№11 зертханалық жұмыс. Қорғалған ажырату құрылғысының

59 
11.1 сурет - Электр қондырғы құрамындағы дифференциалды 
ажыратқышты бақылауға арналған сұлба 
11.2 сурет - «ҚСҚ» зертханалық модулінің алдыңғы панелінің сыртқы 
түрі 

60 
Зертханалық жұмысты орындау тәртібі: 
1) Зертханалық жұмысты орындау үшін жеткілікті теориялық 
материалды оқу. Бақылау сұрақтарына жауап беру және оқытушыдан 
зертханалық жұмысты орындауға рұқсат алу. 
2) Сұлбаға сәйкес (11.3 сурет) ҚСҚ зерттеуге арналған модульдерді 
электрлік байланыстыруды орындаңыз. Сұлбаны монтаждауды қорек сөніп 
тұрған кезде орындаңыз. Токты «Өлшеу модулі» модулінің 
РА1
амперметрімен 
бақылаңыз. 
Кернеуді 
«Автотрансформатор» 
модулінің 
TV2 
автотрансформаторынан жіберіңіз. 
3) Реттеу тұтқасын сағат тіліне қарсы бағытта тірелгенге дейін бұрау 
арқылы автотрансформатордың минималды шығыс кернеуін орнатыңыз. 
Автоматты ажыратқышті және «Қорек модулі» модулінің «Желі» 
дифференциалды ток ажыратқышін қосыңыз.
4) ҚСҚ 
QF2
«Қорғалған ажырату құрылғысы. Жүктеме» модульінен «I» 
күйіне ауыстырыңыз. Автотрансформатордың шығыс кернеуін орнатыңыз 
U
TV2
=24 В (кернеуді автотрансформатор индикаторымен бақылаңыз). 
«Т-Тест» батырмасын басу арқылы ҚСҚ жұмыс жасау қабілетіне көз 
жеткізіңіз, бұл ретте ҚСҚ ажырату орын алады («0» күйі). 
Автотрансформатордың шығыс кернеуін орнатыңыз 
U
TV1
=
0В. Сұлбаға 
11.3 суретте көрсетілгендей амперметрді 
РА1
жалғаңыз. ҚСҚ «I» күйіне 
ауыстырыңыз. Автотрансформатордың шығыс кернеуін 
U
T V1 
ҚСҚ іске 
қосылған сәтке дейін ұлғайтыңыз. ҚСҚ іске қосылатын ток мәні 
(PA1) 
ҚСҚ осы 
данасының сөндіретін дифференциалды тогы I
ағ
болып табылады, ол 
талаптарға сәйкес 
0,5 
I
ном.ағ
-I
ном.ағ 
диапазонда болуы тиіс, мұнда I
ном.ағ
-
номиналды сөндіретін дифференциалды ток (ағын тогы ҚСҚ корпусында 
көрсетілген). 
11.3 сурет - ҚСҚ зерттеуге арналған электрлік принципиалды сұлба

61 
5) Оқытушы жоба жазбаларды рәсімдеген және нәтижелерді тексерген 
соң сұлбаны талдау, жиынтықты толық құрамда және дұрыс күйінде 
оқытушыға немесе зертханашыға ұсыну қажет 
6) Қорытынды жасалады. 
Теориялық бөлім. 
Электромеханикалық ВД-63 типті дифференциалды ажыратқыштар 
электр жабдықтың ток өткізетін бөліктеріне кездейсоқ жанасу кезінде 
адамдарды электр тогынан зақым алуынан қорғауға арналған. Ажыратқыштар 
жоғары жылдам әрекетке ие, сенімді әрі ұзақ уақыт бойы қолданылады. 300 мА 
іске қосу қондырмасы бар орындалымдарды электр жабдықты сымдар мен 
кабельдер оқшаулағышының дифференциалды токтан жануынан туындаған 
өрттен топтық қорғау үшін қолданылады. Ажыратқыштарды онымен бірге 
қосылған асқын токтан қорғайтын автоматты ажыратқыш болған кезде ғана 
қолдануға болады.
Бұйымдар нөлдік жұмыс өткізгіші үзілген кезде де жұмыс жасау 
қабілетін сақтап қалады. Жерге тұйықталған нейтралы бар электр желіде токтан 
зақым алудан қорғау аппаратурасын жасау кезінде дифференциалды (ағынды 
I
ағ
) токты жерге шығару принципі қолданылады (11.1 сурет).
Бұл ток I
ағ
- желіден берілетін жүктемеден туындайтын толық ток I
1 
пен 
жүктемеден желіге қарай ағатын ток I
2 
арасындағы айырмашылықты білдіреді. 
Айырым тогы жермен байланысқан еденде түзіледі. Токтың аталған 
айырмашылығын бөлетін аспап ретінде бастапқы орамы бар трансформаторды 
қолданады, мұнда бірге бүктелген және сақиналы магнит сымның саңылауы 
арқылы өткізілген, жүктемеге қарай жүретін фазалық және нөлдік сымдар 
қолданылады, ал екінші орам магнит сымның үстінен оралған. 
Екінші орамға кішкене электромагнитті реленің - электромагнитті 
ағытқыштың катушкасының орамы параллель жалғанған, негізінен 
дифференциалды ажыратқыштың негізі болып табылады. 
Жүктеменің қалыпты жұмыс режимінде фазалық және нөлдік өткізгіштер 
түзетін Ф1 және Ф2 магнитті ағындары өтеледі және нәтижелі ағын нөлге 
жақын болады. Екінші орамда кернеу нөлге тең. 
Электромеханикалық ағытқыштың әрекет ету принципі қарапайым 
реленің әрекет ету принципіне керісінше. Оның якоры ярмаға қарай қысылған 
және арнайы «блоктау» магнитін тарттыру арқылы осы күйде тұрады, бұл ретте 
магниттің тартылу күші якорьды ярмадан жұлып алуға ұмтылатын арнайы 
«қайтару» серіппесінің күшінен айтарлықтай көп. 
Егер адамның жанасуы нәтижесінде пайда болған дифференциалды ток 
ағытқыш орамы тудыратын электромагнитті ағын блоктайтын магнит 
ағынының орнын толтыру үшін жеткілікті болатын белгілі бір мәннен асып 
кетсе, серіппе якорьды ярмадан жұлып алады (іске қосу тағайындамасы). 

62 
Якорь 
дифференциалды 
ажыратқышты 
басқару 
механизміне 
механикалық әсер етеді. Оның күш контакттары ашылады және жүктеме 
(тұтынушы) электр желісінен ажырайды. ДС жұмыс жасауға жарамды күйін 
тексеру үшін «Тест» батырмасынан тұратын тізбек қарастырылған, оның 
көмегімен дифференциалды токтың пайда болуы орын алады. Батырманы 
басқан кезде электр желісіне жалғанған ДС іске қосылады және визуалды 
бақылау терезесінде басқару механизмінің сөндірілген күйі туралы 
ақпараттандыратын қызыл сектор пайда болады. 
Жұмыс жасау талаптары бойынша У30 келесі түрлерге бөлінеді: 
АС,
А,
В,
S, G: 
- 
АС
типті ҚСҚ 
- 
кенеттен туындайтын не болмаса ақырындап 
жоғарылайтын айнымалы синусоидалды дифференциалды токқа әрекет ететін 
қорғалған ажырату құрылғысы; 
-
А 
типті ҚСҚ
-
кенеттен туындайтын не болмаса ақырындап 
жоғарылайтын айнымалы синусоидалды дифференциалды токқа және жүріп 
тұратын тұрақты дифференциалды токқа әрекет ететін қорғалған ажырату 
құрылғысы; 
-
В 
типті ҚСҚ - айнымалы, тұрақты және түзелген дифференциалды токқа 
әрекет ететін қорғалған ажырату құрылғысы; 
-
S 
типті ҚСҚ 
- 
қорғалған ажырату құрылғысы, іріктелген (ажырату 
уақыты кідіреді); 
-
G 
типті ҚСҚ - S типімен бірдей, бірақ уақыт кідірісі аз. 
А
типті аспаптар импульсті қорек көздері бар электр қабылдағышты 
тізбектер үшін ұсынылады (компьютерлер, теледидарлар және т.б.). Іріктелген 
тізбектер жасау үшін 
S 
типті ҚСҚ қолданылады, олар уақыт бойынша белгілі 
бір кідіріспен іске қосылады. 
Қорытынды сұрақтар. 
1.
Қорғалған ажырату құрылғыларын қолдану саласын көрсетіңіз. 
2.
ҚСҚ жұмыс жасау принципін сипаттаңыз. 
3.
ҚСҚ типтері. 
4.
Ток ағыны дегеніміз не? 
5.
ҚСҚ қарапайым автоматтан несімен ерекшеленеді? 
6.
ҚСҚ жылдам әрекет ететін автоматтан несімен ерекшеленеді? 
7.
Импульсті қорек көздері қарапайым қорек көздерінен несімен 
ерекшеленеді? 
8. ҚСҚ жұмыс жасау қабілетін қандай тәсілмен тексеруге болады? 
9. Онымен бірге қосылған асқын токтан қорғалған автоматты 
ажыратқыші жоқ ҚСҚ орнатуға болады ма? 

жүктеу/скачать 1,92 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: