Ферменттер

ФЕРМЕНТТЕР

• Смаилова Жанаргүл Қайырғалиевна
• Биохимия және химиялық пәндер кафедрасының меңгерушісі медицина ғылымдарының кандидаты

• Ферменттердің құрамы және қасиеттері

• Ферменттер – белокты табиғаты бар биологиялық катализаторлар

• Физикалық-химиялық қасиеттері – белоктың барлық қасиеттері тән
• Биологиялық маңызы – ағзадағы барлық метаболитикалық процестердің жүруін катализдейді
• Ерекшеліктері:
• Реакцияларда шығындалмайды
• Өте аз мөлшерде әсер етеді
• Активаторлар мен ингибиторларға сезімтал
• Өзгешелік және өзгешелік емес факторлар арқылы белсенділігі реттеледі
• Тек белгілі жағдайда ғана әсер етеді (t = 36-37ºС, рН ~ 7,4, атмосфералық қысым)
• Әсер ету аумағы өте кең
• Жоғары өзгешелік қасиет тән

• 2013 жылға дейін 5000-нан астам әртүрлі ферменттер сипатталған

• Субстратты өзгешелік:
• ▪ абсолютті (1 фермент - 1 субстрат),
• ▪ топтық (1 фермент – бірнеше ұқсас субстраттар),
• ▪ стереоөзгешелік (L немесе D субстраттарына әсер етеді.
• Каталитикалық өзгешелік (химиялық реакциялардың түрлерінің бірін катализдейді)

1. Белсенді орталық – фермент молекуласының бір бөлігі, ол субстратпен өзгешелік өзара әрекеттесіп, катализ процесіне тікелей қатысады

• б). Каталитикалық орталық

• Субстратпен байланысатын кем дегенде үш бөлігі болады, соған байланысты субстрат белсенді орталықпен қосылып, ферменттің субстратты өзгешелігі қамтамасыз етіледі

• Белсенді орталық

• а). Субстратты бөлік
• (байланысу алаңы)

• Каталитикалық орталық құрылысының ерекшелігі белгілі-бір катализ механизмі арқылы реакцияны катализдеуге мүмкіндік береді: қышқылды-негізді, электрофильді және т.б.
• Каталитикалық орталық химиялық айналу жолдарын таңдауды қамтамасыз етеді және ферменттің каталитикалық өзгешелігін қаматамсыз етеді

• Ферменттердің құрылысы

• Ферменттер – құрамында белсенді орталық бар глобулярлы белоктар

• Фермент

• +

• -

• 0

• Субстрат

• Ферменттерде катализдің өзгешелік орталықтары болады

• Субстратты
• бөлік

• Каталит.
• орталық

• Белсенді орталық

• +

• 0

• -

• Өнім

• https://ppt-online.org/18629

• 2. Аллостериялық орталық

• Реттеуші ферменттерде аллостериялық орталықтар болады, олар белсенді орталықтан тыс орналасқан
• Аллостериялық орталыққа “+” немесе “-” модуляторлар (активаторлар, ингибиторлар) қосылып, ферменттің белсенділігін арттырады.

• Каталитикалық орталық

• Субстратты бөлік

• Белсенді орталық

• Аллостериялық орталық