет 
етеді, ол тек қана ақшаны ғана емес, сонымен қатар атақ түріндегі 
қоғамның алғысын алады.
Экономикалық тұрғыдан алғанда, кәсіпкер инвестицияланған жұмыс 
күші мен капиталдан ең көп пайда алады. Демек, бизнес арқылы қоғам 
өзінің шектеулі ресурстарын тиімді түрде жұмсайды. Сондықтан қоғам өз 
кәсіпкерлеріне риза. Бірақ жеке адамға маңызды кәсіпкерлік идеяны 
жүзеге асыру қиынға соғады. Сондықтан қоғам бір-бірінен алшақ болмауы 
керек. Жалпы қоғам ғана емес, сонымен бірге ірі кәсіпорындар, 
монополиялар.
Оқулықты оқу нәтижесінде білім алушылар құзіретті:
а) бизнестің теория және практика негіздерін, мазмұнын, 
қағидаларын, ұйымдастырылуын білу; экономикадағы кәсіпкерлік 
процестерді түсіну және оларды қоғамның әлеуметтік экономикалық 
дамуының маңызды факторына айналдыру; кәсіпкерлік ұйымдар мен 
желілерді
-
ғаламтор, сондай - ақ жаңа бизнес ортаның кәсіпкерлік 
мүмкіндіктерін білу; 
ә) кәсіпкерлік идеяларды бағалай білу және кәсіпкерлік идеяларды 
іске асыру кезінде ықтимал тәуекелдерді бағалай отырып, күтілетін 
экономикалық нәтижелерді және талап етілетін ресурстарды, сондай-ақ 
оларды сатып алудың экономикалық стратегиясын анықтай отырып, 
бизнес жоспар нысанында ресімдей білу, кәсіпкерліктің құқықтық 
ортасына және кәсіпкерлікті қолдайтын және бақылайтын мемлекеттік 
институционалдық жүйенің іс-қимылына бейімделе білу; 
б) жеке кәсіпкерлік идеяны әзірлеу, оны іске асырудың бизнес 
жоспарын әзірлеу, өз кәсіпорнының ұйымдық-құқықтық нысанын 
анықтау, оны құру және тіркеу үшін құжаттар жиынтығын әзірлеу, осы 
құрылтай құжаттарын тіркеу органдарында қалай ресімдеу керектігін 
түсіну дағдыларын алу. 
Бизнес ұғымы кең: бизнес тек қызмет процесі ретінде ғана емес, 
сонымен қатар сатуға, кепілге салуға, сақтандыруға, өсиетке алуға 
болатын меншік объектісі ретінде қарастырылады. Бұл жағдайда бизнес 
мәміле нысанына, тауарға айналады. 

6
Тауар сияқты бизнестің бірқатар ерекшеліктері бар: 

бұл инвестициялық тауар, яғни болашақта қайтару мақсатында 
салынған тауар; 

бизнес жүйе болып табылады, бірақ бүкіл жүйе де, оның 
бөліктері де сатылуы мүмкін (элементтер); 

бұл тауарға қажеттілік тауардың ішінде де, сыртқы ортада да 
болатын процестерге байланысты; 

мемлекеттің бизнесті сатып алу-сату тетігін реттеуге ғана емес, 
сондай-ақ бизнеске нарықтық бағаларды қалыптастыруға қатысу 
қажеттілігі (бұл қоғамдағы тұрақтылық үшін бизнес орнықтылығының 
ерекше маңыздылығына байланысты). 

жүктеу/скачать 2,36 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: