Дипломдық жоба тақырыбының өзектілігі

жүктеу/скачать 402,3 Kb.

бет	3/9
Дата	06.12.2019
өлшемі	402,3 Kb.
	#53123
түрі	Диплом

1 2 3 4 5 6 7 8 9

Байланысты:
Қазіргі жасөспірімдердің денсаулығы және денсаулық сақтау бағытындағы технологиялар
9 сынып 2 Жб (1), Биология 7 Тыныс алу Өсімдіктердің тыныс алуы, Қазіргі жасөспірімдердің денсаулығы және денсаулық сақтау бағытындағы технологиялар, Сапа, Сапа, Сапа, Сенімділік

«2 кестенің жалғасы»

Қыз балалардың денесінің көрсеткіші

Жасы	Бойы,см		Кеуде шеңбері, см		Дене салмағы,кг	
10	134,9	6,1	62,2	3,8	27,9	3,9
11	137,9	6,9	66,1	3,9	32,1	4,5
12	146,3	6,6	66,4	4,5	36,1	5,5
13	149,4	7,7	68,6	4,9	41,2	6,3
14	158,8	6,7	74,5	5,1	48,9	6,6
15	158,9	7,1	85,4	5,5	49,3	6,4
16	161,5	6,9	87,9	6,4	53,6	6,7
17	163,9	7,0	88,4	6,3	56,5	6,4
18	163,9	7,1	92,7	6,5	58,3	6,4
19	164,2	7,4	92,8	6,9	57,7	5,9

Физиологиялық амалдар. Адам денсаулығын бағалау мақсатымен жүктемелі сынамалар қолданылады. Солардың 2 түріне тоқталып кетсек:

1.Ең оңтайлы сынама–Мартинэ сынамасы. Бұл сынама бойынша адамның физикалық жұмыс істеу қабілетін (30 секунд арасында–20 рет жүреден отырып тұру), жүрек тамырлары жүйесінің жүктемеге етер әсерінің түрін бағалайды [15]. Қимыл еңбегіне деген қабілет жүктемеден кейінгі процент өлшемімен белгіленген жиіленген пульстің бастапқы өлшем шамасына деген қатынас сипатымен анықталынады (кесте 3). Пульс жиілігін мына (2) формуламен есептейміз:

Пульс жиілігі=

(2)

20%–тен төмен болса, қимыл еңбегіне деген қабілеті өте жақсы, пульс жиілігі 25–30 % - жақсы, 50–75 % - қанағаттанарлық, ал 75 %-нашар [12].
Кесте 3. Мектеп жасындағы балалардың пульс жиілігінің көрсеткіштері

Жас шамасы	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16
Пульс	92	90	88	86	84	82	80	78	76	72

2.Денсаулық жағдайын бағалауға қажет ақпаратты тек дене жүктемесі бітер тұста өлшенетін көрсеткіштер хабарлап қана қоймай, сонымен бірге қалыпқа келтірер кезде өткізілетін зерттемелер мәліметтері де білдіреді. Осы мақсатта Гарвард «степ тесті» сұрақтамасы қолданылады (кесте 4). Бұл тұста дене жүктемесі бір сатыға шығу қалпында беріледі. Саты биіктігі және дене жүктемесін орындау уақыты зерттемелер адамның жынысымен, жасымен және денесінің өсу – даму қалпымен байланысты болады [16].

Кесте 4. Гарвард «степ тесті» сұрақтамасын өткізер кездегі саты биіктігі мен шығу уақыты (мин.)

Зерттелер топ

Саты биіктік (см)

Шығу уақыты (мин.)

ерлер (18 – ден үлкен)

әйелдер (18 – ден үлкен)

бозбалалар мен жеткіншектер (12 – 18 жас)

қыздар (12 – 18 жас)

балалар мен қыздар (8 – 11 жас)

балалар мен қыздар (8 жасқа дейін)

Тест (сұрақтама) нәтижелері, Гарвард «степ – тестісінің» көрсеткіші (ГСТК) ретінде шартты бірліктермен көрінеді. Мынадай теңдеуден мына (3) формуланы есептеп шығаруға болады:

ГСТК=

(3)

Гарвард степ–тест индексі (ГСТК).

Мұнда дене жүктемесін шынайы орындалар уақытының өлшемі /t/ секунд деп беріледі.

әр минуттің бірінші 30 секунд ішіндегі пульс жиындығы.

30 секундтық уақыт аралығындағы пульс қосындысын 1 минут ішіндегі жүрек соғысы санына ауыстыру үшін 2 цифрлы сан қолданылады, ал 100 өлшемі (ГСТК) мәнін бүтін санмен белгілеу үшін қажет. Дене жүктемесін орындағаннан кейін пульсты қалпына келтіру модельдігін (ГСТК) өлшемі сипаттайды. Нәтижені бағалаудың Гарвард степ–тест сұрақтамасы келесі кестеде келтірілген (кесте 5).

5 кесте. Гарвард степ–тест нәтижелерін бағалау

(ГСТК шартты белгілері)

Баға

55 – тен аз

55 – 64

65 – 79

80 – 89

90 – нан астам

жаман

орта шеннен төмен

орташа

жақсы

өте жақсы

Қазіргі кезде балалар мен жасөспірімдердің денсаулығын бағалауда қосымша Штанге, Генчи т.б. сынамалар да қолданылады [16].

1.2 Балалар денсаулығын зерттеу әдістері мен принциптерін анықтау критерийлері

Балалар денсаулығының қауымдастығы (популяция) жеке адамдардан құралады, бірақ бір жағынан қоғамдық денсаулық сиппаттамалары ретінде де қаралады. Қоғамдық денсаулық–бұл тек медициналық түсінік емес, негізінен мемлекеттік, әлеуметтік және экономикалық санат, себебі әлеуметтік және табиғи орта халықтың айқын нақты өмір сүру жағдайына тікелей байланысты.

Соңғы жылдары балалар қауымының денсаулық жағдайын бағалаудың көп деңгейлі жүйесін қолдану бағыты қарқынды жүріп жатыр. Балалар мен жасөспірімдер құрамының қоғамдық денсаулығын сипаттау үшін қолданылатын статистикалық көрсеткіштерінің негізгі топтары:

1)медициналық–демографиялық;

2)физикалық (дене) дамуы;

3)денсаулық топтары бойынша балаларды бөлу;

4)сырқаттанушылық (заболеваемость);

5)мүгедектік туралы деректер [17].

Балалар халқының жағдайын сипаттайтын медициналық-демографиялық критерийлерге мыналар жатады:

1)Бала туушылығы–ағзаның ұрпақ жаңғырту қабілетіне әсер ететін биологиялық факторларға негізделген жаңа ұрпақ жаңарту процесін сипаттайтын көрсеткіш.

2)Өлімпаздық–халықтың белгілі бір жастағы қайтыс болу процесін сипаттайтын көрсеткіш.

3)Табиғи өсім–халық саны өсуінің жалпы сипаттамасы; Бір жылдың ішінде туылғандар және өлгендер санының арасындағы айырма ретінде немесе туу мен өлім арасындағы айырма ретінде есептеледі.

4)Орташа өмір сүру ұзақтығы–туылған ұрпақтың орташа есеппен қанша өмір сүре алатынын анықтайтын көрсеткіш. Өмір сүру ұзақтығы, өлім-жітім кестелерін қолдана отырып есептелінеді.

5)Нәресте өлім жітімі–тірі туған және бір жасқа дейінгі нәрестелердің өлімін сипаттайтын көрсеткіш (кесте 6) [18].

Кесте 6. 2017-2018 жылғы Қазақстан Республикасы халқының демографиялық көрсеткіштері

	Туу көрсеткіші 1000 адамға шаққанда)		Өлім–жітім (1000 адамға шаққанда)		Табиғи өсім (1000 адамға шаққанда)		Нәресте өлім–жітімі (1000 тірі туғандарға шаққанда)
	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018
Қазақстан Республикасы	22,69	22,73	8,51	7,98	14,18	14,75	13,48	11,30

«6 кестенің жалғасы»

Ақмола	18,35	17,50	11,78	10,94	6,57	6,56	11,10	11,84
Ақтобе	23,05	23,39	7,55	6,95	15,50	16,44	13,53	11,39
Алматы	24,24	24,65	7,85	7,31	16,39	17,34	11,62	9,28
Атырау	28,37	28,60	7,02	6,42	21,35	22,18	15,88	9,33
Б.Қазақстан	20,20	20,49	9,64	9,34	10,56	11,15	10,04	8,20
Жамбыл	26,78	26,80	7,54	7,27	19,24	19,53	13,50	13,50
Қарағанды	18,02	18,09	11,40	10,47	6,62	7,62	12,01	9,44
Қостанай	14,93	14,79	11,66	10,84	3,27	3,95	14,76	12,12
Қызылорда	28,10	26,83	6,57	6,04	21,53	20,79	18,75	14,62
Маңғыстау	30,49	31,71	5,09	4,89	25,40	26,82	12,67	9,49
О.Қазақстан	30,23	29,59	5,74	5,55	24,49	24,04	15,01	13,27
Павлодар	17,19	17,43	10,81	9,99	6,38	7,44	9,25	8,74
С.Қазақстан	14,98	14,82	13,59	13,08	1,39	1,74	11,02	10,72
Ш.Қазақстан	16,67	16,43	11,62	10,97	5,05	5,46	16,20	13,21
Нұр-Сұлтан қ.	25,64	27,49	4,61	4,41	21,03	21,05	11,38	9,33
Алматы қ.	18,38	18,29	7,60	7,21	10,78	11,08	12,65	10,55

Сырқаттанушылық–балалар денсаулығын сипаттайтын маңызды критерийлердің бірі (диаграмма 1).

жүктеу/скачать 402,3 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7 8 9