Пәнді оқыту жөнінде әдістемелік нұсқаулар

Құрылымдық программалау тілдеріне қарағанда Delphi ОБП тілінде жасалған программалар студенттердің қызығушылығын туғызып, программалауға деген құлшынысын арттырады. Күнделікті өздері қолданып жүрген Windows қосымшаларды жасау (мысалы, Калькулятор, Блокнот т.б.) студенттердің өз іс-әрекетіне деген сенімділігін туғызып, оларды өз бетінділікке, шығармашылыққа тәрбиелейді. Сонымен қатар, студенттер Delphi ОБП құралдарын қолданып, пернетақталық жаттықтырғыш, әртүрлі тестілеу және үйретуші программаларды жасауға үйренеді.

Delphi ОБП тілінде қосымшалар жасау компьютерде программалау әдістері мен дағдыларын дамыту және программалау курсынан білім мазмұнын қорытындылау болып табылады. Delphi ОБП тілін үйрену жоғарғы курстарда курстық және дипломдық жұмыстар үшін түрлі қосымшалар жасауға көмегін тигізеді. Қазіргі кезде түрлі жобалардың интерфейстері, оқыту программалары және электрондық оқулықтар Delphi ОБП тілінің құралдарын қолданып жасалынады.

Өздік жұмыста Borland Delphi программалау ортасында студенттер тақырып бойынша берілген есепке байланысты жоба құрастыып, оның программа кодын жаза білу, оны орындату, түзету, нәтижесін талдауды жүзеге асырады. Оқытушы басшылығымен өткізілетін өзіндік жұмыста оқу материалының теориялық қосымша сұрақтары талданады, қосымша берілген есеп жобалары жасалып, тексеріледі және талқыланады. Бақылау сұрақтарының жауаптары тексеріледі. Студенттің үй жұмысында бұрын алған білімдерін бекітуге арналған тапсырмалар беріледі.

Студенттердің білімін тексеру өзіндік жұмыс тапсырмаларын орындауы, шығармашылық жұмыс, коллоквиум, тестілеу түрінде ұйымдастырылады. Шығармашылық жұмыста студенттер Borland Delphi программасының құралдарын қолданып түрлі тестілеу, бақылау, оқыту, жаттығу программаларын өздігімен жасап, оларды презентациялайды. Шығармашылық жұмыс студенттің алған білімін қорытындылау, шығармашылық белсенділігін арттыру, өз бетімен жұмысын жоспарлай алу, пән бойынша алған білімін өз бетінше қолдана алу сияқты қасиеттерін дамытады. Пәнді оқытуда Delphi программасынан электрондық оқулығы қолданылады. Ол арқылы студент әр тақырып бойынша өз білімін толықтырады.

8. ПРАКТИКАЛЫҚ, СЕМИНАРЛЫҚ, ЛАБОРАТОРИЯЛЫҚ

САБАҚТАРҒА ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАР.
Зертханалық жұмыстар орындау жөнінде әдістемелік нұсқаулар.

Зертханалық жұмыста Borland Delphi объектілі- бағдарлы программалау тілінің ортасында программалауды тереңдетіп қарастырады. Пәнді оқытуда студенттердің алдыңғы семестрде оқыған Паскаль программалау тілі, Delphi ОБП тілінен алған білімдерін қолдана отырып оны одан әрі тереңдету көзделеді. Пән Windows ортасында жарыққа шыққан және объектілі- бағдарлы программалау негізінде құрылған программалау тілі- Delphi ОБП тілінің мүмкіндіктерін пайдаланып, қарапайым Windows күрделі жасауға үйретуді көздейді. Delphi ОБП тілінің қосымша компоненттерімен жұмыс жасай білу, Delphi компонентін жасай білу, Delphi- де деректер қоймасымен жұмыс, Delphi ОБП тілінің сервистік мүмкіндіктерін оқып үйрену сияқты тарауларға жобалар жасалады. Delphi ОБП тілін қолданып күрделі программа құрылымын жасауға үйрету көзделеді.

Пән бойынша зертханалық жұмыстар жасауда “Delphi объектілі бағдарлы программалау тілі” оқу- әдістемелік құралы қолданылады. (№2 оқу залы)

Зертханалық жұмыс соңында студент орындаған жұмысының компьютерлік программасын көрсетіп, сәйкес бақылау сұрақтарына жауап береді.

3. Жоба, форма, код файлдарының құрылымын қарау.

1. Компьютер сенен атыңды сұрап, сенімен амандасатын жоба жасаңдар.

2. Label жазба компоненттеріне ағымдағы уақыт пен мерзімді шығаратын жоба жасаңдар.

3. Байтпен енгізілген ақпарат мөлшерін одан үлкен өлшем бірлік Кбайт, Мбайт және Гбайт айналдыратын қосымша жасаңдар.

Зертханалық жұмыс №2.

Тақырыбы: Standard парағының Edit, Label, Button компоненттері. Шартты команда.

Тапсырма: Төмендегі тапсырмаларды Delphi-де орындаңдар.

Тапсырма: Шартты команданы қолданып, жоба жасаңдар.

1. [0,10] аралығынан кездейсоқ берілген үш санның нешеуі жұп екенін анықтайтын қосымша жасаңдар.

2. Енгізілген күн мерзімі мен ай нөмірі бойынша сол күннің жыл басынан санағандағы реттік нөмірін анықтаңдар. (Мысалы: 25- ақпан – 56 күн)

3*.“Ойлаған санды табу” ойынын имитация жасайтын, яғни компьютер ойлаған 1 –ден 10-ге дейінгі кез- келген кездейсоқ бүтін санды табатын қосымша жасаңдар.

1. 
   Бір формадан екінші формаға және керісінше өтетін батырма кодын жазыңдар.
   
2. 
   Checkbox, radiobutton компоненттерін қолданып 5 сұрақтан тұратын тестілеу программасын жасаңдар.
   

Тапсырма. Вibtn, shape, Image компоненттерін қолданып, жоба құрыңдар.

1 Тақырыптары Ж, К, Ч болатын батырма жасап, сәйкес батырманы шерткенде RichEdit көп жолды мәтіндік өрісіндегі мәтін қаріпінің стиьін жартылай қою, курсив және асты сызылған етіп өзгертетін батырма кодтарын жазыңдар.

2. Формаға Image элементін қойып, оған сурет жүктеу әдісін қолданып, форма фонын безендіріңдер.

3. Shape компоненті арқылы бағдаршам суретін салыңдар. Тақырыптары “қызыл”, “сары”, “жасыл” батырмаларын алып (Вibtn), оларды шерткенде бағдаршам шамдары сәйкес түске боялатын жоба жасаңдар.

1. 
   1-ден 20-ке дейінгі берілген натурал санның факториалын табыңдар.
   

2. 
   Кездейсоқ белілген екі саннның максимум, миимумын табатын қосымша жасаңыз.
   
3. 
   Берілген натурал санның барлық бөлгіштерін экранға шығарыңдар.
   

Тапсырма: Timer компонентін қолданып қосымша жасау.

1. 3 секундтан кейін ағымдық мерзім мен 5 секундтан кейін ағымдық уақыт экранға шығатын қосымша жасаңдар.

2. Формаға Edit мәтіндік өріс компонентін қойып, 10 секунд уақыт аралығында қолданушының қанша символ тергенін анықтайтын қосымша жасаңдар.

3. Timer компонентін қолданып, “Бағдаршам ” жобасын жасаңдар.

Программа коды Timer-ге жазылады.

Тапсырма: Delphi қосымшасына Flash ролик қою.Delphi-де қосымша заставкасын жасау. Delphi-де қосымша заставкасын жасау.

1. Delphi қосымшасына Масromedia Flash программасы көмегімен жасалған Flash ролик қойыңдар.

2. Қосымша заставкасын жасаңдар.

3. InputBox функциясы арқылы берілген үш таңбалы санның бірлігін, ондығын және жүздігін Edit мәтіндік өрісіне шығарыңдар.

4. «Жұп- тақ» ойыны.

Қолданушы 0-ден 100 ге дейінгі сан енгізеді. Компьютер өз санын «ойлайды». Егер екі сан бірдей жұп немесе тақ болса, онда қолданушы жеңеді, керісінше болса, компьютер жеңеді.

5. Тестілеу программасын жасап, белгілі бір уақыт өткеннен кейін уақыт өткендігі туралы хабарлама шығаратын қосымша жасаңыз.

Зертханалық жұмыс № 6.

Тақырыбы: Combobox, ListBox тізімдік өріс компоненттері. RadioGroup компонентін қолдану.

2. Бір ComboBox компонентін ай аттарымен, екіншісін күн датасымен толтырыңдар. Таңдалған күн және айға сәйкес Зодиак белгісінің атын шығаратын жоба жасаңдар.

1. 2 радиобатырмалар тобы берілген: Фигура формасын таңдау (шеңбер, эллипс, квадрат, тіктөртбұрыш) және штриховка түрін таңдау (тұтас бояу, торлы бояу, крестик бояу). Геометриялық фигура формасы және боялу түрі таңдалған мәнге сәйкес өзгертіңдер.

Қолданушы ашылатын тізімнен апта күнін таңдайды. Қарапайым тізімдік терезеде осы күні болатын сабақ кестесі шығу керек. Сабақтың қосымша түрін таңдағанда қосымша сабақ түрі шығу керек. (Мысалы:сейсенбі күні-коллоквиум, бейсенбіде-кеңес т.б.)

Тақырыбы: Қосымшада негізгі және жанама меню жасау. Panel және Форма компоненті арқылы құралдар панелін жасау. ToolBar және CoolBar компоненттері арқылы құралдар панелін жасау.

Тапсырмалар: Main Menu, Popup Menu компоненттерін қолданып қосымшада меню жасаңдар.

Қосымшада 2 форма алыңдар. 1-формада Правка (ішкі меню: Вырезать, Копировать, Вставить), Вид (ішкі меню: 1-форма, 2-форма), Справка (ішкі меню: Об авторе) пункттерінен тұратын негізгі меню жасаңдар.

2-формада да Вид (ішкі меню: 1-форма, 2-форма) пунктінен тұратын меню жасаңдар.

а) Правка менюінің пункттері Edit мәтіндік өрісінің ерекшеленген бөлігін сәйкес қию, көшіру, қою әрекетін орындауы қажет.

б) 1- формадағы Вид менюінің сәйкес пункттері 2-форманы ашып, 1-форманы жабуы, 2- формадағы Вид сәйкес менюінің пункттері 1-форманы ашып, 2-форманы жабуы қажет.

в) Об авторе меню пунктін шерткенде өзің жайында мәлімет шағын жеке терезеде шығуы қажет.

Тапсырмалар: Panel, ToolBar, CoolBar және Форма комп-ті арқылы құр-р панелін жасау.Калькулятор жобасының менюін жасау

Тапсырмалар:

1.Panel және Форма компоненті арқылы мәтіндік редактордың құралдар панелін жасаңдар. ToolBar және CoolBar компоненттері арқылы құралдар панелін жасаңдар.Delphi-де компонент жасаңдар. Delphi-де компонент және шартбелгісін жасау.

Тапсырмалар: Түстерді басқару компоненттері:TrackBar,ColorGrid, RGB функциясы.

2. Формаға Shape, RadioGroup, ColorGrid компоненттерін орналастырыңыз. Берілген түрлі геометриялық фигураның ішінен біреуін таңдап, таңдалған мәнге сәйкес жазу шығаратын және жазу шрифтысының түсі мен фигура ішінің түсін таңдалған ColorGrid компонентінің сәйкес түсіне бояйтын қосымша жасаңдар

.

Тапсырмалар: Delphi-де компонент түссіздігін ұйымдастыру. Файлдық жүйені басқару компоненттерін қолданып жоба жасау.

1. AboutBox ақпараттық терезе формасын құрып (Файл – Создать – Еще – Forms – About Box), оның AlphaBlendValue қасиетіне 210 мәнін орнатыңыз.

2. About формасына Memo компонентін орналастырыңыз.About формасының TransparentColor қасиетіне True мәнін меншіктеңіз.Ал AlphaBlend қасиетін False-қа өзгертіп, TransparentColorValue қасиетіне ақ түсті сәйкес келетін clWhite мәнін меншіктеңіз.

3. Форма Bitbtn, Memo және Edit компоненттерін орналастырыңыз. Edit өрісіне түссіздіктің мәні еңізіліп, ол батырма басылғанда Memo өрісінде бейнеленетін жоба құрыңыз.

Тақырыбы: Астарлы бет жасаудың PageControl компоненті және Speedbutton батырмасы. TreeView компонентін қолданып программалау.

Тапсырмалар: PageControl астарлы бет жасау компонентін қолданып информатика терминдерінің қазақша- орысша сөздігін жасаңдар.

Тапсырма: Төмендегідей әрекеттерді іске асыратын қосымша жасаңдар:

1. TreeView компонентін қолданып әрбір елдің аттарын шығарып, таңдалған ел атына сәйкес олардың астанасын және ақша бірлігінің атауын шығаратын жоба жасаңдар.

2. TreeView компонентінде көрсетілген пунктті шерткенде, сәйкес FrontPage программасы арқылы жас

алған бетке өтуді жүзеге асыратын жоба жасаңдар.

1. Фирма қызметкерлерінің 1 айда алатын жалақы мөлшерінің ведомостысын жасаңдар. Кесте төмендегідей бағандардан тұрады:

Фирма қызметкерлерінің аты- тегі,1 айда жасаған жұмыс күнінің саны, есептелген жалақы мөлшері, ұсталатын ақша мөлшері ( зейнетақы қоры 10% және кіріс салығы 5%), қолға тиесілі жалақы мөлшері

2. Өлшемі 5х5 квадрат матрицаны 1-10 арасындағы кездейсоқ сандармен толтырып:

а) негізгі диагонал элементтерін басқа кестеге шығарыңдар

б) жол элементтерінің көбейтіндісін шығарыңдар

в) кестенің барлық элементтерінің ең үлкенін табыңдар

г) кестені транспонирлеңдер.

2. «Жұп- тақ» ойыны.

Қолданушы 0-ден 100 ге дейінгі сан енгізеді. Компьютер өз санын «ойлайды». Егер екі сан бірдей жұп немесе тақ болса, онда қолданушы жеңеді, керісінше болса, компьютер жеңеді.
Зертханалық жұмыс №11.

Тақырыбы: Диаграмма сызудың ProgressBar, Gauge компоненті. Диаграмма сызудың Сhart компоненті

Тапсырма: ProgressBar, Gauge компоненттерін қолданып жоба жасаңдар.

1. Дискіні форматтау терезесін жасаңдар.

2. Файлды сақтау терезесін жасаңдар.

3. «Өшіру» терезесін жасаңдар.

1. Оқушылардың тізім бойынша нөмірі бойынша бағасын бейнелейтін график тұрғызыңыз.

3. Оқушылардың екі пән бойынша үлгерімен көрсететін диаграмма құрыңыз.

Тапсырма:

Тақырыбы: Dialog парағының стандарт сұқбат компоненттері. Қолданушы интерфейсінің дамыған элементтері.

Тапсырма: Стандарт сұқбат компоненттерін қолданып, NotePad типті қосымша жасаңдар.

1.Блокнот (Note Pad) стандарт программасының экрандық интерфейсін жасаңдар. Файл: Создать, Открыть, Сохранить как пункттерінен тұратын негізгі меню жасап, олардың кодын жазыңдар.

2.Блокнот (Note Pad) стандарт программасының экрандық интерфейсін жасаңдар. Шрифт – Цвет, Правка – Найти, Файл – Принтер пункттерінен

тұратын негізгі меню жасап, олардың кодын жазыңдар.

Формада шкалалы термометр жасаңдар. Енгізу терезесінде температура мәнін енгізгенде термометрдің температуралық шкаласының жылжытқышы орын ауыстыратын код жазыңдар.

Төмендегі үлгіде графиктік редактор жасаңдар.

Қажет компоненттер: ScrollBar, Image, Spinedit (Samples парағында), SavepictureDialog, Panel т.б.

1. 
   Сағат суретін салыңдар. (шеңбер;12,3,6,9 цифрлары; стрелка; сағат қоңырауын салу)
   
2. 
   Батырманы әр басқанда олимпиадалық эмблема түріндегі түрлі –түсті 5 шеңберді бір-бірден шығаратын программа жазыңдар.
   

СӨЖ шығармашылық белсендікті, логикалық ойлауды дамытуды қамтамасыз ететін практикалық тапсырмаларды жүзеге асырумен байланысты болып табылады.

СӨЖ оқытушының қатысуымен (СОБӨЖ) аудиториядан тыс және оқытушысыз аудиториядан тыс (СӨЖ) сабақтардан тұрады.
1- апта.

№1. СОБӨЖ. (Студенттің оқытушы басшылығымен өздік жұмысы)

Тексеру сұрақтары:

1. ОБП-ның негзігі ұғымдары: объект, қасиет, оқиға, оқиға өңдеуші, класс, әдіс.

2. ОБП принциптері: инкапсуляция, мұрагерлік, полиморфизм.

№1. СӨЖ. (Студенттің өздік жұмысы)

№2. СОБӨЖ.

Тексеру сұрақтары:

3. Жоба, форма, код файлдарының құрылымы.

№2. СӨЖ.

№1. СОБӨЖ.

Тексеру сұрақтары:

2. Edit, Label, Button компоненттері, қасиеттері.

3. Айнымалалырды түрлендіру функциялары.

Әдебиеттер: [1] 21- бет.

№1. СӨЖ.

№2. СОБӨЖ.

Тапсырма:

Тексеру сұрақтары:

1. Компоненттер қасиеттері.

2. Шартты және таңдау командасын жүзеге асыру.

3.Объект бақылаушысының терезесінің астарлы беттері.

№2. СӨЖ.

Тапсырма: Таңдау операторы.

№1. СОБӨЖ.

Тапсырма:

Тексеру сұрақтары:

1. Форма және оның сипаттамасы

2. Кездейсоқ сандар генераторы.

№1. СӨЖ.

Тексеру сұрақтары:

№2. СӨЖ.

Әдебиеттер: [1]- [7], қ[1]-[5].

№1. СОБӨЖ.

Тексеру сұрақтары:

1.Additional парағының компоненттері, олардың қасиеттері.

2. Вitbtn компонентінде мәтін жазып, оны пішімдеу. Button компонентінен айырмашылығы.

3. Shape компонентінің мәндеріне байланысты фигураларды келтіріп, олардың әрбіреуін формаға орналастыру.

4. Image компонентіне сурет әкеліп қою, оның қай қасиетін өзгерткен кезде суреттің пішімі мен компоненттің пішіні сәйкес келеді?

Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5],[1] 15-18 бет, 22-23 бет.
№1. СӨЖ.

Тақырыбы: Additional парағының компоненттері. Вitbtn, shape, Image компоненттері.

Тапсырма: Оқиғаға жауапты қалыптастыру.

№2. СОБӨЖ.

Тексеру сұрақтары:

2. Компоненттің қосымша мүмкіндіктері.

№2. СӨЖ.

№1. СОБӨЖ.

Тексеру сұрақтары:

Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5],[1] 26- бет.

№1. СӨЖ.

Тақырыбы: System парағының уақытты басқарудың Timer комп-ті.

Тапсырма: System парағының компоненттері.

№2. СОБӨЖ.

Тапсырмалар: Қосымша заставкасын жасау.

Тексеру сұрақтары:

1.WinExec, ShellExecute функциясы

№2. СӨЖ.

№1. СОБӨЖ.

Тексеру сұрақтары:

1. ListBox компоненті, қасиеттері, әдістер.

2. Combobox компоненті, қасиеттері, әдістер.

Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5]

№1. СӨЖ.

Тапсырма: Combobox компонентін қолданып “Фотоальбом” жобасын жасау.

№2. СОБӨЖ.

Тапсырма: RadioGroup компоненті, қасиеттері.

Тексеру сұрақтары:

1. 
   Панельдің сол жақ жоғарғы бұрышындағы жазу қандай қасиеті арқылы жүзеге асады?
   
2. 
   Батырмаларды бірнеше бағанға орналастыру үшін қандай қасиеті қолданылады?
   

Тапсырма: RadioGroup, RadioButtonGroup және RadioButton компоенеттерін салыстыру.

№1. СОБӨЖ.

Тапсырма:

1. Негізгі меню жасаудың Main Menu

2. Жанама меню жасаудың Popup Menu компоненттері

Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5]

№1. СӨЖ.

Тапсырма: Блокнот жобасын жасау

№2. СОБӨЖ.

Тапсырма: Panel және Форма арқылы құралдар панелін жасау.

ToolBar және CoolBar арқылы құралдар панелін жасау.

Тексеру сұрақтары:

1. 
   ToolBar компоненті қандай батырмалардан тұрады?
   
2. 
   Style, Flat, Grouped, ImageIndex, Buttons[Index:integer] қасиеттері қай батырманың қасиеттері.
   

№2. СӨЖ.

№1. СОБӨЖ.

Тексеру сұрақтары:

1. RGB функциясы.

2. TrackBar компоненті.

3. ColorGrid компоненті.

Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5], [1] 28- бет.

№1. СӨЖ.

№2. СОБӨЖ.

1.Delphi-де компонент түссіздігін басқару.

2. Файлдық жүйені басқару компоненттері.

Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5]

№2. СӨЖ.

FileListbox, FilterComboBox компоненттеріне сипаттама.

№1. СОБӨЖ.

1. PageControl компоненті, қасиеттері.

2. Trackbar, RichEdit компоненттері.

Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5]

№1. СӨЖ.

Тақырыбы: Win 32 парағының астарлы бет жасаудың PageControl және Trackbar, RichEdit компоненттері.

Тапсырмалар: TabControl компонентінің ерекшеліктері.

Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5]

№2. СОБӨЖ.

1. TreeView компоненті және оның қасиеттері.

№2. СӨЖ.

Тақырыбы: Иерархиялық мәліметтерді ағаш түрінде шығарудың TreeView компоненті. WEbBrowser компонетімен байланыс.

Тапсырмалар: ListView компоненті, қасиеттері.

№1. СОБӨЖ.

Тапсырма: Кестелік ақпаратпен жұмыс істеудің StringGrid компонентімен жұмыс.

1. 
   Кесте өлшемін longint типті ColCount қасиеті.
   
2. 
   Кесте өлшемін longint типті RowCount қасиеті.
   

№1. СӨЖ.

№2. СОБӨЖ.

1. Деректерді енгізудің InputBox функциясы

2. Нәтижені шығару-ң MessageDlg функциясы

Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5],[2]-336 б.

№2. СӨЖ.

№1. СОБӨЖ.

Тақырыбы: Диаграмма сызу компоненттері.

Тапсырма:

1. Индикаторды қолданудың ProgressBar компоненті.

2. Gauge компоненті.

Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5]

№1. СӨЖ.

Тақырыбы: Диаграмма сызу компоненттері.

Тапсырма: Күй жолында процестің жүруін бейнелейтін терезе ұйымдастыру.

Әдебиеттер: [1]- [7], қ[1]-[5]

№2. СОБӨЖ.

Тақырыбы: Additional парағының диаграмма салудың Chart компоненті.

Тапсырма: Chart компонентін қолданып диаграмма салу.

Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5]

№2. СӨЖ.

Тақырыбы: Additional парағының диаграмма салудың Chart компоненті.

Тапсырма:

1.TChartSeries типті Chart компоненті.

2.Chart компонентін қолданып жобалау.

№1. СОБӨЖ.

Тақырыбы: Delphi-де мультимедиа құралын қолдану.

Тапсырмалар:

1. Сигналды генерациялаудың Beep процедурасы

2. Бейнеклип орындатудың Animate компоненті

Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5],[1] 231-233 бет.

№1. СӨЖ.

Тақырыбы: Delphi-де мультимедиа құралын қолдану.

Тапсырмалар:

1.Компакт-дискіден (CD) аудио файлды оқушы қосымша дайындау.

2.“Пернетақталық жаттықтырғыш” жобасын жасау.

Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5],[1] 231-233 бет.

№2. СОБӨЖ.

Тексеру сұрақтары:

1. Сурет салуға арналған аумақ.

2. Мультимедиалық құрылғыларды басқару жұмыстарын не атқарады?

№2. СӨЖ.

2.Мультипликация. Delphi-дің мультимедиалық мүмкіндіктері. [1] 231-233 бет.

№1. СОБӨЖ.

Тақырыбы: Dialog парағының стандарт сұқбат ұйымдастыру компоненттері.

Тапсырмалар:

1. SaveDialog комп-ті.

2. OpenDialog комп-ті.

3. FontDialog компоненті.

№1. СӨЖ.

1.ColorDialog компоненті.

2. PrintDialog компоненті.

3. FindDialog компоненті және оның қасиеттері.

№2. СОБӨЖ.

Тақырыбы: Қолданушы интерфейсінің дамыған элементтері.

№1. СОБӨЖ.

Тақырыбы: Delphi-де компонент жасау.

Тапсырма:

1. Компоненттер пакеті

2. Компонент жасау

3. Компонент шартбелгісін жасау

№1. СӨЖ.

2.OLE технологиясы. OLE контейнер.

№2. СОБӨЖ.

1.Delphi-де ДҚ жасау үшін қолданылатын компоненттер.

2. Деректер қоймасын жасау

Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5]

№2. СӨЖ.

Тақырыбы: Delphi-де деректер қоймасын жасау.

Тапсырмалар:

1.Delphi-де деректер қоймасын жасау.

2.Ақпараттық жүйе жасау технологиясы.

№1. СОБӨЖ.

Тақырыбы: Delphi-дің графикалық мүмкіндігі.

Тапсырмалар:

1.Delphi-дің графикалық мүмкіндігі.

2.Canvas қасиеті. 3. Canvas объектісінің қасиеті.

Әдебиеттер: [1]-[7], қ[1]-[5],[1] 229-230 б.

№1. СӨЖ.

2.Сағат циферблатын имитация жасайтын программа.

№2. СОБӨЖ.

№2. СӨЖ.

11. 
    БІЛІМДІ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН МАТЕРИАЛДАР.
    

Аралық бақылаулар бойынша студенттің максималды үлгерім көрсеткіші 60% құрайды. Семестр аяғында оқу пәні бойынша қорытынды аттестациялау – емтихан өткізіледі (максималды көрсеткіші - 40%).

Пән бойынша қорытынды емтихан бағасы аралық бақылаулар және қорытынды аттестациялаудың максималды көрсеткіштер сомасы ретінде анықталады.

Қорытынды емтихан пәннің негізгі теориялық және практикалық материалдарын қамтитын нұсқауларға бөлінген тест тапсырмалары түрінде өтеді.

Әріптік бағалау және оның балдардағы цифрлік эквиваленті дұрыс жауаптардың пайыздық көрсеткіші бойынша анықталады (кесте бойынша)
Студенттердің білімі келесі кесте бойынша бағаланады:

Баға
Әріптік жүйе бойынша	Ұпай саны бойынша	%-дық көрсетілуі	Дәстүрлі жүйе бойынша
А	4,0	95 – 100	өте жақсы
А-	3,67	90 – 94
В+	3,33	85 – 89	жақсы
В	3,0	80 – 84
В-	2,67	75 – 79
С+	2,33	70 – 74	қанағаттанарлық
С	2,0	65 – 69
С-	1,67	60 – 64
Д+	1,33	55 – 59
Д	1,0	50 – 54
F	0	0 - 49	қанағаттанғысыз

Бағалау саясаты.

Бағалау саясаты келесі принциптерге негізделу керек: шынайылық, әділдік, айқындылық, икемділік, жоғары дифференциация.

Қорытынды бағалауға рейтингтік бақылау және емтихан кіреді.

Ќорытынды бағалау мен рейтингті бақылау

• 
  Семестрдің 7(8)- аптасында (1-7 апта нәтижесі бойынша) және 15- аптада (8-15 апта нәтижесі бойынша) оқытушы 100 балдық шкала бойынша рейтингті бақылау нәтижелерін шығарады және оқытушы өткізген рейтингке қойылатын баға, ағымды, рубеждік бақылау балдарының сомасын көрсетеді.
  
