Географиялық есептер шығару жолдары
Шешуі : +20 °С температурада 17 г/м³ суы бар. 17 г/м³ - 100% х ,2% 15 г/м³ – х Жауабы
жүктеу/скачать 1,21 Mb.
|
географиялық есептер шығару жолдары
Саясаттану, Жаһандану
- Бұл бет үшін навигация:
- Шешуі
- Есептеу жолы
- 7.Жер қыртысында болатын өзгерістер Жер қыртысының температурасы 100 метрге тереңдеген сайын +3ºС көтеріледі Жер қыртысы тереңдігіндегі температура өзгерісі
| Шешуі : +20 °С температурада 17 г/м³ суы бар.
17 г/м³ - 100% х ,2% 15 г/м³ – х Жауабы: Салыстырмалы ылғалдылық – 82,2% 4. +10°С температурада 1 м³ - тағы су буының мөлшері 5г тең. Салыстырмалы ылғалдылықты табу. Шешуі: +10°С температурада 9 г/м³ су бар. 9г/м³ - 100 % х 5г/м³ - х Жауабы: Салыстырмалы ылғалдылық – 56 % 6.Ауа массасы мен салмағын есептеу Ауа массасы мен салмағын есептей білу үшін 1 см² - 1 кг 33 г қысым түсетінін білу керек. 1. Мысалы: сынып бөлмесінің ұзындығы - 7м, ені – 5 м, биіктігі – 3 м болғанда, сынып бөлмесіндегі ауаның массасы мен салмағы нешеге тең болады? Есептеу жолы: 7м ∙ 5м ∙ 3м = 105 м³ ( ауа көлемі) 105 м³ ∙1кг33г = 139кг65 г ( ауа массасы) 2.Көлемі 200 м³ сынып бөлмесінің ауасында +20°С температурада қанша литр су болады? Шешуі: +20 °С температурада әрбір куб метр ауада – 17г су бар. 1л -1000 грамм тең. х = 200 м³ ∙ 17= 3400г 3400г :1000 =3,4 л 7.Жер қыртысында болатын өзгерістер Жер қыртысының температурасы 100 метрге тереңдеген сайын +3ºС көтеріледі Жер қыртысы тереңдігіндегі температура өзгерісі 1.Тас көмір өндірілетін шахтада 1000 тереңдікте тау жыныстарының температурасы қандай, егер жер бетіндегі температура +10 °С көрсетсе? Шешуі: 1000: 100=10 10 ∙ 3= 30 °C 30 ºC + 10 °C= 40ºC 2.1600 тереңдіктегі жер асты шахтасындада қандай температура, егер жер бетіндегі температура – 5 °С болса? Шешуі: 1600 : 100=16 16 ∙ 3°C= 48 °C 48 + (-5ºС) = 43 °C 3.Егер үңгірдің тереңдігі 1300 м, ал жер үстінің температурасы +9ºС болса, үңгірдегі жер қыртысының температурасы қандай болады? Шешуі: 1300 : 100=13 13 ∙ 3= 39 °C 39 °C + 9ºС = 48 °C Өзен құламасы мен еңістігін табу Карта бетіндегі Қазақстанның қашықтықтарын есептеу 1. Карта бетінде Алматы мен Астана қаласына дейінгі (1020 км) арақашықтық 8,5 см құрайды. Картаның масштабын анықтаныз ? 1020 км : 8,5 см =120 (км -00000) Жауабы: Картаның масштабы 1:12 000 000 2. Астана мен Қарағанды қаласының арасы 172 км болса, масштабы 1: 4 000 000 болатын картада арақашыктығы қанша болады ? 172 км : 40 (00000) = 4,3 см Жауабы: Картаның арақашықтыгы 4,3 см 3. Егер туристер тәулігіне 30 км/сағ жаяу жүретін болса, онда Казақстан Республикасының батысынан шығысқа қарай қанша күн жүреді ? 3 000 км : 30 км = 100 күн (3,3 ай) Жауабы : 100 күн (3,3 ай) жүреді Қазақстан аумағындағы уақыт айырмасы. Сағаттық белдеулер Есептеу жолы: 1. Кез келген елді мекеннің уақытын есептеп шығару үшін, сол елді мекен қай сағаттық белдеуде екенін білу керек, яғни Жер шеңберінің меридиан уақытын Жердің өз білігінен айналып шығатын уақытына бөлу (360°:24=15°). 2. Жергілікті уақытты анықтау үшін 1° меридиан бір-бірінен қанша уакыт айырма жасайтын табу керек (60мин:15°=4мин). 3. Екі қаланың уақыт айырмасын білу үшін сол қалалардың орналасқан бойлықтарын градус есебімен арақашықтығын 4мин-қа көбейтіп, 60 мин-қа болсе, екі нүктенің арасындағы уақыт уақыт айырмасы шығады. Ескерту: егер қалалар батыс және шығыс бойлықтарда орналасса, градустарын бір-біріне қосасың, ал егер бір бойлықта орналасса, градустарын бір-бірінен аласың. Тапсырмалар: 1.77° ш.б.орналасқан Алматы қаласында 1600 болғанда 74°б.б. орналасқан Нью-Йоркте сағат неше болады ? 770 ш.б.+ 740б.б.х 4 мин. :60 мин = 10 сағ. 1600-1000= 600 Жауабы: Нью-Иоркте танғы сағат 600 2. 7°ш.б. орналасқан Алматы қаласында 10 қазанда таңғы сағат 8°° болғанда 117° б.б. Сан-Диего қаласында қай күннің қай уақыты болады ? 77°ш.б.+ 117° б.б.х 4 мин. : 60 мин = 11 сағ. 8 00 - 1100 = 2100 Жауабы: Сан-Диегода 9 қыркүйек кешкі сағат 21 3. Ұшақ Астанадан Киевке сағат 1100-де ұшып шықты, сонда Киевке сағат қаншада жетеді ? 71 °ш.б. - 31 °ш.б. = 40 х4 мин.= 180 мин : 60 мин ~ 3 сағ. 11 00 - 3 = 8 8 + 3 = 1100 Жауабы: Киевке ұшақ сағат 1100 болады 3. Тараз қаласында сағат түскі 1300 болғанда Атырауда, Бішкекте, Бакуде, Берлинде, Лондонда сағат неше болады ? 71° - 52° = 19x4 = 76 : 60 = 1 сағат 13°° - 1 сағат = 12 00 Атырауда сағат 12 00 Бишкекте сағат 1300 Бакуде сағат 1200 Берлинде 900 Лондонда сағат 800 Қазақстанның климаты Есептеу жолы: Ауаның салмағы 1 см2 - 1 кг 33 грамм (1,33 кг); 100 см 2 -133 кг. Ауа температурасы әрбір 100 метр биікке көтерілгенде 0,6 °С-қа төмендейді. Атмосфералық қысым әрбір 10 метрге көтерілгенде 1 мм-ге төмендейді. Мұхит деңгейіндегі атмосфералык қысым 45 0 солт. ендіктегі теңіз деңгейімен қысым 760 мм сын.бағанасы, құрлықта 1мб = 0,75 мм с.б. тең. 760 мм : 0,75 мм = 113,3 760 мм сынап бағанасы = 113,3 мб тен Тапсырмалар: 1. Сынып бөлмесінің ұзындығы 8 м, ені 5 м, биіктігі 3 м болса, осы бөлмедегі ауаның салмағы қанша болады ? (8м х 5м х 3м) х 1,33 кг = 160 кг Жауабы: ауаның салмағы 1 см2 -160 кг 2. Тау етегіндегі атмосфералық қысым 670 мм с.б. , ал оның басындағы қысым 440 мм с.б. болса, осы таудың биіктігі қанша ? (670-440 мм) х 10 м = 2300 м Жауабы: таудың биіктігі 2300 м 3. Егер төбенің биіктігі 40 м. , атмосфералық қысым 759 мм с.б. көрсетсе, онда төбенің етегінде атмосфералық қысым қанша ? 40 :10 м = 4 м 758 мм + 4 = 762 мм с.б. Жауабы: төбе етегінде 762 мм с.б. 4. Жер бетінде атм. қысым 750 мм с.б. болса, 5000 м биіктікте ұшып бара жатқан ұшақ бортының сыртында қандай атмосфералық қысым болады ? 5000 м : 10 м = 500 м 750 мм - 500 м = 250 мм Жауабы: ұшақ бортында атмосфералық қысым 250 мм с.б. 5. Жер бетінде ауа температурасы +200 С болса, 3000 м биіктіктегі температура қанша болады ? 60 х 3000 = 180 С 200-180 = +20С Жауабы: +2 0 С 6. Егер барометр төбенің табанында 762 мм с.б., ал төбенің басында 757 мм көрсетіп тұрса, онда төбенің биіктігі қанша ? 762 -757 = 5 мм с.б. 5х10 = 50м Жауабы: төбе биіктігі 10 метр 7. Таудың етегінде температура + 200 С, ал шыңында -160 С болса, таудың биіктігі қандай ? (+20 °С) + (-16 °С) = 36 °С 36 : 6 = 6000 м Жауабы: таудың биіктігі 6000 м 8. Джомолунгма биіктігі 8848 метр, тау етегінде температура + 16° С, ал тау шыңында қандай ? 8848 : 1000 х 0,6° С = 5,3 (+16) - 5,3 = + 10,7 0 С Жауабы: шыңында температура + 10 0 С 9. Егер бір күнгі ауа қысымы 1040 мб болса, ол қанша мм сын. бағ. тең болады ? 1040 мб х 0,75 мб = 780,0 Жауабы: 780 мм сын. баг. 10. Астанада ауа қысымы 977 мб, ал оның атмосфералық қысымы қанша мм сын.бағ. болады ? 977 мб х 0,75 = 732,75 Жауабы: ~ 733 мм сын. бағ. 11. Атырауда ауа қысымы 1022 мб, ал оның атмосфералық қысымы қанша мм сын.бағ. болады ? 1022 мб х 0,75 = 766,5 Жауабы: 766 мм сын. бағ. Таразда ауа қысымы 9372 мб ал оның атмосфералық қысымы қанша мм сын.бағ. болады ? 9372 мб х 0,75 = 729 Жауабы: 729 мм сын. бағ. 13. Қызылорда ауа қысымы 1003 мб ал оның атмосфералық қысымы қанма мм сын.бағ. болады ? 1003 мб х 0,75 = 752,25 Жауабы: 752 мм сын. бағ. 14. Петропавл қаласында буланушылық мөлшері 500 мм, жауын-шашын 500 мм болса, ылғалдану коэффициенті қаншаға тең болады ? К = 500 : 500 = 1 Жауабы: Петропавлда ылғалдану коэфициенті 1-ге тең К = 1 15. Қызылорда қаласында буланушылық мөлшері 900 мм, жауын-шашын 150 мм болса, ылғалдану коэффициенті қаншаға тең болады ? К = 900 : 150 = 0,17 Жауабы: Қызылордада ылғалдану коэффициенті 0,17-ге тең К > 1 Тапсырма. Есептер. 1. Қаныққан ауадағы су буы мөлшерін, яғни, төменде көрсетілген t-ра тәуелділігі неше грамм ? -20 С-? (1) ОС-? (5) +20 С-? (17)+10 С ? (9) 2. Жел өрнегін сызыңдар. Ш-6 күн О-7 СБ-9 күн ОШ-4 күн ОБ-3 күн Б-4 күн С-8 күн СШ-7 күн Жауабы; 1 күн=0,5 см. Ш-6=3 см О-7 күн=3,5 см СБ-9 күн=4,5 см ОШ-4 күн=2 см ОБ-3 күн=1,5 см Б-4 күн =2 см С-8 күн = 4 см СШ-7 күн = 3,5 см Тапсырма-1. Биіктігі 40 м төбенің ба- сында барометр 758 мм с.б көрсетіп түрса, онда төбенің етегіндегі атмосфералық қысым қанша мм с.б тең болады ? Жауабы: 40:10=4758+4=762 Төбенің етегіндегі атмосфералық қысым 762 мб тең. Тапсырма-2. Жылдық орташа t-ны есептеп шығарып, графигін сызыңдар. І ІІ ІІІ ІҮ Ү ҮІ ҮІІ ҮІІІ ІХ Х ХІ ХІІ Жылдық орташа t -150 -120 +30 +40 +50 +120 +160 +140 +80 +10 -50 -140 -15-12-5-14 =-46. 3+4+5+12+16+14+8+1=63 63-46= 17:12= 1,4 жылдық орташа t-ра Тапсырма-3. Мына мәлімет бойынша ауа температурасының өзгеру графигін сыз. Және орташа температураны анықтаңдар. Сағ 1-де -6° С, сағ 7-1°С, сағ 13+2°С, сағ 19 0°С. -6-1=-7 -7-2=9 2+0=2 9:4=2,2 орт-а ~ 2,2° С. 6. Тапсырма. Қалалар Айлар Жылдық орташа t Жыл ампл Қ А Н С М М Ш Т Қ Қ Қ Ж Аден 24 25 26 28 30 31 31 30 30 28 26 25 3,1 7 Москва -10 -9 -4 5 13 16 18 17 11 5 -2 -8 4,3 28 1. Аден 24+25+26+28+30+31+30+30+28+26+25=362:12«3,1 жыл- дық орташа температура ~3,1 жылдық амплитуда=7. 2. Москва -10-9-4-2-8=-33°. 5+13+16+18+17+11+5=85°. (85-33): 12~4,3 жылдық орташа температура ~4,3°С, жылдық амплитуда =28°С. жүктеу/скачать 1,21 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|