Әдебиет тектері мен түрлері

Идиллия – (грекше – суреттеу, сурет) - әлдебір парықсыздау салтанат, қарекетсіз қызық, қайғысыз өмір жайлы жыр. Мал баққан, егін еккен т.б. табиғат аясында өмір сүріп жатқан адамдардың той-думанын, сауығын жырлайды. Феокрит, Вергилий, Сумароков, Жуковский сияқты ақындардың әр дәуірдегі идиллиялары.

Идиллия – (грекше – суреттеу, сурет) - әлдебір парықсыздау салтанат, қарекетсіз қызық, қайғысыз өмір жайлы жыр. Мал баққан, егін еккен т.б. табиғат аясында өмір сүріп жатқан адамдардың той-думанын, сауығын жырлайды. Феокрит, Вергилий, Сумароков, Жуковский сияқты ақындардың әр дәуірдегі идиллиялары.

Мадригал – 14 – ғасырда француз әдебиетінде идиллия мадри-галға ауысты.Малшы сазы деген ұғымдағы бұл өлең о баста тыныштықтағы рақат тіршілікті әспеттесе, кейін әйелдерге арналған альбомдық сипатқа көшті, кейін күлкі, сықақ араласты.

Ода – (грекше - ән) – есімі елге тараған жеке адамдарды не батырларды мадақтаған, ел ішіндегі елеулі оқиғаларды дәріптеген аск көтеріңкі, көңілді жырлар. Мысалы, Гораций, Овидий, Лермонтов пен Державин... Байтоқ т.б.

Сонет – (итальянша – сылдырау, сыңғырау) – арнаулы өлшеммен, әр түрлі тақырыпқа жазылатын сырлы өлең. Сицилияда он үшінші ғасырда пайда болып, Данте, Петрарка-лар көп қолданған, Шекспир классикалық үлгілерін жасаған лириканың түрі. Көлемі он төрт жол болады, алғашқы 8 жолы бірінші бөлім - катрен, ақырғы алты жолы – терцет, мазмұны ұқсас болады.

Сонет – (итальянша – сылдырау, сыңғырау) – арнаулы өлшеммен, әр түрлі тақырыпқа жазылатын сырлы өлең. Сицилияда он үшінші ғасырда пайда болып, Данте, Петрарка-лар көп қолданған, Шекспир классикалық үлгілерін жасаған лириканың түрі. Көлемі он төрт жол болады, алғашқы 8 жолы бірінші бөлім - катрен, ақырғы алты жолы – терцет, мазмұны ұқсас болады.

Лириканың бұдан өзге түрлері көп. Мысалы, ой (әр тақырыптағы философиялық ойлар), канцонетта (баяғының серілік әуендерін мадақтайды), романс (жалт еткен бір жақсы сезімді, көбінесе сүюді жырлау), пастораль (малшы сазының бір түрі), эклога (идиллия сияқты селодағы сауық жырының бір түрі), элегия (бір мұң, бір сыр аралас өлең), эпиталама (жаңа қосылған жас жұбайлардың жарастығын құттықтайтын көне өлеңдердің бір түрі), эпитафия (дүниеден өткен әлдебір қадірлі кісі жайлы жоқтау), эпиграмма (жеке біреулерді мінеп, мысқылдайтын сынақ өлең.