Жылғы №1 басылым беттің беті 1 глоссарий агглютинация


Септіктер Заттық мағына



бет17/95
Дата05.02.2022
өлшемі1,27 Mb.
#24626
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   95
Септіктер

Заттық мағына




Көлемдік мағына




А

Кім? Не?

Бастауыш







І

Кімнің? Ненің?

Анықтауыш







Б

Кімге? Неге?

Толықтауыш



Қайда? Не үшін?

Пысықтауыш



Т

Кімді? Нені?




Ж

Кімде? Неде?

Қайда?

Ш

Кімнен? Неден?

Қайдан?

К

Кіммен? Немен?

Қалай?



Жіктік жалғау – баяндауыш қызметіндегі сөзге жақтық және сандық (жекеше, көпше) мағына жамайтын қосымша.


Жұрнақтар қызметіне қарай екіге бөлінеді: сөз тудырушы жұрнақтар, сөз түрлендіруші жұрнақтар.
Сөз тудырушы жұрнақтар – негізгі түбір сөздің, немесе туынды сөздің лексикалық мағынасын өзгертіп, одан басқа лексикалық мағынадағы жаңа сөз жасайтын қосымшалар.
Сөз түрлендіруші жұрнақтар – сөздің лексикалық мағынасын өзгертпейтін, тек өз бойындағы грамматикалық мағынаны үстейтін қосымшалар.


Практикалық бөлім
І семинар сұрақтары:

  1. Морфология нені қарастырады?

  2. Морфема деп нені атайды?

  3. Морфемалардың жүйесі мен қызметтерін қарастыратын тіл білімінің саласы қалай аталады?

  4. Түбір морфема дегеніміз қандай морфема?

  5. Қандай морфемалар қосымша морфема деп аталады?

  6. Негізгі түбір морфемаларға қандай морфемалар жатады?

  7. Қандай морфемалар көмекші түбір морфема қатарына жатады?

  8. Қосымша морфемалар неліктен көмекші морфема қатарына жатады?

  9. Жалғау дегеніміз не?

  10. Жұрнақ дегеніміз не?

  11. Зат есімге тән жалғауларды жалғану тәртібімен ата.

  12. Жіктік жалғау дегеніміз қагндай жалғау?

  13. Қандай жалғауды көптік жалғау дейміз?

  14. Қандай жалғауды тәуелдік жалғау дейміз?

  15. Қандай жалғауларды септік жалғаулары дейміз?

  16. Қандай септікті атау септік дейміз?

  17. Қандай септікті ілік септік дейміз?

  18. Қандай септікті барыс септік дейміз?

  19. Қандай септікті табыс септік дейміз?

  20. Қандай септікті жатыс септік дейміз?

  21. Қандай септікті шығыс септік дейміз?

  22. Қандай септікті көмектес септік дейміз септік дейміз?

  23. Септік жалғауларының мағыналары қалай бөлінеді?

  24. Қандай жұрнақтар сөз тудырушы жұрнақтар деп аталады?

  25. Қандай жұрнақтар сөз түрлендіруші жұрнақтар деп аталады?

ІІ. Жаттығу тапсырмалары.


3-жаттығу. Сөйлемдегі сөздерді құрамына қарай (морфемдік) талдау жаса.

  1. Үш күндік жолдың бүгінгі, соңғы күніне бала шәкірт барын салды. 2) Қорықтан күн шыға атқа мінейік деп асыққан-ды. 3) Бұны қаладан алып қайтқалы барған ағайыны Байтасты да таң атар-атпастан өзі оятып тұрғызып еді.

4) Күнұзын аттан да түспей, өзге жүргіншілерден оқ бойы алда отырған. 5) Кей-кейде өзіне таныс Көкүйірім мен Буратиген, Тақырбұлақ сияқты қоныс-құдықтардың тұс-тұсына келгенде бала оқшау шығып, астындағы жарау құла бестісін ағызып-ағызып та алады.
6) ... Жолдың бұл тұстары ылғи белес-белес болатын. 7) Осы қазіргідей боп жұрт Шыңғысқа, жайлауға қарай көшкенде елсіз боп қалатын жер. 8) Алыстан жолды бағып отыратын тұрғылары бар. Тақ иек артпадан, өкпе тұстан жүргіншіге жауды қоян-қолтық, құшақтастыра түсетін ұры сай, жасырын жыралары да бар.
9) ... Байтастың мінгені Құнанбайдың қара жал бурыл аты, бәмелі бәйге аттың бірі еді. 10) ... Қуғыншы ойлағандай-ақ шоқпарды жөндеп суыртпады.
10-сабақ
Тақырып: Сөз тұлғасы. Сөздің құрылысы.

Каталог: ebook -> umkd
umkd -> Мамандығына арналған Сұлтанмахмұттану ПӘнінің ОҚУ-Әдістемелік кешені
umkd -> Қазақстан Республикасының
umkd -> Қазақстан Республикасының
umkd -> Студенттерге арналған оқу әдістемелік кешені
umkd -> ПӘннің ОҚУ Әдістемелік кешені 5В011700 «Қазақ тілі мен әдебиеті» мамандығына арналған «Ұлы отан соғысы және соғыстан кейінгі жылдардағы қазақ әдебиетінің тарихы (1941-1960)» пәнінен ОҚытушыға арналған пән бағдарламасы
umkd -> «Балалар әдебиеті» пәніне арналған оқу-әдістемелік материалдар 2013 жылғы №3 басылым 5 в 050117 «Қазақ тілі мен әдебиеті»
umkd -> ПӘннің ОҚУ-Әдістемелік кешенінің
umkd -> 5 в 011700- Қазақ тілі мен әдебиеті
umkd -> 5 в 011700- Қазақ тілі мен әдебиеті
umkd -> «Филология: қазақ тілі» мамандығына арналған


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   95




©www.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет