Балалар ұжымының үшінші тәрбиелік функциясы - түрлі қарым-қатынас арқылы оқушының өнегелілігі, адамгершілігі, сұлулыққа құштарлығы, өмірді сүюі, өзін-өзі сыйлауы қалыптасады. Осындай көзқарас оқушының материалдық, рухани байлығын қалыптастыра отырып, оның өмірге құштарлығын дамытады, жамандықтан арылтады.
А.С.Макаренко оқушылар ұжымының дамуын үш кезеңге бөлген:
