Әож 908 (063) Қ68 Редакциялық кеңес: Техника ғылымдарының докторы, профессор
ӚЛКЕТАНУ ӘДЕБИЕТІ – ӚЛКЕНІҢ ӘЛЕУМЕТТІК – МӘДЕНИЕТІН САҚТАУДАҒЫ АҚПАРАТТЫҚ РЕСУРСЫ
жүктеу/скачать 10,09 Mb. Pdf көрінісі
|
SBORNIK-80-leti-Nez-RK-16
19 Асанбаева
- Бұл бет үшін навигация:
- СОЦИАЛЬНО-КУЛЬТУРНОЙ ПАМЯТИ КРАЯ
- ӚЛКЕТАНУ ӘДЕБИЕТІ – ӚЛКЕНІҢ ӘЛЕУМЕТТІК – МӘДЕНИЕТІН САҚТАУДАҒЫ АҚПАРАТТЫҚ РЕСУРСЫ. КРАЕВЕДЧЕСКАЯ ЛИТЕРАТУРА - ИНФОРМАЦИОННЫЙ РЕСУРС СОХРАНЕНИЯ
- ИЗ ИСТОРИИ ДЕНИСОВСКОГО РАЙОНА
- Историческая справка.
- Экономическое развитие района в 1930-е годы.
- «Социалистическое строительство».
- Великая Отечественная война
- Комбинат по производству глиняной посуды
- Истаю Ищанову
- Сейтхану Темирбаеву
ӚЛКЕТАНУ ӘДЕБИЕТІ – ӚЛКЕНІҢ ӘЛЕУМЕТТІК – МӘДЕНИЕТІН САҚТАУДАҒЫ АҚПАРАТТЫҚ РЕСУРСЫ. КРАЕВЕДЧЕСКАЯ ЛИТЕРАТУРА - ИНФОРМАЦИОННЫЙ РЕСУРС СОХРАНЕНИЯ СОЦИАЛЬНО-КУЛЬТУРНОЙ ПАМЯТИ КРАЯ 250
күйлерінің түр тамырына, тарихи кезеңдерге, оқиғаға байланысты құрылатынына зер салды. Фальк- лорлық материалдар оған халықтың рухани байлығын зерттеп білуде зор жәрдемін тигізді. Халқымыздың ғасырлар бойы арындай таза сақтап келген қымбат мұраларының озық үлгілерін, фальклорымызды әдейі бұрмалап теріс түсіндіруді мақсат еткен арам ниеттілерге батыл наразылық білдірген Шоқан ӛзі бас болып, оның шынайы мәнін түсіндіруге құлшына кірісті. Қазақ ха- лық поэзиясының түрлері жӛнінде деген мақаласында Шоқан «жыр», «жылау», «қайым», «қара ӛлең», «ӛлең» сияқты халық поэзиясының барлық формаларына сипаттама береді. Барлық далалық жырлар қобыздың сүйемелдеуінде тақпақтап айтылады. Негізінен, жыраулардың мазмұны бұрында ӛткен ха- лық батырларының ӛмірі мен қаһармандық іс - әрекеттері болып келеді. «Едіге» жыры XIV ғасырдың соңындағы оқиғаларға қатысты, бұл Шоқан Уалихановтың ойынша, қазір жоқ ескі сӛздер мен сӛз тір- кестері құбылысымен дәлелденеді, мұнда парсы немесе араб тілдерінен алынған бірде – бір сӛз жоқ. Ш.Уалиханов Едіге батыр туралы халық жыры, жыр кейіпкерлерінің тарихилығы, ӛмір сүргендігі жайлы болжамын бекітеді деп жазады. Шоқанның нота танығандығы, орыс және батыс еуропа музыкалық дәстүрі мен Қазақстан, Орта Азия музыка ӛнерімен толық таныс болғандығын кӛрсететін деректер кӛп [4], оның себебі бүгінгі біздер үшін жаңалық емес. Шоқаннан қалған мол мұраның бірі - бейнелеу ӛнеріндегі зерттеулері. Бұл еңбектер оның ӛнердің осы саласындағы қазақтың тұңғыш профессионал суретшісі болғанын дәлелдейді. Шоқан