Дәріс №1. Материалық нңктенің кинематикасы мен динамикасы. Механикалық қозғалыс және материалық нңкте Физиканың механика болімі материяның қозғалысын зерттейді. Дененің уақыт откен сайын кеңістіктегі басқа денелермен салыстырғанда орнының озгеруін механикалық қозғалыс деп атайды. Сондықтан денелердің қозғалысын уақыт пен олардың салыстырмалы орны арқылы сипаттауға болады. Механика кинематика, динамика,статистика салаларынан тұрады. Кинематика денелердің қозғалыстарын оны тудырушы және озгертуші себептерінсіз зерттейтін болім. Динамика денелердің озара әсерлесулерін және сол әсерлесулер нәтижесінде пайда болатын қозғалыс заңдылықтарын зерттейтін механиканың бір болімі. Ал статика денелердің тепе-тендігін зерттейді.
Дененің кеңістіктегі қозғалысын қарастыру ңшін алдымен материалдық нңкте ұғымы енгізіледі. Материялық нңкте деп белгілі бір жағдайда олшемі мен формасын ескермеуге болатын денені айтады.
Дененің қозғалысы басқа денелермен салыстырғанда ғана корінеді. Бұл уақытта қозғалысы зерттелетін денені қозғалмайтын басқа денемен салыстырады. Сонда соңғысын санақ жңйесі деп атайды.
Дененің қозғалысын сипаттайтын шамаларға траектория мен жол жатады. Материялық нңктенің қозғалыс кезінде сызатын сызығы траектория делінеді. Ал жол деп траекторияның ұзындығын айтады. Сонымен қатар кез-келген уақытта дененің кеңістіктегі орнын радиус-вектор арқылы, яғни орын ауыстыру векторы арқылы корсетуге болады. Орын ауыстыру векторы деп берілген мезеттегі дененің бастапқы орны мен соңғы мезеттегі орнына тартылған векторды айтады. Материялық нңктенің траекториясының формасына байланысты козғалыс тңзу сызықты немесе қисық сызықты болуы мңмкін.
Материялық нңктенің траектория бойынша жңрген жолы теңдеуімен анықталады (1.1.1-сурет).
