Лекция №2.9 Лекцияның тақырыбы: Қазіргі қазақ тілінің лексикографиясы. Сөздіктердің түрлері
Жоспар: 1.Қазақ лексикографиясының қалыптасуы мен зерттелу тарихы.
2.Қазіргі сөздіктер және олардың сипаттамасы.
Қазақ лексикографиясы соңғы жарты ғасыр ішінде тек сан жағынан ғана көбейіп қойған жоқ, сапа жағынан да жақсарды. 40-шы жылдары шыққан сөздіктерге қарағанда соңғы жылдары жарық көрген сөздіктер тек көлем жағынан ғана емес, сапа жағынан да жақсарды.
Қазақ лексикологиясы мен лексикографиясын жан-жақты әрі тыңғылықты зерттемей тұрып, сапалы ғылыми сөздіктер шығару мүмкін емес. Қазақ лексикографиясын бұдан әрі кемелдендіріп дамытуда тіл мамандарының алдында мынадай келелі міндеттер тұр:
1.Байырғы ата-бабамыз қолданған сөздерді көзін тауып жинастырумыз керек.
2.Сауаттылық – тыңғылықты зерттеу жұмыстарының нәтижесі, биік мәдениет көрсеткіші. Жазуымызда бір ізділіктің сақталмай отыруы бұл салада зерттеу жұмысының жоқтығынан деуге болады.
3.Қазақша-орысша аударма сөздіктің толық түрі жасалуы керек.
4. Әр кезеңде жарық көрген салалық терминологиялық сөздіктерді жинақтап, сұрыптап, Терминкомның қабылдаған соңғы материалдарымен толықтырып, үлкен «Қазақ тілінің терминологиялық сөздігін» шығаруды ойластыру қажет.
5. Үлкен «Қазақ тілінің фразеологиялық сөздігі» мен «Синонимдер сөздігін» шығаруды жеделдеткен мақұл.
6. Шығып жатқан үлкенді-кішілі сөздіктерді жан-жақты зерттеп, олардан теориялық қорытындылар шығару ең кезек күттірмейтін келелі мәселе деп есептелуі керек.
