Кіріспе І бөлім. Отбасы психологиясында тұЛҒааралық Қарым-қатынастың Қалыптасуының теориялық
жүктеу/скачать 1,07 Mb.
|
Дип.-Отбасында-тұлғааралық-қарым-қатынасты-қабылдаудың-психологиялық-аспектілері
- Бұл бет үшін навигация:
- «Біреудегі екеу» жаттығуы .
| «Сұраңыз- жауап береміз» жаттығуы.
«Бұл жаттығу сіздерге қарама- қарсы жыныс өкілінен қыз бала мен ұл бала арасындағы қатынас жайлы пікірлері мен көзқарасын сұрауға болады. Ұл балалар бұл сұрақты қыздар қалай талқылайтынын және керісінше естиді. Әр қатысушы парақ бетіне бір сұрақтан жазады. Сұрақ тақырыптары- ұл балалар мен қыз балалардың қатынасы және кездесу.Мысалы, кездесуде не істеуді ұнатасың? Біреуге ұнайтыныңды қалай анықтай аласың?Ұл балалардың (қыз балалардың) киім киісінің қандай стилі ұнайды?» Ер балалар мен қыз балалар топтары екі жаққа тарайды да біріге отырып сұрақтар тізімін жасайды. Әр сұрақ жеке параққа жазылып, парақтар екі қорабшаға немесе кәрзеңкеге салынады. Сұрақтарды талқылауды қыздар бастайды. Біріншіден, қыз балаларда сөйлеу әрекеті жақсы дамыған, сұрақтарды талқылау бірден қызықты пікірталасқа айналады. Екіншіден, жеткіншек қыз балалар ұл балаларға қарағанда «ересектеу» болып саналады. Демек қыз балалар, ұл балаларға үлгі бола алады. Қыз балалар жерге шеңбер қүрып отырады, ал ұл балалар олардың артына орындықта отырып, пікірталасты бақылап отырады. Қыздар кезекпен сұрақтарды бір- біреуден шығарып, оны дауыстап оқып, талқылайды және оған жауап береді. Сұрақты оқытып, қатысушы оны талқылауды жүзеге асырады. Егер ұл балалардың біреуі бір нәрсені нақтылағысы келсе, қолын көтеріп, сөз берілгенше күтеді. Сұрақтардың барлығы талқыланғаннан кейін, ұл балалар ортаға отырып қыз балалардың сұрақтарын талқылайды, ал қыздар болса жетекшілер рұқсат бергенше сөйлей алмайды. «Біреудегі екеу» жаттығуы. Бұл жаттығу жеткіншектерге «ер адамның» және «әйел адамның» мәдени ерекшеліктерін түсіну және өзіндік әлем ерекшеліктерін анықтауға мүмкіндік береді. Жеткіншектер интуициялық түрде өз жынысының құндылықтары, идеалдары мен қызығушылықтарыәлеміне енеді. Ересек кезеңде санадан өткенді өзгерту қиынға соғады: түсініктер, стереотиптерге айналып, басқа адамдармен қарым- қатынас орнатуға мүмкіндік бермейді. Бұл үшін ер адам және әйел адам әлемімен дәстүрлі түрде байланыстыратын әртүрлі заттарды даярлап қою қажет. Қыздар үшін бұл киімдері бар қуыршақтар, ыдыс- аяқтар, ойыншық төсектер, боянатын заттар, зергерлік бұйымдар, шарфтар, сөмкелер мен гүлдер т.б.Ұл балалар үшін – ойыншық машиналар, мотоциклдер, қарулар т.б.Сонымен қатар қағаздар, борлар, қарындаштар, матаның үлкен қиықтары қажет болады, олармен бөлмеде жоқ заттарды толықтыруға болады. Қыз балаларға «әйел әлемін», ал ұл балаларға -«ер әлемін» жасау ұсынылады. Бөлме шартты түрде екіге бөлініп, қатысушылар басқа әлемнің қалай құрылып жатқанын көре алады. Ұл балалар да «әйел» затымен қолдана алады, және керісінше.Бұл жеткіштерге өз қиялдарын стереотиптерге сүйенбестен көрсете білуіне мүмкіндік береді. Қыз балалар мысалға: пиваның бос ыдысын, бөтелкелерді, қаруларды жиі қолданады. Ал ұл балалар болса: қалпақтар киіп, еріндерін бояп, қыз балалар сияқты сөйлейді. Жаттығу жүргізу барыснда топтың біріктірілуі өте маңызды. Кейде жеткіншектер бір ғана «ер (әйел) әлемін» ғана емес, бірнеше ішкі топқа бөлініп, бірнеше әлем жасайды. «Құрастырылған кеңістікте кім өзін қалай сезінеді ? Өз әлемі туралы не айтқысы келеді ? Сіздің әлеміңіздегі өмір қалай өтеді ?» Әңгімелесуден кейін бір нәрсе қызықты болып көрінсе, жетекші мен қатысушылар сұрақ қою акрқылы нақтылай алады. Содан соң қыз балалар «ерлер әлемі» жайлы жаңадан білген нәрселері туралы өз ойларын айтады, және керісінше. Әр топқа ватман қағаз және борлар беріп, қарсы жыныс өкілдерінің әлемін құрып, түсіндіріп беруіне ұсыныс жасалына алынады. Содан соң бір –біріне қонаққа келуге, немесе екі әлемді де біріктіріп көруге болады, егер қатысушылар мұны қаласа. 3. Серіктес таңдау, болашақ таңдау өкілінің қасиеттері. Серіктесті таңдау мәселесін талқылау барысында жеткіншектерді бұл мәселенің күрделілігіне назар аударуын қамтамасыз ету қажет.Егер адам сырттай тартымды болса, қарама- қарсы жыныс өкілдері оңды реакция білдіреді, бірақ бұл өмірдің бір жағы ғана. Адамдар бір –біріне денелік жағынан ұнауы мүмкін, бірақ бұл олардың рухани жақындығын қамтамасыз ете алмайды. Ол үшін адамдардың қызығушылықтары көп нәрседе сәйкес келуі қажет. Махаббат тәртіптерге бағынбайды. Ол беймәлім мезгілде келеді, бірақ ол өмір сүріп, дамуы үшін оны толықтырып отыру қажет. Махаббат бұл жерден өзі өніп шыға алатын дән секілді, бірақ оған қамқорлық жасалмаса, өліп қалады. Махаббат отбасында серіктестердің оны әрдайым қолдап отыруын түсінген жағдайда ғана мүмкін болады. Мұны қалай істеуді олар өздері шешеді. Жұп ортақ шешім қабылдайды. Бұл өмірдің барлық сферасына қатысты болады: ақша, тамақ, демалыс, жиһаз, ортақ сезімдер. Бірдей адамдар болмайды, көп нәрсені олар әртүрлі түсінеді, оларға келісімге келуге тура келеді. Осы тақырыптың аумағында келесі сұрақтар туындайды: Махаббатты қалай түсінесіңдер ? Сүйікті болу дегенді ше ? Сендердің таңдауларың қандай қасиеттерге ие болуы қажет ? Болашақта неке ге тұруды жоспарлайсыңда ма ? Некеге тұрсаңыздар өмірлеріңіз қалай өзгереді ? Жұбайы болу дегенді қалай түсінесіңдер ? жүктеу/скачать 1,07 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|