• 
  Қорытынды баға мына формула бойынша есептеледі
  

P1 - бірінші рейтингті бағалаудың цифрлік эквиваленті

P2 - екінші рейтингті бағалаудың цифрлік эквиваленті

Е – емтихандағы бағалаудың цифрлік эквиваленті

Яғни 30% (1 рейтинг) + 30% (2 рейтинг) + 40% (емтихан).
Курс саясаты.

Курс саясаты оқу процесінің жоғарғы тиімділігін қамтамасыз етуге тиісті және барлық студенттер үшін міндетті. Әрбір оқытушы студенттерге сабақ барысында тәртіп ережелерін, оқытушымен және басқа студенттермен өзара қатынастарын ұстаудағы өзіндік жүйесін талап етеді.

1. 
   Сабаққа кешікпеуге.
   
2. 
   Сабақ үстінде қатты сөйлемеуге.
   
3. 
   Сабаққа таза келуге.
   
4. 
   Себепсіз сабақ жібермеуге, ауырып қалған жағдайда ол жөнінде анықтама қағаз әкелуге.
   
5. 
   Жіберілген сабақты оқытушы белгілеген уақытта тапсыруға.
   
6. 
   Оқу процесіне белсенді араласуға.
   
7. 
   Тапсырмаларды ұқыпты орындауға.
   
8. 
   Оқытушылар мен курстастарына сыйлы, шыдамды, байсалды болуға.
   
9. 
   Барлық сабақтарда кері байланысты жүзеге асыруға.
   
10. 
    Пунктуальді және жауапты болуға.
    
11. 
    Сабақ үстінде ұялы телефонмен сөйлеспеуге.
    

1. 
   Сабаққа қатысу.
   

2. 
   Дәрісханадағы тәртіп
   

3. Жеке тапсырмалар

Семестрде жеке тапсырмаларды орындау міндетті болып есептеледі. Ол реферат түрінде орындалып немесе электрондық нұсқада құрылып, студенттер алдында қорғалады. Әрбір жеке тапсырма бағаланады және ол қорытынды бағалауға әсер етеді.

4. Өзіндік жұмыс

Қосымша материалдарды іздеу, берілген тақырыптың мазмұнын тереңдету, практикалық мәнділігін анықтау, т.с.с. тапсырмалар студентке жүктеледі. СӨЖ тапсырмаларды орындау мен тапсыру графигіне сәйкес қабылданады.

5. Білімді бақылау..

Бақылау сабақта жүргізіледі, сабақ соңында тапсырылады, сабақ соңынан қабылданбайды және бағаланбайды.

6. 
   Әңгімелесу.
   

1. Объектілі-бағдарлы программалау ұғымы.

2. ОБП-ның негізгі принциптері: инкапсуляция, полиморфизм, мұрагерлік.

3. ОБП-ның негізгі ұғымдары: объект, қасиеттері, оқиға, кластар және әдістер.

4. Delphi –дің интеграцияланған ортасы. Delphi ортасы. Негізгі ұғымдар, қолданушы интерфейсінің элементтері.

5. Қосымша коды файлының құрылымы. Оқиға өңдеуші.

6. Жоба құрылымы.

7. Модуль файлы құрылымы.

8. Компоненттер палитрасы. Standard парағының компоненттері.

9. Edit, Label, Button компоненттері, қасиеттері.

10. Компоненттер қасиеттері. Таңдау операторы.

11. Форма және оның сипаттамасы.

12. Шартты команданы жүзеге асыру. Checkbox, radiobutton компоненттері.

13. Additional парағының компоненттері. Вitbtn, shape компоненттері. қасиеттері.

14. System парағының компоненттері. Уақытты басқарудың Timer компоненті оның қасиеттері.

15. Деректер массиві. Тізімдік өрістер.

Деректер массивін түрлендірудің Combobox, ListBox компоненттері.

16. Қосымшада негізгі және жанама меню жасау.Main Menu және Popup Menu компоненті, қасиеттері.

17. Түстерді басқару компоненттері:TrackBar,ColorGrid компоненті, RGB функциясы.

18. Астарлы бет жасаудың PageControl компоненті, қасиеттері..

19. Speedbutton батырмасы.

20. PageControl компоненті

21. Speedbutton батырмасы, қасиеттері.

22. Қосымшаға бейне және дыбыстық файл қоюдың MediaPlayer компоненті, оның қасиеттері.

23. Delphi-де компонент түссіздігін басқару.

24. Файлдық жүйені басқару компоненттері.

25. Dialog парағының Windows жүйесінің стандарт сұқбатты ұйымдастыру компоненттері: SaveDialog компоненті. OpenDialog комп-ті. FontDialog компоненті.

26. Delphi-дің графикалық мүмкіндігі. Canvas қасиеті.

1. 
   Delphi ортасында бір мезгілде неше қосымшамен жұмыс істеуге болады?
   

1. 
   бір қосымшамен
   
2. 
   екі қосымшамен
   
3. 
   бірнеше қосымшамен
   
4. 
   бес қосымшамен
   

2. 
   Delphi тілінде экранға форманы шығару үшін орындалатын команда:
   

1. 
   ViewForms
   
2. 
   EditForms
   
3. 
   ProjectForms
   
4. 
   FileForms
   

3. 
   Delphi-дің негізгі терезесіне кірмейтін элементті көрсетіңдер:
   

1. 
   объект инспекторының терезесі
   
2. 
   негізгі меню
   
3. 
   құралдар тақтасы
   
4. 
   компоненттер палитрасы
   

4. 
   Форманы сипаттау файлында компонентті сипаттау қандай қызметші сөзден басталады?
   

1. 
   Object
   
2. 
   Unit
   
3. 
   Interface
   
4. 
   Implementation
   

5. 
   Жоба файлының қалыпты жағдайдағы атауы:
   

1. 
   Project
   
2. 
   Object
   
3. 
   Unit
   
4. 
   Form
   

6. 
   Объект инспекторы терезесіндегі Properties астарлы беті не үшін қолданылады?
   

1. 
   компонент қасиетін таңдау үшін
   
2. 
   формаға компонент қою үшін
   
3. 
   объект тәсілін орнату үшін
   
4. 
   объект оқиғасын таңдау үшін
   

7. 
   Төмендегі компоненттер ішінен визуальды емес компонентті көрсет:
   

1. 
   FontDialog
   
2. 
   RichEdit
   
3. 
   SpeedButton
   
4. 
   Panel
   

8. 
   Төмендегі батырмалардың қайсысы батырма күйінің 3 жағдайын жүзеге асырады?
   

1. 
   SpeedButton
   
2. 
   SpinButton
   
3. 
   Button
   
4. 
   Bitbutton
   

9. 
   Hint қасиеті не үшін қолданылады?
   

1. 
   компонентке түсініктеме қою үшін
   
2. 
   компонент бетіне сурет қою үшін
   
3. 
   компонентті жасыру үшін
   
4. 
   компонентті көрсету үшін
   

10. 
    Форма өлшемін таңдау қасиеті:
    

1. 
   WindowState
   
2. 
   Free
   
3. 
   Show
   
4. 
   Visible
   

11. 
    Мәтіндік компоненттегі taLeftJustify, taRightJustify, taCenter мәтінді тегістеу мәндері қандай қасиеттің мәндері?
    

1. 
   Alignment
   
2. 
   Align
   
3. 
   Anchors
   
4. 
   BorderStyle
   

12. 
    Кездейсоқ сан шығаратын команданың қайсысы дұрыс жазылған?
    

1. 
   randomize; edit1.text:=inttostr(random(20));
   
2. 
   randomize; edit1.text:=strtoint(random(20));
   
3. 
   randomize; edit1.text:=floattostr(random(20));
   
4. 
   randomize; edit1.text:=inttostr(random(20);
   

13. 
    Edit1.text:=’32’; Edit2.text:=’45’; Батырмаға жазылған Edit3.text:= Edit2.text + Edit1.text; командасының орындалуы нәтижесінде Edit3-тің мәні неге тең болады?
    

1. 
   4532
   
2. 
   77
   
3. 
   қате туралы хабарлама шығады
   
4. 
   3245
   

14. 
    var x,y:real; x1:string;
    

x:=strtofloat(x);

y:=sqr(x);

showMessage(floattostr(y)); программа фрагменті нені орындайды?

1. 
   енгізілген нақты санның квадратын экранға шығарады
   
2. 
   енгізілген нақты санның квадрат түбірін экранға шығарады
   
3. 
   енгізілген бүтін санның квадратын экранға шығарады
   
4. 
   экранға хабарлама шығарады
   

15. 
    Форманың түссіздігін Edit компоненттіндегі мәнге сәйкес өзгертуді жүзеге асыратын командалардың қайсысы дұрыс?
    

1. 
   form1.AlphaBlendValue:=strtoint(edit1.text);
   
2. 
   form1.AlphaBlendValue:=inttostr(edit1.text);
   
3. 
   form1.AlphaBlendValue:=edit1.text;
   
4. 
   form1.AlphaBlendValue:= strtoint(edit1.caption);
   

1. 
   Borland Delphi ОБП тілі (306-311 каб)
   
2. 
   Borland Delphi ОБП тілі пәнінен электрондық оқулықтар (306-311 каб)
   

Корпус нөмірі	Дәрісхана нөмірі	Қызметі
№8	302	компьютерлік класс
№8	304	компьютерлік класс
№8	305	компьютерлік класс
№8	306	компьютерлік класс
№8	307	компьютерлік класс
№8	308	компьютерлік класс
№8	310	компьютерлік класс
№8	311	компьютерлік класс
№8	405	компьютерлік класс
№1	209	интернет-класс
№1	102	электрондық оқу залы