Әлеуметтік теңсіздік және әлеуметтік стратификация

жүктеу/скачать 133,24 Kb. Дата 06.02.2022 өлшемі 133,24 Kb. #81924

Бұл бет үшін навигация:

• 2020 – 2021 жж . ЖОСПАРЫ
• Әлеуметтік теңсіздік
• Питирим Александрович Сорокин
• П. СОРОКИН БОЙЫНША ҚОҒАМДАҒЫ СТРАТИФИКАЦИЯНЫҢ ҮШ ТҮРІ;
• «Әлеуметтік мобильділік» - қоғамдағы жекелегениндивидтер мен адамдар тобының бір әлеуметтік жағдайдан екінші бір әлеуметтік жағдайға орын ауыстыруын айтамыз.

Қ. Жұбанов атындағы “Ақтөбе өңірлік мемлекеттік университеті”. Кәсіби шығармашылық факультеті (ДЗК-102) Әлеуметтік теңсіздік және әлеуметтік стратификация. ТАҚЫРЫБЫ: Дайындаған: Боранбаева М. Тексерген: Давлетиярова Б. 2020 – 2021 жж. ЖОСПАРЫ 2 Әлеуметтік стратификация теориясы.  1 Әлеуметтік теңсіздік 3 Әлеуметтік стратификацияның тарихи формалары 4 П Сорокиннің әлеуметтік құрылым және әлеуметтік мобильдік теориясы Әлеуметтік теңсіздік - жеке индивидтер әлеуметтік топтар, қабаттар, таптар тік әлеуметгік мобильділік иерархиясының әр-түрлі сатыларында тұратын, өмірлік тең емес және қажеттіліктердіқамтамасыз етудің мүмкіндіктерге ие әлеуметтік дифференцияның ерекше түрі Қоғамның түрліше әлеуметтік топтарға, қауымдастықтарға т.б. жіктелуі батыстық социологияда көбінесе әлеуметтік стратификация деген терминмен (география мен геологияда страттар деп жер қыртысының қабаттарын айтады) белгіленеді. Ол термин қоғам мүшелерінің әлеуметтік кұйінің бірдей еместігін, олардың әлеуметтік теңсіздігін білдіреді. Бұл әлеуметтік теңсіздіктің себептерін түрлі социологтар түрліше түсіндіреді. Мәселен, функционалдық теориялар ол себепті түрліше қоғамдық қызметтердің маңыздылығы әр түрлі болатындығынан іздейді. Әлеуметтік стратификация дегеніміз адамдар арасындағы табиғи және әлеуметтік теңсіздік; бұл теңсіздік олардың жоғарыдан төмен қарай болатын теңсіздігінен көрінеді; бұл теңсіздікті түрліше саяси мекемелер берік сақтап, реттеп отырады. Мұның бұлай екенін адамзат қоғамының тарихи дамуы дәлелдейді. Адамдар арасындағы теңсіздікті ұш топпен классификациялауға болады (1.Байлық, 2.Билік ,2.Бедел.) П.Сорокиннің теориясына сәйкес қоғам түрлі страт — қабаттарға бөлінеді, олар табыс деңгейі, қызмет түрі, саяси көзқарасы, мәдени дәстүрі сияқты болып келеді. Әлеуметтік стратификаттау мен әлеуметтік теңсіздік қоғамдағы табиғи қалыпты жағдай болып табылады. П.Сорокин өзінің жалпы адамдық стратификация картасын жасау әрекетінде бір өлшемді және көп өлшемді стратификациалау әдістерін ұштастырып қолданды. Сорокиннің пікірінше, дұниеде миллиондаған әлеуметтік система мен топтасқан жиынтықтар бар. Бұл сансыз көп әлеуметтік топтарды, классификациялаудың мақсатына қарай, түрліше классификациялауға болады.  Әлеуметтік стратификация теориясы.  әлеуметтік топтарға мыналар жатады: 1. Аса маңызды бір жақты топтар, оның ішінде: нәсілдік, жыныстық, жасына қарай. 2. Мәдени әлеуметтік топтар: рулық, территориялық, көршілестік, этностық және ұлттық топтар. 3. Аса маңызды көп жақты топтар: отбасы, рулық топ, тайпалық, ұлттық, әлеуметтік сословие, әлеуметтік топ. Сословиелік жүйелер - феодалдық қоғамда орын алған стратификациялық жіктеу типі. Таптық қоғам қанаушылық орын алған қоғамнан басталады. Таптыққоғамдар деп Марксизмде құлиеленушілік, феодалдық, капиталистікқоғамдарды айтады. Маркстік теория бойынша әрбір қанаушылық қоғамдаекі тап орын алады. К. Маркс осы таптарды негізгі таптар деп қараған.Мысалы, құлиеленушілік қоғамда құлдар мен құл иелері, феодалдыққоғамда феодалдар мен шаруалар, капитализмде капитал иелері менпролетариат. Осы таптардың арасында күрес үздік жүріп отыр. Төменгі Жоғарғы дворяндар, дін иелері қолөнершілер, шаруалар, көпестер Питирим Александрович Сорокин - орыс-американ әлеуметтанушысы,  әлеуметтік стратификацияны және әлеуметтік мобильділік теориясының  негізін салушылардың бірі болып саналады. 1930 — 1959 жж. аралығында  Гарвард университетінің социология факультетінің деканы болған. П. СОРОКИН БОЙЫНША ҚОҒАМДАҒЫ СТРАТИФИКАЦИЯНЫҢ ҮШ ТҮРІ; Экономикалық стратификацияның негізгі-материалдық байлық, не кедейшілік Саяси стратификацияның негізі - билік,басқарушылық, не болмаса олардың жоқтығы Кәсіби стратификацияның негізгі- мәртебелі/ лауазымды / не мәртебесіз /лауазымсыз/ еңбек,мәртелі, /лауазымды/ болашағы бар, не болмаса болашағы аз, не болмаса жоқ мамандықтар «Әлеуметтік мобильділік» - қоғамдағы жекелегениндивидтер мен адамдар тобының бір әлеуметтік жағдайдан екінші бір әлеуметтік жағдайға орын ауыстыруын айтамыз. Веритикальды мобильділік - индивидтің бір стратадан екінші бір стратага ауысуының нәтижесінде оның әлеуметтік жағдайының өзгеруі. Вертикалды мобильділік жоғары өрлеу және төмен құлдырау, яғни кері кеу бағытында болады. Горизонтальды мобильділікте - индивид бір әлеуметтік позициядан екіншісіне ауысады. Бұл ауысу тек көлденең сызық бойында болады да оның әлеуметтік жағдайына ешбір өзгеріс әкелмейді. жүктеу/скачать 133,24 Kb. Достарыңызбен бөлісу: