13 хадис. Ар, ұятқа байланысты.
Адамзаттың қасиеттерінің бірі, сондай-ақ ең бастысы "ұялу". Басында миы бар, ақылы дұрыс адам ұялады. Ислам дінінде де әдептіліктің, ұятылықтың елеулі орны бар.
Сондықтан мұсылман адамдардың ар, ұятқа ие болуы шарт. "Ұят тұрған жерде иман тұрады" - деген мақал текке айтылмаған.
Ұят деген нәрсс харамнан сақтану, жүрекке ие бола алмаса да тілге
ие болу (ауыз бағу), абырой қорғау (зинадан сақтану).
Ұят иманнан, кімнің иманы болмаса оның ұяты жоқ.
Ұят пен иман бір-біріне жақын. Егер бірі көтерілсе, екіншісі де
көтеріледі. Басқаша айтқанда, бірі кетсе екіншісі де кетеді.
Ұят иманнан және иман иесі жаннатта болады. Шайпау сөз ренжітеді, көңіл қалдырады. Ал ренжітуші тозақта болады. Былайша айтқанда тілі ащы адам ұлмай басқаға тіл тигізіп ренжіткенде әрине адамнан кешірім сұрап, тәуба етсе - ол бір сәрі.
Ұят әмәнда жақсылық келтіреді.
Ұят пен салиқалы-иманның екі бөлімі. Ұятсыздық пен көпсөзділік сұрқиялықтың екі бөлімі.
Мейірімділік пен қайырымдылыққа байланысты.
1.Бір-біріне қайырлы, мейірімді, шапағатты бол, қол беріп амандасып жүріндер, сонда көңілдегі түйткіл кетеді.
Бір-біріңе қайыр-садақа беріндер, себебі ол сүйіспеншілікті оятады, жамандықтың алауына су боп құтылады.
Мүсәпірге қайыр берсеңіз ол - садақа боп есептелінеді, ал оны
туған туысқа үлестірсеңіз ол әрі адамгершілік.
Адамзаттың денелеріндегі барлық мүшелері қайырымдылық
жасауға ұйғарылған; әрбір күн, таң атқаннан бастап екі адамның арасында қайырымдылық жасаудан басталады. Малды күтімге алу немесе оған жүк арту - адамның оларға жасалған қайырымдылығы; жылы сөз - қайырымды іс, ғибрат жасауын орынға аттаған әрбір қадам қайырымдылық іс және жол үстінен ауырпалық жасап зиянын тигізген әрбір затты алып тастау - ол да қайырымылық іске жатады.
Кімде де кім соқыр адамды 40 қадам жетектесе, ол міндетті түрде
жұмаққа барады.
Мен жетімнің кепілдігіне алған адаммен о дүниеде де біргемін. Досың залым болсын, мүсәпір болсын – бәрібір жәрдем беру керек. Мүсәпірге көмектескен мақұл, залымға неге жәрдем беруіміз керек деген сауал туады. Оған берілген жауап: Оны зұлым болудан қайтарсаңыз, оған берген көмегіңіз сол болады.
Алла-тағалаға отбасының ішіндегі ең сүйіктісі – жетімді асырап, жақсы тәбие беріп отырған отбасы — дейді.
Өлгеннен кейін өкінбейтін адам болмайды. Жақсы адамдар бұл
дүниеде қайырлы істерді көбірек жасамағанына жаман адамдар райдан қайтып тәубеге келмегені үшін өкінеді.
Қайыр-садақа, жәрдем-көмек беруді әуелі өзіңен баста. Егер бір нәрсе өзіңен артылып қалса, оны бала-шағаңа бер, одан артылып жатса, туған- туыстарыңа бер, олардан да артылып жатса, басқаларға бер.
Достарыңызбен бөлісу: |