артына 150-дей сурет туындысын мұра етіп қалдырған. Табылмағаны қаншама. Оның суреттері негізі- нен портреттік жанр болғанымен, пейзаж- табиғат тамашасын және халықтың тұрмыс-салтын, тыныс- тіршілігін дәл бейнелеген. Шоқан салған суреттер Алтын Емелдегі Шоқан мұражайында сақтаулы [4]. «Қазақтардың космологиялық түсініктері» еңбегінде Шоқан «Қазақтар белгілі жұлдыздарды ғана таниды» дей келе, Темірқазық, Жетіқарақшы, Үркер, Бақташы жұлдызы, Шолпан жұлдызы, Құс жолы, Ай, Күн және аспан әлеміне шағын түсінктер береді. Қазақтар Темірқазық жұлдызы арқылы түнде жолға шыққанда бағытын анықтаса, Үркерге қарап тәуліктің уақыты мен жыл мезгілін анықтаған. Шоқан Уәлиханов қырғыз тарихнамасының негізін қалаушы деп айтуға болады. «Тарихи – филологиялық тұрғыдан қырғыздарды тұңғыш зерттеу үшін, - деп кӛрсетеді тюрколог А.Н. Кононов – қазақтың белгілі ғалымы Ш.Ш. Уәлиханов болды»[5,20]. Қырғыз халқының ХІХ ғасырдың ортасына дейінгі тарихы іс жүзінде зерттелмеген болатын. Бұл елдегі тайпалардың саяси жағдайын сипаттап берді. Туысқан екі кӛшпенді қазақ – қырғыз халықтарын, салт – санасын, тұрмыс – құрылысын, ӛмірін бақылап, салыстыру қызықты болды. Қырғыздардың әдет – ғұрпын, дін және киімдері туралы Уәлиха- новтың этнографиялық жазбалары аса қызғылықты. Оны салған суреттермен толықтырып отырды. Әйелдердің сәнді киімдерін, жолдарын, жергілікті жердің суретін салған. Қырғыздардың батырлар жыры «Манасты» тұңғыш жазып алып, кейбір жерін аударған [6,35]. «Манас», - деп жазды Шоқан Уәлиханов, бұл энциклопедия, халықтың күллі ертегілерінің, әңгі- мелерінің, аңыздарының, географиялық, діни, ақыл – парасаттық білімдерінің, адамгершілік түсінікте- рінің біртұтас жиынтығы бір уақытқа, бір адамның тӛңірегіне, Манас батырдың басына топтастырыл- ған жиынтығы. «Манас» - тұтас халықтың шығармасы, тарихы кӛптеген жылдар бойы ӛсіп – піскен жеміс, халықтың эпосы «Илиадасы» деп айтуға болады [7,589]. Шоқан Уәлихановтың шығармалары тұңғыш рет 1904 жылы орыс географиялық қоғамы хабарларында басып шығарылды. Бұл басылым құнды мәліметтер бергенімен, патшалық цензураға қатты ұшыраған, қайта ӛңделген Шоқанның ғылыми еңбектері, саяхат күнделіктері кеңес уақытында да мұқият сараланады. Оның қолжазбаларымен түрлі жұмыстарды ҚазССР Ғылым Академиясының академигі А.Х.Марғұлан, ғылыми қызметшілер А.Б.Никольская, М.С.Тұрсынова, П.Г.Галузо, Л.М.Әуе- зова жүргізеді. Осы зерттеулердің негізінде 1958 жылы, ал кейіннен толықтырылып, 1970,1985 жыл- дары Шоқанның шығармалар жинағы басылып шығарылды. Шоқан еңбектерін саралайтын болсақ, И.Н. Березиннің тұңғыш еңбегі «Хан жарлығы» жӛнінде рецензия жазады. Жалаирдің «Джами–ат–таварихын» зерттеп, оның негізгі тарауларын орыс тіліне аудартып, түсініктер жазады, оған сүйене отырып шығыс терминдерінің сӛздігін жасауды бастайды. Ол «Шейбани–намэ», «Түрік шежіресі» (Әбілғазы) секілді еңбектерді оқып олардың негізінде теория- лық маңызы жӛнінде теңдесі жоқ «Қырғыздың ата–тегі» атты еңбек жазады. Жетісу ӛлкесіне келіп, кӛ- не Алматы, Қойлы, Алмалық шаһарларын зерттейді, кӛне ақшалар нұсқасын жинайды. Оның Ыстық- кӛл, Құлжа, Қашқар сапарларында жазған күнделіктері «Оңтүстік Сібір тайпаларының тарихы туралы жазбалары» ӛте құнды материалдар болды. Оның ғылыми еңбектерінің ішінде Жетісу, Ыстықкӛл, Тянь–Шань, Шығыс Түркістанға арналған тарихи–географиялық шолуларының маңызы ерекше. Уәли- хановтың қазақ халқының тарихы мен этнографиясы туралы зерттеулері, сондай–ақ қазақ даласын- дағы әлеуметтік–саяси қарым–қатынастарға байланысты мақалаларының ғылыми маңызы зор. Олар «Абылай», «Қырғыздың ата–тегі», «Кӛне дәуірдегі қырғыздардың қару–жарағы және әскери жабдық- тары», «Сахарадағы мұсылмандық туралы», «Қырғыздардағы шамандықтың қалдықтары» т.б. Белгілі ғалым В.И. Веселовский: «Шоқан Шыңғысұлы Уәлиханов Шығысты зерттеу ғылымында аққан жұлдыз-
ӚЛКЕТАНУ ӘДЕБИЕТІ – ӚЛКЕНІҢ ӘЛЕУМЕТТІК – МӘДЕНИЕТІН САҚТАУДАҒЫ АҚПАРАТТЫҚ РЕСУРСЫ. КРАЕВЕДЧЕСКАЯ ЛИТЕРАТУРА - ИНФОРМАЦИОННЫЙ РЕСУРС СОХРАНЕНИЯ СОЦИАЛЬНО-КУЛЬТУРНОЙ ПАМЯТИ КРАЯ 251
дай жарқ етті де жоқ болды» –деп жазуы оның ғылым саласындағы аса ірі жетістіктерін кӛрсетеді[8,608]. Шоқанның бейнесі жыл ӛткен сайын биіктеп, бүгінгі күннің кӛкейкесті мәселелерінен ӛрімделе ӛріліп, туған халқының махаббатына бӛлене бермек. Шоқан қазақ халқының рухани мұраларын зерттеген, мол жырлар, сан аңыз - әңгімелер тудырған халқымыздың ақынгер талантты, қазақ поэзия- сының аса сұлулығы мен суреткерлгігі, аңыз – жырдың тарихқа қатысы, эпикалық ӛнердің бітім – бол- мысы жайында алғаш рет кесек ойлар айтқан аса кӛрнекті ғалым. Дүниежүзі мәдениеті ордаларының бірінен саналатын Петербургты дүр сілкіндіріп, «Ғажап ғалым», «Жас данышпан» атанған Шоқанға бе- рілген бағалар биік, ӛте асқақ еді. Орыс халқының: Н.Г. Чернышевский, Ф.М. Достоевский, И.Н. Бере- зин, Р.В. Григрьев, П.П. Семенов–Тянь – Шанский және т. б. сияқты әйгілі шығыс зерттеушілері белгілі ақындар, кӛптеген зиялылар Шоқанның талантына бас иіп, таңдай қағып, талай тамсанып жазған еді. Шоқанның нағыз болмыс-бітімін оның ӛзі жазған еңбектері айқын танытады. Ғалымның туған жер тарихы, кӛне шежірелер, халық тағдыры, сахара кӛшпенділерінің ӛткен дәуірдегі мәдениеті туралы зерттеулерін, баға жеткісіз саяхатнамаларын оқып отырғанда сан-салалы білімді, кең танымға ие зерделі жанға кезігеріңіз хақ. Шоқанның «Ыстықкӛл сапарының күнделігі», «Қытай империясының батыс ӛлкесі және Құлжа қаласы» атты қолжазбалары, «Жоңғар очерктері», «Қашқар сапары жайлы» жазған- дары жиырмадан жаңа ғана асқан жігіттің қаншама үлкен істер атқарғандығын жарқырата ашатын, аса бағалы еңбектер. Ұлы ғалымның рухани жан дүниесіне терең бойлаған сайын оның жаны сұлу жарқын бейне - сі бұрынғыдан да биіктей түсті, асқақтай түсінетіндігін жас ұрпаққа түсіндіру парызымыз. Шоқан Уәлихановтың ӛмірі мен шығармашылығын зерттеу салиқалы ғылыми еңбектері арқылы ӛзінің шырқау биігіне кӛтеріліп отыр. Шоқан Уәлихановтың мұрасы – тарихтың қымбат асыл қазынасы. Ұлы Шоқанды қай қырынан да жан-жақты терең зерттей түсу - бүгінгі және кейінгі ұрпақтың ең қа- сиетті міндеттерінің бірі болып қала береді.
1. Марғұлан Ә. Ш.Ш.Уәлихановтың ӛмірі мен қызметінің очеркі шығ. жин. Алматы, 1961, 1-том. 2. Уәлиханов Ш. Таңдамалы шығармалары. Алматы: Ғылым. -1985. 3. Бердібай Р. Сарқылмас қазына. Алматы, «Мектеп», 1983ж. 4. Мұқтарұлы С. Шоқан және ӛнер. Алматы: Ӛнер.- 1972ж. 5. Дулатова Д.И. Исторические взгляды Ч.Ч.Валиханова. Автореф. Дис... канд. истор.наук Алма-Ата, 1963 6. Марғұлан Ә.Х. «Шоқан және Манас» Алматы 1971 7. Валиханов Ч.- Ч.Ч.Валиханов. Собр.соч..: т.4 – А-А, 1968 8. Жарылқап Бейсенбайұлы. Шоқан. Ғибратты ғұмыр. Алматы «Қазақстан» 2009ж
ИЗ ИСТОРИИ ДЕНИСОВСКОГО РАЙОНА Таран Н.И. - директор КГУ «Денисовский историко-краеведческий музей» Управления культуры акимата Костанайской области. Аманжолова А.Б. - научный сотрудник КГУ «Денисовский историко-краеведческий музей» Управления культуры акимата Костанайской области. В статье раскрывается тема истории Денисовского района периода 1930 – 1980-х годов, делается акцент на социально-экономическое развитие региона в годы Великой Отечественной войны и годы освоения целинных и залежных земель. Ключевые слова: Денисовский район, Костанайская область, Великая Отечественная война, целина, социально-экономическое развитие. Историческая справка.
