Дебиеті кафедрасы
жүктеу/скачать 0,9 Mb.
|
мәтін лингв Әдістемелік нұсқау
Практика СУ за пожилыми людми 7497197b383bc85339a3545669059b18, Сканирование июля 29, 2020 (1), Сканирование июля 29, 2020 (1), құрмалас сөйлем, жазылым, аннотация (1)
- Бұл бет үшін навигация:
- Генеритивтік регистрде
- Волюнтивтік регистрдің
| Информативтік регистр айтушыға белгілі немесе ой елегінен өткізген фактілер, оқиғалар, қасиеттер туралы хабарды ұсынады. Информативтік регистр айтылымдары мынадай болып келеді: «Менің білуімше...», «...екені белгілі».
Генеритивтік регистрде айтушы өмірді тәжірибемен және әмбебап біліммен шендестіре отырып, жинақталған ақпарат береді. Генеритивтік регистрлер ой түйіні, қанатты сөздер, мақал-мәтел түрінде болады. «Ел болам десең, бесігіңді түзе» (М.Әуезов). «Ер елді қорғайды, ел ерді қорғайды» (Мақал). Диалогта волюнтивтік және реактивтік регистрлер құралдары өткеріледі. Волюнтивтік регистрдің міндеті-адресатты іс-қимылға, ақиқат үзіндісін өзгертуге шақыру, реактивтік регистрдің міндеті-жағдайды бағалау болып табылады. Мысалы Маған күйеуге ти, - деді тырна. – Сендей ұзынтұраға қалай тимейін... (В.Даль. Ертегілер). Бұл диалогта волюнтивтік регистр тырнаның с өзі, реактивтік-құтанның сөзі түрінде берілген. Предикативтік бірліктердің көптігінен немесе олардың бірігуінен дерексізденіп, бір типті мәтіндерде қолданылатын сөйлеудің коммуникативтік регистр ұғымы нақты айтылымдарда, мәтіндерде немесе олардың үзінділерінде беріледі. Бір жағдайда ол еркін, қозғалмалы, екінші жағдайда қатаң шектеулі комбинацияларда қоғамдық – сөйлеу практикасының әр түрлі текстер мен жанрларындағы мәтіндердің композициясын құрайды. Сонымен, айтушының оқиғалар мен әлем туралы білімді қабылдауы мен мәтіндік түсінігі, біріншіден, сөйлеу қорындағы тілдік және сөйлеу құралдарының жүйесімен, екіншіден, хабарға және сөйлеудің интенциясына қатысты кеңістік-уақыт ұстанымымен айқындалады, бұл көзделген коммуникативтік типтердің (сөйлеу регистрлерінің) шеңберінде реттелуіне кедергі келтірмейді. Мәтінді сипаттаудың мұндай жолы оның тек сөйлеудің нақты актісімен байланысты нақты бірлік қана емес, ең жоғары деңгейдегі тілдің абстрактілі бірлігі ретінде де көрінетінін дәлелдейді. Пайдаланылатын әдебиеттер тізімі:
жүктеу/скачать 0,9 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|