29 июля 1936 года было принято решение о создании Кустанайской области. 7 января 1938 года руководство области приняло постановление о создании Орджоникидзевс- кого и Джетыгаринского районов (до 1938 года Денисовский район входил в состав Джетыгаринского района Актюбинской области). Имя Орджоникидзе было присвоено району в связи со смертью Серго Орджоникидзе - известного революционера, сподвижника В.И. Ленина, наркома тяжелой промыш- ленности СССР. В 1955 году из Орджоникидзевского района выделен Камышнинский (Камыстинский) район. ӚЛКЕТАНУ ӘДЕБИЕТІ – ӚЛКЕНІҢ ӘЛЕУМЕТТІК – МӘДЕНИЕТІН САҚТАУДАҒЫ АҚПАРАТТЫҚ РЕСУРСЫ. КРАЕВЕДЧЕСКАЯ ЛИТЕРАТУРА - ИНФОРМАЦИОННЫЙ РЕСУРС СОХРАНЕНИЯ СОЦИАЛЬНО-КУЛЬТУРНОЙ ПАМЯТИ КРАЯ 252
В 1963 - 1966 годах району было возвращено прежнее имя – Денисовский, затем, до 1997 года район вновь стал Орджоникидзевским. 17 июня 1997 года Указом Президента Республики Казахстан Н.А. Назарбаева район вновь становится Денисовским, а село из Орджоникидзе переименовано в Денисовку.
Политико-экономическая характеристика Орджоникидзевского района, составленная в мае 1938 года, рассказывает: «Количество населения района всего 19372 человека, из них казахов - 8447, русских - 2250, украинцев - 8161, немцев – 514 человек. Всего населенных пунктов в районе - 117, сельаулсоветов - 17. Районный центр находится в с. Денисовка, расстояние до ближайшей станции железной дороги - 130 км. Аэропорт имеется в центре района. Расстояние от райцентра до област- ного центра- 180 км. Внутренняя связь: телеграфа нет, телефонной связью охвачены совхозы – 1, МТС - 1 сельаулсоветов - 1, колхозов - 1, радиоузлов - 2, в райцентре. Железных дорог нет, водных путей нет, профилированных дорог и других усовершенствованных дорог нет…». На весь район на ту пору было 86 грузовиков и 12 легковых автомобилей.
Местная промышленность: известковый завод - 1, нефтяных мельпредприятий - 9, ветряных - 4, план переработки зерна 1937 года - 2000 тонн, выполнено - 2300 тонн, план на 1938 год - 1890 тонн… Основное направление сельского хозяйства - зерновое, животноводческое. Всего сельхозартелей в районе - 78, МТС – 2: Джетыгаринская и Тельмановская. Обслуживается МТС 28 колхозов, не обслу- живается – 7 колхозов. Совхозов в районе – 5, основное направление животноводческое с подсобным полеводством…» [1, c.171 – 172].
«Имеется в районе клубов - 14, стационарных кино немых - 4, кинопередвижек звуковых - 1, в райцентре пос. Денисовка имеется клуб и кино. В совхозе Тобольском - звуковое кино, в Покровском - немое кино и в п. Красно-Октябрьском - немое кино. Вместимость клубов от 100 до 300 человек... В районе имеется больница - 1, в ней коек - 14, родильных домов - 2, в них коек - 6, амбулаторий - 1, лечебных пунктов - 5» [1, c.173 – 174].
В 1938 году стала выходить районная газета «Социалистическое строительство». Первым редактором газеты стал Бенда Т.Е., затем Волошин А.Т. , в годы войны редактором газеты работал Чурсинов К.А. Великая Отечественная война явилась суровым испытанием для всего народа. Нападение фашистской Германии на СССР мобилизовало и поставило на ноги абсолютно всех, включая детей и стариков. Все силы и средства были направлены в одно мощное русло, которое образовывалось маленькими ручейками. Одним из таких ручейков был Денисовский район.
С первых дней войны район начал активную перестройку всей жизни. Началась мобилизация людей на фронт, проводились митинги, даже в самые дальние аулы были командированы работники райкома. Было создано 9 команд для проведения военного обучения военнообязанных без отрыва от производства, организовано 45 групп самозащиты ПВХО и ПВО, 8 команд Ворошиловских стрелков. Почти в каждом колхозе организована сандружина (по району в первый месяц войны - 14). В райкоме регулярно проводились лекции, беседы по военной, противовоздушной и химической учебе. Про- водились также собрания, митинги, коллективные читки газет, прослушивание радиопередач. [2,c.5].
Уходили на фронт наши земляки. Многим из них не суждено было вернуться обратно, увидеть родной край и близких. За годы войны Джетыгаринским райвоенкоматом был призван 2431 денисовец, 1164 из них погибло или умерло от ран.
В каждом поселке Денисовского района стоят обелиски с именами погибших в боях за Родину. Наши земляки честно прошли свой боевой путь и отдали самое дорогое – жизнь - за нас, за то, чтобы их дети, внуки и правнуки никогда не слышали разрывов снарядов и свиста пуль.
Но тяжело было не только на фронте, но и в глубоком тылу. На долгие четыре года труже- ники нашего района забыли о выходных, об отпусках, о хлебе в достатке. Работали все: женщины заменили мужчин в сельском хозяйстве, садились на трактора, машины, если же их не было - впрягались в ярмо сами, пахали, сеяли хлеб. Дети и подростки помогали своим матерям в свободное от занятий время. Старики, порою уже немощные, тоже пытались чем-то помочь - без работы не оставался никто.
В фондах районного музея хранится уникальный документ военного времени – жетон колхозника колхоза «Заветы Ленина» (п. Георгиевка), в котором указан распорядок дня колхозницы Тихоновой Евдокии: начало работы в 4 часа утра, обеденный перерыв с 12 до 2-х часов, уход с работы в 9 часов вечера. Ни одного выходного, отгула или отпуска за долгие годы войны…
Август 1941 года. На собрании Аятского мясомолочного совхоза принято решение: «Все как один считать себя мобилизованными для укрепления фронта и работать так, как потребуется для укрепления обороны».
Решение собрания колхозников и колхозниц колхоза имени Литвинова: «Каждый из нас пони- мает, что работать сейчас в полсилы – это преступление перед Родиной. Мы устанавливаем у себя в колхозе новый порядок, работать всем от зари до зари, а машинам круглые сутки, повысить нормы ӚЛКЕТАНУ ӘДЕБИЕТІ – ӚЛКЕНІҢ ӘЛЕУМЕТТІК – МӘДЕНИЕТІН САҚТАУДАҒЫ АҚПАРАТТЫҚ РЕСУРСЫ. КРАЕВЕДЧЕСКАЯ ЛИТЕРАТУРА - ИНФОРМАЦИОННЫЙ РЕСУРС СОХРАНЕНИЯ СОЦИАЛЬНО-КУЛЬТУРНОЙ ПАМЯТИ КРАЯ 253
выработки по всем видам работ от 20 до 50 процентов, значительно сократить перерывы на завтрак, обед, отдых…» [1,c.195]. .
Нормы хлеба в годы войны были скудные: 400-500 грамм получал работающий, 200 - 250 грамм хлеба - иждивенец. Корова была большой роскошью, но если какая-то семья все-таки могла держать корову, то поистине это было спасением. Среди нуждающихся было очень много семей военнослужащих, им пытались хоть чем-то помочь, организовывали обеды в столовой, проводили сбор средств, продуктов питания и вещей с населения в фонд помощи остронуждающимся семьям военнослужащих.
О трудовых подвигах орджоникидзевцев в годы войны написано немало. В те страшные годы героями были все: архивные документы называют множество имен, фамилий тех, кто самоотвер- женно трудился на полях, огородах, в цехах и мастерских.
Беспримерный трудовой подвиг совершали изо дня в день, все 4 года войны, женщины нашего района. Именно на их плечи легла забота о том, чтобы бойцы Красной Армии были сыты, одеты и обуты. Те женщины, которые не были непосредственно заняты на производстве, а работали в организациях и учреждениях, после рабочего дня шли работать в колхоз, помогали скирдовать сено, убирать урожай, кормить скот и т.д.
«Большую активность проявляют также и жены ушедших на фронт. В колхозе им. Фридриха Энгельса жены ушедших в Красную Армию Палингер Мария, Гаер Лидия, Болбах Г. заменили своих мужей, они работают машинистами на сенокосилках, нормы выработки выполняют наравне с мужчи- нами. Тов. Беспятная Агафья - звеньевая колхоза им. Литвинова, в ответ на призыв тов. Сталина, со своим звеном дневные задания по прополке посевов выполняет на 130% и более».
Что касается промышленных предприятий, то в годы войны наиболее известными были мельницы, быткомбинат, элеватор, комбинат по производству глиняной посуды, о деятельности которых хотелось бы рассказать.
пошив военного обмундирования (шинели, рукавицы, сапоги, катали валенки и др.). Существовал большой штат надомниц, причем вязали носки, шарфы и варежки не только свободные от основной работы женщины, но и те, кто днем где-то трудился. Чтобы поддержать как-то своих рабочих, каждая организация создавала свое собственное подсобное хозяйство. В частности, такое подсобное хо- зяйство было хорошо налажено в быткомбинате. На отведенной земле сами рабочие сеяли пшеницу, горох, бобы, фасоль, чечевицу. На хоздворе держали свиней, овец, коров. Коров было, к примеру, голов 15 - было свое молоко, масло, сливки, сметана - все это по списку в порядке очереди выдавали рабочим.
Комбинат по производству глиняной посуды образовался в п. Петровка еще в конце 1930-
х годов и действовал всю войну. Продукция его - глиняные миски, чашки, кринки, кувшины, свистульки были очень популярны в округе и славились качеством и красотой исполнения. Комбинат имел несколько цехов, но рабочих было не так уж и много - около 20 человек. Глину брали рядом, в карьере, технология изготовления посуды была сложной - после лепки и обжига посуду еще распи- сывали и покрывали глазурью. Сохранившаяся до нашего времени посуда этого комбината до сих пор имеет товарный вид и служит в быту.
Но главным, конечно же, был хлеб. Чтобы накормить фронт, да и себя, колхозники нашего района не покладая рук, от зари до зари пахали, сеяли, убирали урожай, косили сено, давали фронту хлеб, мясо, молоко, овощи.
Колхозы, МТС, совхозы в дни войны, кроме отправки в армию значительного количества колхозных кадров, поставили стране 260 добрых лошадей, много автомашин и тракторов.
Оказывая помощь районам, временно подвергшимся немецкой оккупации, колхозники, рабочие МТС на своих собраниях единодушно решили и отправили для восстановления и укрепления разрушенных войной районов 12 лошадей, 1460 голов крупного рогатого скота, 3023 головы овец и коз, трактора, комбайны, сельскохозяйственный инвентарь.
Высокое звание Героя Советского Союза было присвоено зоотехнику Тобольского совхоза Истаю Ищанову, который для защиты Родины отдал самое дорогое – жизнь, учителю Красно- армейской НСШ комсомольцу Михаилу Русанову, счетоводу райконторы заготживсырьѐ Сейтхану Темирбаеву, уроженцу п. Досовка Василию Беляндре.
Вместе со всеми орджоникидзевцы внесли и свой весомый денежный вклад в дело победы над врагом. Люди нашего района собирали для фронтовиков теплые вещи - кто чем мог поделиться, вносили денежные вклады на военные нужды. Но самые яркие факты нам дают документы:
«Из протокола № 96 заседания бюро РК КП(б)К от 22октября 1941 года. Выдвинутое предложение коллективом рабочих и служащих Аятского мясомолсовхоза о постройке танка имени Орджоникидзе по примеру джетыгаринцев одобрить. Разрешить коллективу работников Аятского мясомолсовхоза выступить через районную печать с письмом ко всем трудя- щимся Орджоникидзевского района с призывом о постройке танка имени Орджоникидзе» [2, c.10]. И
|