Лекция: 30 сағат Практикалық (семинар) сабақ: 15 сағат обсөЖ: 45 сағат Барлық сағат: 135 сағат



жүктеу/скачать 2,72 Mb.
бет6/7
Дата11.01.2017
өлшемі2,72 Mb.
#6940
түріЛекция
1   2   3   4   5   6   7

Жоспары:


1. Қазақ этнопедагогикасының методологиялық мәселері.

2. Қазақ этнопедагогикасының ұлттық мәдениетпен сабақтастығы


Лекция мақсаты: Қазақ этнопедагогикасының методологиялық мәчселері жөніндегі түсініктерін нығайту.

Лекция мәтіні(қысқаша):

Қазақ этнопедагогикасы — 20 ғасырдың соңында қалыптасқан қолданылмалы ғылым. Этнопедагогика — жалпы педагогиканың бастау негізі, қозғаушы, түрткі түбі болғанымен, оның ғылыми-теориялық болмысы айқындалып, тұғырлы ойлар тұжырымдалған соң ғана, бұл ғылымның методологиялық (әдіснамалық) мәселелерін сараптап айтуға мүмкіндік бар.

Қазақ этнопедагогикасы — ғасырлар бойы халық қалыптастырған мәдени мұра, халықтық ғылым болып табылады. Зерттеушілердің міндеті — сол қасиетті ғылымды жүйелеп, сапасын саралап көрсету.

Этнопедагогика этностық ғылым. "этнос" ұғымы "белгілі бір жүйеге негізделген топ. Қазақ халқының ұлттық болмысы ерекшеленіп, тәлім – тәрбиелік негіздері қалыптасқандығын айқындайтын оның ауыз әдебиеті, салт-дәстүрлері, жазу мәдениеті ғылыми-теориялық тұжырымдар жасауға негіз бола алады.

Бала тәрбиесін заттың атын атап, сан үйретуден бастаған қазактың ұлттық тәліміндегі ерекшеліктері, сол ұлтгық тұрмыс-тіршілігіне, тарихи және табиғи жағдайларына байланысты.

Ұлттық салт-сананың калыптасуының екі негізі бар: игі әдеттер көп қолданыстан әдет-ғұрыпқа, яғни өмір қолданысына айналады да, ол ұлттық әдеп (этика, этника) болып қалыптасады. Бұл — халықтың рухани өміріндегі мәдени іргенегіз болып табылады.

Қазақ -халқының ұлттық (этностық) ерекшеліктеріне сәйкес калыптасқан этнопедагогика ғылымының негізі — халық педагогикасы.

Этнопедагогика—- ұлттық тәлім-тәрбиенін қайнар бастауынан бастап, осы уақытка дейінгі болмысын айқындап, оның болашағын белгілеп беретін ғылым. Ал ұлттық тәлім-тәрбиенің түпкі негіздері сол ұлттың ұлт болып калыптасуына дейін бастау алып, ұлтгық қасиеттерге сәйкес дамып, қалыптас

Қазақ халқының ұлттык тәрбие бастау негіздері сақтар империясы кезінде (біздің жыл санау дәуірімізге дейінгі VII-III ғасырлар), ғұндар дәуірінен (б.д.д. III, біздің ғасырымыздың І-ІІ ғасырлары) басталады. Ғұн империясының құрамына енген сол кездегі үйсін, қаңлы, жу-жу, дунку тайпаларының этностық болмыстары бір-біріне кірігіп, өз ерешеліктерін қальштастырғанын тарихи дәлелдер айқын-дайды. Ғұ көсемі Атилла (Еділ) бастаған қалың қолдың ерлігін сипаттайтын жырлар, аңыз әнгімелер кейінгі батырлар жырларымен, аңыздарымен арқауласып, этнопедагогиканың халық педагогикасы деп аталатын негізгі саласын құрайтын ауыз әдебиетінің қайнар көзі болып табылады.

Ұлы Тїркі қағанаты (VІ-ІХ ғғ.) уақтысынан бастап казақтың тәлім-тәрбиедегі этностық ерекшеліктері айқын көріне бастады. Орхон-Енисей бойынан табылған тас жазулары ұлтымыздың арғы тегіндегі жазу мәдениетінің белгілерін ғана көрсетіп қоймай, Білгеқаған, Күлтегін батырлар мен ақылгөй Тоныкөктің сөздері арқылы казіргі қазақтың сөз саптау үлгісіне жақын шешендік өнердің дәстүрлі үлгілерінің қайнар көзін байқаймыз.

Ежелгі түркілердің ауызекі поэзия дәстүрі бізге IX ғасырда ғұмыр кешкен ақын, ірі сазгер, небір тамаша күй шығарған Қорқыт атаның есімін жеткізді. Яғни, этнопедагогиканың негізгі саласы халық педагогикасы болса, сол халық педагогикасының арқауы — ауыз әдебиеті, жазу әдебиеті (қолтаңбалық көшірмелер болса да) ұлттық тәрбиенің басты құралы болғандығын айқындайды.

ІХ-Х ғасырларда Араб Халифаты империясының Орта Азия мен Қазақстан территориясына үстемдік жїргізуіне байланысты казақгың халық, педагогикасына араб мәдениеті ерекше әсер етті. ХІ-ХІІ ғасырда казақ жерінде тїркі тілінде (яғни, қазақ тілінің түпкі негізінде) жазылған шығармалар ұлттық тәрбиенің құнды құралдары болды ("Диуани Хикмет", "Құтадғубілік", т.б.). Казақ халқының сол кездегі ғұлама ғалымдары Әл-Фараби, Ахмет Яссауи, Жїсіп Баласағұни, Мұхаммед Хайдар МырзаДулати ұлттық тәлім-тәрбие мен білім беру, халықты кемелдендіру мақсаттарын орындау жолдарын көрсетіп берді.

Ұлттык білім беру ісі мен ұлттық тәрбие ісін ғұламалар жалпы адамзатгық іс деп қарады. Әлемнің Екінші ұстазы аталған Әл-Фараби "тәрбиесіз білім — адамзаттың қас жауы болады" деп, қатты ескертті... Білім беру мен тәрбиелеу — біртұтас әрекет екендігін дәлелдеген ғұламалар соған байланысты өз шығармаларын да сол екі негізге байланыстырып кұра білді.

ХІІІ-ХV ғасырларда монғол шапқыншылығы, Алтын Орданың ыдырауы кезінде қазақ жерінде болған зобалаң ұлттық тәрбие мен ұлттық білім беру ісіне тосқауыл болды.

XV ғасырдан бастап "қазақ ұлтының дамуы мен қалыптасуына зор үлес косқан хандар мен сұлтандар, билер мен жыраулар, батырлар мен ақындар... жалпы жұртқа өнегелі сөздерімен, өлең -жыр толғауларымен зор ықпал етіп, халықты ел болуға, берекелі бірлікке шақырып" халықгық педагогиканың жыр, шешендік сөздер, өнеге, өсиет түрлерін ұлттық тәрбиенің басты құралдары етіп ұсынды. Ақын-жыраулар мен билердің, шешендердің өсиеттері, өнегелері, халықгың ауыз әдебиеті мен ұлттық әдебі, әдет-ғұрыптары, салт-дәстүрлері, ұлттық тәрбиенің нағыз мектебі болды.

XVIII ғасырдан XX ғасырға дейін Ресейдің бодандығында болу — қазақ халкының ұлттық тәрбиесіне, ұлттық білім беру ісіне кесір-кедергілерін тигізгенімен, халық педагогикасы (ауыз әдебиеті мен салт-дәстүрлер) дамып, қалыптаса берді. Ақын халыктың ауыз әдебиеті дамып, қалыптасып, қазақ ұлтының өз мәдениетінің, рухани мұрасының сәулетін көрсетті.

XIX ғасырда Абай Құнанбаев, Ыбырай Алтынсарин, Шоқан Уәлиханов ұлттық тәрбие беріп, мәдениетті дамыту ұлтгық білім берумен байланысты екенін дәлелдеп, оку-білімге шақырды, мектептер ашты.

XX ғырдың басында Ахмет Байтұрсынов, Жїсіпбек Аймауытов, Мағжан Жұмабаев, Міржақып Дулатов ұлттық тәрбиенің ғылыми негіздерін қалады. Сөйтіп этнопедагогика ғылымының негізгі тіректері жасалынды. XX ғасыр соңында қазақ этнопедагогикасының ғылым болып калыптасып, пән болып оқытылуына жол ашылды.

Қазақ этнопедагогикасының негізгі ерекшеліктері: халық педагогикасы (ауыз әдебиеті мен халықтық салт-дәстүрлері) жан-жақты, қарымды қалыптасқан, ұлттық педагогикалық ойлар тарихының материалы бай.

Этнопедагогика — ғасырлар бойы қалыптасып, одан әрі қарай дамып, келешекте кемелдене беретін ғылым. Оның философиялық, дүниетанымдық, мәдениеттанымдык, тәрбиелік мәнін жан-жақты терең зерттеп, ғылыми жүйесін салалап, сараптап пайдалану ісі аса жауапкершілік пен кажырлы ғылыми еңбектерге байланысты.



2. ҚАЗАҚ ЭТНОПЕДАГОГИКАСЫНЫҢ ¥ЛТТЫҚ МӘДЕНИЕТПЕН САБАҚТАСТЫҒЫ

Қазақ халқының ұлттық мәдениеті — тарихи мәні бар, өзіндік ерекшеліктері бар құбылыс. Этнопедагогика — ұлттың мәдени мұрасы, тербие негіздер.

Қазақтың ұлтгық тәрбие негіздері (халық педагогикасы) ең әуелі дүниетанытуды, содан кейін тәрбиелеуді, ол үшін өмір заңдылықгарын үйретуді көздейді.

Қазақтың халық педагогикасының үлкен бір саласы ауыз әдебиеті (жалпы әдебиет) — ұрпақты адамгершілікке, еңбекке, әсемдікті сезуге, тіл мәдениетіне құштарландыра тәрбиелейтін құдіретті құрал. Оның тәрбиелік кеңістігі мен қуатты-лығы тарихи кезеңдер мен уақыттарға байланысты өлшенеді.

Мәдениеттің өмірдегі көрінісі — ұлттық тәрбиенің жемісі. Әдебиет — тәрбиенің (мәдениеттілікке тәрбиелеудің) басты құралы болып табылады. Кез келген әдеби шығарманың эстетикалық (көркемдік) мәні тәрбиеленушінің этикасы мен этникасын (әдебін) қалыптастыруға себін тигізеді, әсер беріп, адамдығын қалыптастырады.

Ұлттық салт-сана сол ұлтгың мәдени дәрежесін, рухани сапасын көрсетеді.

Ұлттық салт-сананың өмірдегі қолданылмалы көріністері рәсімдер, рәміздер, ырымдар, тыйымдар, жөн-жоралғылар, діни уағыздар, сенімдер арқылы кісілік, перзенттік парыз, адамгершілік борыш, ұрпақтық міндет арқылы іске асырылып, салауаттылық, имандылық, мейірімділік, кайырымдылық сиякты мәдени көріністерін табады.

Ұлттық мәдениеттің дәстүрдегі бастау көрінісі — сәлемдесу. Сәлем — әдептіліктің, яғни мәдениеттіліктің белгісі.

¥лттық мәдениеттіліктің белгілері, әсіресе, отбасындағы сыйласымнан көрінеді.

Халық отбасынан кейінгі сыйласым мәдениетін ұлағатты ұстазға инабатты шәкірт бола білу деп түйеді. Өйткені ұстаз өнеге көрсетеді, мәдениеттілікті үйретеді. Сондыктан шәкірт ұстаздан мәдениеттілікті үйренумен қатар, ұстазбен мәдениетті түрде қарым-катынас жасай білуге міндетті.

Қазақтың ұлттық; имандылық, қайырымдылық, мейірімділік, ізеттілік, инабаттылық дәстүрлері, меймандостық, қонақжайлылық рәсімдері — ұлттық мәдениеттің айқын белгілері болып табылады.

Халықтың ұрпақты әдептілікке (мәдениетке) тәрбиелейтін ұлағатты ұғымдары мен ырым, тыйым сөздерінің мәдени-тәрбиелік мәні зор.

Ер намысы, қыз абыройы — қазақ халкының ұлттық тәрбиедегі мәдени мұралық белгілерін білдіретін тәрбиелік тіректері.

Әрбір мәдениетті, білімді адам өзінің кәсіптік, дүниетанымдық деңгейін ұлттық мәдениетпен ұштастыра білуте міндетті. Мәдениетті болу үшін білімді болу — міндет.

Ұлтық мәдениеттің болмысы этнопедагогика ғылымында айқын көрінеді. Этнопедагогика пәнін оқытудың негізгі бір мақсаты — ұлттық мәдени мұралардың болмысын айқындап көрсетумен қатар, сол ұлттық мәдениетті дамытудың қозғаушы күштерін дәлелдеп, оның тәрбиелік қолданылмалы тәсілдерін бағдарлап көрсете білу болып табылады.

Бақылау сұрақтары:

1.Қазақ этнопедагогикасының методологиялық мәселері қандай?

2. Қазақ этнопедагогикасының ұлттық мәдениетпен сабақтастығы қандай?
30-лекция. Тақырыбы: Ұлттық тәрбиенің сахна арқылы іске асырудың жолдары.
Жоспары:

1. Эпостық шығармаларды мектеп сақнасында лайықтап көрсету жолдары.

2. Батырлық жырларды оқыту кезінде жүргізілетін тәрбие жұмыстары.

3. Этнопедагогикалықшығармаларды пайдаланудың сахналық әдістері.



Лекция мақсаты: эпостық шығармаларды сахналауды үйрету
Лекция мәтіні(қысқаша):

Эпостық шығармалар (батырлық, ғашықтық жырлар) эстетикалық ерекшеліктеріне қарай, театрлық сахналардан және экрандардан орын алды.

Эпостық шығармаларды мектеп сахнасында көрсету - ойланып – толғануды, шеберлік пен білімді, өнерді талап ететін күрделі проблема.

Эпостық шығармаларды мектеп сахнасында көрсету- оқу тәрбие жұмыстары үшін, өте қажет нәрсе. Өйткені эпостық шығармалардың оқу – тәрбиеллік мәні ерекше орындалады. Эпостық шығармаларды мектеп сахнасында көрсету үшін не істеу керек: ол үшін сол эпостық шығармаларды (батырлық жырлар мен ғашықтық жырларды) мектеп жағдайына және оқушылардың жас ерекшеліктеріне қарай ықшамдап, ыңғайлап, дайындай білу керек.

Мектеп сахнасында эпостық шығармаларды үлкен фонада көрсетуге мүмкіндік жоқ, сондықтан оларды сахнада көрсетудің мына төмендегіше түрлерін қолдану керек: 1. Эпостық шығармалардың үзінділерін жатқа, көркемдеп орындау. 2. Эпостық шығармалардың диалогы менүзінділерін ролдерге бөліп жаттап, декорация құрып эпизодтық көрініс ретінде көрсету. 3 Эпостық шығармалардың үзінділерін белгілі бір тақырыпқа іріктеп жаттап, көркемдеп орындау (әдеби монтаж). 4. Эпостық шығарманың ықшамдалған инсценировкасын сахнада қою. 5. Қуыршақ театры арқылы эпостық шығарманың толық инсценировкасын көрсету.

Мектеп сахнаксында эпостық шығармалардың этикалық, эстетикалық, тарнихи мәнін тереңірек көрсету үшін тақырыптық инсценировканы қуыршақ театры арқылы мектептерде көрсету қолайлы. Мектепте эпостық шығармалардың инсценировкаларын толық түрде және үзінді ретінде қуыршақ театры арқылы эпостық шығарманың толық инсцерировкасын көрсету.

Мектеп сахнасында эпостық шығармалардың этикалық, эстетикалық, тарихи мәнін тереңірек көрсету үшін тақырыптық инсценировканы қуыршақ театры арқылы көрсету мектептерде қолайлы. Қуыршақ театры балалар үшін қызықты. Мысалы: «Қобыланды батыр »жырынан Қобыландының мергендігін, ал «Алпамыс батыр» эпосының инсценировкасын толық түрде қуыршақ театры көрсете алады. Қуыршақ театры арқылы кейіпкерлердің өздерін сөйлетіп, әдеби монтажда көрсету ұйымдастырылады.

2. Батырлық жырларды оқыту кезінде жүргізілетін тәрбие жұмыстары.

Әдеби кеш. Әдеби кешті өткізу үшін, оқытушы күні бұрын дайындық жұмыстарын ұйымдастырады (кештің жоспарын, көркемдігін, мақсатын, қорытындылау т.б.).

Сәулелі сабақ. Әрбір эпостық шығарма оқылып болған соң, сол эпостық шығарманың мазмұнына сәйкес сәулелі сабақ ұйымдастырылады. Сәулелі сабақта эпосты оқыту кезінде қолданылған көрнекіліктерді тізбелеп құраған диафильм, эпидоскоп арқылы әртүрлі иллюстрациялар т.б. көрсетіледі талданады.

Дыбыстық талдау. Дыбыстық талдау көбінесе тексті көркемдеп оқу кезінде ұйымдастырылады. Дыбыстық талдау сабағында көркемдеп оқудың үлгісі тыңдалады, оқушылардың көркемдеп оқу үлгілері талданады, эпостық шығарманы орындаушының сөзі, эпостық шығармалар бойынша жазылған опералық, драмалық шығармалардан ариялар, күйлер, драмалық үзінділер тыңдалып талқыланады.

Әдеби газет. Әдебиет үйірмесінің газеті баитырлық жырлар бойынша өтілетін әрбір кештің алдында, сол кештің тақырыбына байланысты шығарылады. Әдеби газеттің көркем және мазмұнды шығуына оқытушы тікелей басшылық етеді.

Инсценировка. Батырлық жырларда драматизм басым екендігін білеміз. Эпостық шығармалар инсценировка жасауға өте қолайлы.

Инсценировка ұйымдастыруда оқытушы мектептің драма үйірмесімен артистермен байланыс жасайды.



Кино. Қазақтың батырлық жырларын экранға түсіру қажет – ақ. Егер кинофильм болса, сынып бойынша киноны топталып көруді ұйымдастырып, соңынан пікірлесу ретінде әңгіме өткізіп, оқушылардың пікірлерін қорытады.

Пікірлесу. Оқытушы жырды оқыту кезінде бұрынғы оқиғаларды қазіргі оқиғалармен, бұрынғы ерліктергі қазіргі ерліктермен бұрынғы эпоспен қазіргі эпосты салыстыра талдайтын, жырдағы кейбір кейіпкерлер туралы пікірлерді талдайтын пікірлесуді ұйымдастырады.

Оқушылар конференциясы. Әсіресе сыныптан тыс оқылатын эпостық шығармалар бойынша оқушылар конференциясы өткізіледі. Оқушылар конференциясының тақырыбы, жоспары күні бұрын хабарланып, баяндамашылар мен сөйлеушілер дайындығы ұйымдастырылады.

Театр. Оқушыларға арналған пъесаны, операны мүмкіндігі болғанша, оқушылардың ұйымдасып көруіне оқытушы басшылық етеді. Соңынан оқушылар көрген театр бойынша талдау әңгіме өткізіледі.

Экскурсия. Жергілікті жағдайға байланысты эпостық шығармаларда аталған географиялық деректерге, тарихи орындарға, театрға, музейге оқушылардың экскурсиясы ұйымдастырылады.

3. Этнопедагогикалықшығармаларды пайдаланудың сахналық әдістері.

Оқыту әдістемесін былайша топтауға болады: өлең шумақтарын оқушыларға жаттату әдістері; сюжетті өлеңнің инсценировкасы мен мерекелік және тақырыптық кештерге арналған сценарийлерді сахнаға дайындау жолдары; ән мен тексті жаттату әдістері; жұмбақ, жаңылтпаш т.б. поэзиялық шығармаларды сахнада оқушыларға айтыс түрінде айтқызу тәсілдері; қысқа көріністерді сахнаға қою әдістері; оқушылардың көркем творчестволық шығармаларын сахнаға дайындап, оқушылар конференциясы мен айтыстарға сахнаны пайдалана білу жолдары.

Оқушыларға жеке өлең жолдарын жаттату үшін мұғалім әуелі көркем поэзиялық шығарманы таңдайды, содан кейін сабақта немесе сабақтан тыс кезде оқушыларға көркем сөзді жатқа айтудың үлгісін тыңдатып, дәл үлгідегідей орындауды оқушылардан талап етеді. Бұл істе мұғалім оқу – тәрбие жұмыстарының жоспары мен бағдарламасына сүйенеді, оқушылардың жас ерекшеліктерін ескереді.

Сахналық қойылымдарды дайындау кезінде мұғалімдер мен тәрбиешілерге мынадай педагогикалық ұйымдастыру жұмыстары жүргізіледі; тақырып таңдау, тақпақ және өлең жолдарын іріктеп табу, тзалды әдеби безендіру, эвристикалық әңгіме, пікір алысу.

Сахзнаны безендіру, қажет заттарды дайындау, техникалық құралдардың керектілерін дер кезінде әзірлеу жұмыстарын мұғалімдер мен тәрбиешілердің басшылығымен оқушылар атқарады.

Бақылау сұрақтары:

1.Эпостық шығармаларды мектеп сақнасында лайықтап көрсету жолдары.

2. Батырлық жырларды оқыту кезінде жүргізілетін тәрбие жұмыстарының формалары

3. Этнопедагогикалықшығармаларды пайдаланудың сахналық әдістері.



10. Практикалық (семинар) сабақтың жоспары


№

Тақырыбы, мазмұны
Кредит сағ саны

Бақылау түрі

Әдебиет

Тер


1

2

3

4

6

1

Этнопедагогика пәні, оның әдістері мен міндеттері.

1

Тестілік сауалнама

1,2,3,9,10,

3-27бет


2

Этнопедагогикалық ой-пікірлердің шығу тарихы және даму.

1

Пікір-сайыс

2,7,6. 28-48

Бет


3

Жетілдірілген адам-халықтық педагогиканың мақсаты.

1

Тестілік сауалнама

1,2,3,11,13

83-98 бет

4

Халық педагогикасындағы тәрбиенің әдістері, тәсілдері және құралдары.

1

Тестілік сауалнама

1,2,3,11,13

83-98 бет

5

Мақал және мәтелдер халық педагогикасының шағын көріністері.

1

әңгіме-сұхбат

1,2,3,9,10,

3-27бет


6

Халық ертегілері-өмір оқулықтары.

1

Пікір алмасу

1091-97б

7

Қазақстан Республикасы халықтарының ұлттық салттары мен дәстүрлері.

1

Сөзжұмбақ

1,2,3,11,18

83-89


8

Халық педагогикасындағы рухани мінез-құлықтық тәрбиесі.

1

Пікір алмасу

1,2,3,6,10

91-97б


9

Халық педагогикасындағы азаматтық, патриоттық тәрбие.

1

Тестілік сауалнама

1,2,3,9,10,

3-27бет


10

Халық педагогикасындағы еңбек тәрбиесі.

1

Пікір алмасу

1091-97б

11

Халық педагогикасындағы дене тәрбиесі.

1

Пікір алмасу

1091-97б

12

Халық педагогикасындағы эстетикалық тәрбиесі.

1

әңгіме-сұхбат

1,2,3,9,10,

3-27бет


13

Халық педагогикасындағы зиялылық тәрбиесі.

1

Тестілік сауалнама

1,2,3,11,13

69-78б


14

Халық педагогикасының қазіргі қызметі.

1

Сөзжұмбақ

1,2,3,11,18

83-89


15

Жас ұрпақты тәрбиелеу және оқытуда халық педагогикасын пайдалану.

1

Пікір алмасу

1,2,3,6,10

91-97б





Барлығы:

15








11.ОБСӨЖ- жоспары

№



ОБСӨЖ-тақырыптары

Кредит сағ саны

Бақылау түрі

Әдебиеттер


1

ҚР ұлттық саясат(тәлім-тәрбие) жөніндегі құжаттары.

1.Қазақ мектептерінде ұлттық тәрбие берудің жайы.

2.ҚР-ның ұлттық тәлім-тәрбиелік мем. құжаттары.


1

ЭССЕ

1,2,4,5,6.6-7бет

2

ХУ-ХІХ ғ. Қазақтың ақын-жырауларының тәрбиелік мектебі.

1

Т кестесі

2, 4, 6, 7.

3

Классик-педагог Я.А.Коменскийдің педагогикалық мұраларындағы халықтық тәрбие.

1.Я.А.Коменский мұраларындағы халықтық тәрбие.

2.Я.А.Коменский мұраларының маңыздылығы.


1

Тестілік сауалнама

1,2,4,5,6.6-7бет

4

Ы.Алтынсарин мұраларын халықтық педагогикасы тұрғысынан ғылыми түрде қарастыру.

1

Презентация

1,2,4,5,6,10

19-23 бет

5

Абайдың қазақ педагогикасының тереңірек дамуына қосқан үлесі.

1.Абай-қазақ ауыз әдебиетінің негізін қалушы.

2.Абайдың педагогикалық ой-тұжырымдары.


1

Қос жазба күнделігі

3, 4, 5, 6.

6

Орыс және батыс Европалық ғалымдар қазақтың халықтық тәрбиесі жөнінде.

1

Үш қадамды сұхбат

4, 5, 8, 9.

7

А.Байтұрсыновтың этнопедагогикалық идеялары.

1.А.Байтұрсынов-қазақ этнопедагогикасының негізін қалаушы.

2.А.Байтұрсынов-халық педагогикасы арқауы туралы тұғырлы тұжырымдары.


1

Дөңгелек үстел

1, 5, 8, 9, 10

8

Көпэтностық Қазақстан жағдайындағы полимәдени тәрбие.

1

Тестілік сауалнама

1,2,4,5,6.6-7бет

9

Сөз халық педагогикасында-тәрбиенің құралы.

1.Әдеппен сөйлеу дәстүрі.

2.Сөз анасы-сәлем.


1

Глоссарий

1,2,4,5,6.6-7бет

10

Жаңа заманға сай туындаған салттар мен дәстүрлердің тәрбиелік мәні.

1

Тестілік сауалнама

1,2,4,5,6, 10

19-23 бет

11

Патриотизмнің модельдері.

1.”Патрилтизм”анықтамаларының классификациясы.

2.Патриотизм модельдері.


1

ЭССЕ

1,2,4,5,6, 10

19-23 бет

12

Ұрпақтар ұласымдылығы тұлғаның әлеуметтік дамуының және халықтың рухани процесінің факторы.

1

Дөңгелек үстел

3, 4, 5, 6.

13

Қазақстан Республикасында тұратын халықтардың балаларды шынықтыру тәсілдері.

1.Дене шынықтыру тәрбиесі.

2.Дене тәрбиесіне байланысты дәстүрлер.


1

Дөңгелек үстел

4, 5, 8, 9.

14

Бейнелеу өнеріндегі этнопедагогикалық идеялар.

1

Тестілік сауалнама

1,2,4,13.32-49 бет

15

Халық күнтізбесі, Жыл мезгілдері мен айға бөлу.

1.Халық күгтізбесі туралы.

2.Жыл мезгілдері мен айға бөлу.


1

Т кестесі

3, 4, 5, 6.

16

Этнопедагогиканың жалпы адамзаттық негіздері.

1

Венн диаграммасы

4, 5, 8, 9.

17

Қазақстан Респуликасы этномәдени білім беру тұжырымдамасы.

1.Тұжырымдаманың мақсат, міндеттері.

2.Тұжырымдаманың атқаратын қызметі.


1

Дөңгелек үстел

4, 6, 8, 9.

18

“Атамекен” бағдарламасы.

1

Коллоквиум

1,2,4,13 32-49 бет

19

Батырлық жырлардың дүниетанымдық және тәрбиелік мәні

1.Қобыланды батыр жырының тәрбиелік мәні.

2.”Қамбар батыр” жырындағы батырға тән тұлғалық сапалардың тәрбиедегі орны.

3.Алпамыс батыр жырының тәрбиелік мәні.

4.Батырлық жырлардағы әдет-ғұрып өлеңдері-тәрбие құралы.


1

Дөңгелек үстел

4, 6, 8, 9.

20

Қазақстан мектептерінің халық педагогикасы бойынша жұмыс тәжірибесі.

1.Мектеп тәжірибесіндегі халықтық педагогика.

2.Халықтық педагогикаға байланысты жүргізілетін жұмыстар.


1

Тестілік сауалнама

1,2,6

42-46 бет

21

Қазақ ауыз әдебиетінің этнопедагогикалық мәні.

1.Ауыз әдебиеті тәрбие құралы.

2.Бесік жыры, санамақ, жаңылтпаштың тәрбиелік мәні.


1

Дөңгелек үстел

4, 6, 8, 9.

222

Ертегілер, мақалдар, жаңылтпаштар, жұмбақтар, халықтық өлеңдер-халықтық тәрбиенің құралдары.

1

Глоссарий

1,2,6

42-46 бет

223

Туыстық және азаматтық қарым-қатынастың тәрбиелік мәні.

1.Туыстық қарым-қатынастағы әдептілік.

2.Туыстық қарым-қатынаста қалыптасқан ұлттық дәстүрлер.


1

Тестілік сауалнама

1,2,4,5,6

6-7бет


224

Жөн-жоралғы, кәде рәсімдерінің тәрбиелік мәні.

1

Бақылау жұм.

1,2,4,5,6

6-7бет


225

Тілі басқа, тілегі бір халықтардың салт-дәстүрлер үндестігі.

1.Үйлену және үй болумен байланысты салт-дәстүрлер үндестігі.

2.Өлген адамды жерлеумен байланысты рәсімдердің идеялық үндестігі.


1

Тестілік сауалнама

1,2,4,5,6, 10.19-23 бет

226

Ш.Уәлихановтың қазақ халқының салт-дәстүрлері туралы ой-пікірлері.

1

презентация

1,2,4,5,6

6-7бет


227

Ұлттық тәрбиені сахна арқылы іске асыру жолдары.

1.Эпостық шығармаларды мектеп сахнасында лайықтап көрсету жолдары.

2.Батырлық жырларды оқыту кезінде жүргізілетін тәрбие жұмыстары.


1

Дөңгелек үстел

1, 2, 8, 9, 10

228

Қазақ этнопедагогикасының қалыптасып даму кезеңдері.


1

Тестілік сауалнама

1,2,4,5,6

6-7бет


29

Б.Момышұлының еңбектерінің әскери-патриоттық тәрбиелік мәні.

1.Б.Момышұлының әскери-патриоттық еңбектері.

2.Б.Момышұлының Отанға деген сүйіспеншілігі.


1

Тестілік сауалнама

1,2,4,5,6

6-7бет


30

Ұлттық салт-дәстүрлер өмірде тәрбие мектебі.


1

Глоссарий

1,2,4,5,6.6-7бет

31

Қазақстан мектептерінің халық педагогикасы бойынша жұмыс тәжірибесі.

1.Мектеп тәжірибесіндегі халықтық педагогика.

2.Халық педагогикасы бойынша жүргізілетін жұмыстар.


1

Бақылау жұмысы

1,2,4,5,

6, 10.19-23 бет

32

Батырлық жырлардың дүниетанымдық және тәрбиелік мәні.

1.Батырлық жырлардың дүниетанымдық мәні.

2.Батырлық жырлардың тәрбиелік мәні.


1

Тестілік сауалнама

1,2,4,5,6

6-7бет


33

Қазақ ауыз әдебиетінің этнопедагогикалық мәні.

1.Ауыз әдебиеті-тәрбие құралы.

2.Бесік жыры, санамақ, жаңылтпаштың тәрбиелік мәні.


1

ЭССЕ

1,2,4,5,6

6-7бет


334

Ертегілер, мақалдар, жаңылтпаштар, жұмбақтар, халықтық өлеңдер-халықтық тәрбиенің құралдары.

1.Жұмбақтың дүниетанымдық, тәрбиелік мәні.

2.Жаңылтпаш-тіл ширату тәсілі.


1

Тестілік сауалнама

1,2,4,5,

6, 1019-23 бет

335

Туыстық және азаматтық қарым-қатынастың тәрбиелік мәні.

1.Туыстық қарым-қатынасындағы әдептілік.

2.Туыстық қарым-қатынаста қалыптасқан ұлттық дәстүрлер.


1

Тестілік сауалнама

1,2,4,5, 6, 10 19-23 бет

336

Жөн-жоралғы, кәде рәсімдерінің тәрбиелік мәні.

1.Әдептілік-мәдени үлгі.

2.Халықтық дәстүр рәсімдері.


1

Тестілік сауалнама

1,2,4,13

32-49 бет

337

Тілі басқа, тілегі бір халықтардың салт-дәстүрлер үндестігі.

1.Үйлену және үй болумен байланысты салт-дәстүрлер үндестігі.

2.Өлген адамды жерлеумен байланысты рәсімдердің идеялық үндестігі.


1

Тестілік сауалнама

1,2,4,5,6.6-7бет

338

Ш.Уәлихановтың қазақ халқының салт-дәстүрлері туралы ой-пікірлері.

1.Ш.Уәлихановтың еңбектері.

2.Ш.Уәлихановтың салт-дәстүрлер туралы пікірлері.


1

Тестілік сауалнама

1,2,4,5,6

6-7бет


339

Ұлттық тәрбиені сахна арқылы іске асыру жолдары.

1.Эпостық шығармаларды мектеп сахнасында лайықтап көрсету жолдары.

2.Батырлық жарларды оқыту кезінде жүргізілетін тәрбие жұмыстары.


1

Тестілік сауалнама

1,2,4,5, 6, 1019-23 бет

440

Қазақ этнопедагогикасының қалыптасып даму кезеңдері.

1. Ә. Диваев мәдени мұраларды жинаушы және зерттеуші.

2.Ә.Диваевтың этнопедагогикаға қосқан үлесі.


1

Тестілік сауалнама

1,2,4,5,

6, 10.19-23 бет

41

Б. Момышұлының еңбектерінің әскери-патриоттық тәрбиелік рөлі.

1.Б.Момышұлының әскери-патриоттық еңбектері.

2.Б.Момышұлының Отанға деген сүйіспеншілігі.


1

Тестілік сауалнама

1,2,4,13

32-49 бет

42

Ұлттық салт-дәстүрлер өмірде тәрбие мектебі.

1.Нәрестенің дүниеге келуіне байланысты салт-дәстүрлер.

2.Тыйым сөздердің тәрбиелік мәні.


1

Тестілік сауалнама

1,2,4,13

32-49 бет

43

Халықтық қолданбалы өнермен танысу.

1.Халықтық қолданбалы өнер туралы түсінік.

2.Өнер шеберлері.


1

Дөңгелек үстел

3, 4, 5, 6.

44

Ұлттық киім үлгілерімен танысу.

1.Ұлттық киім ерекшеліктері.

2.Ұлттық киім түрлері.


1

Екі қадамды сұхбат

4, 5, 8, 9.

45

Ата тектік «шежірені» зерттеу.

1.Шежіре туралы түсінік.

2.Ата тектік шежіре.


1

Дөңгелек үстел

2, 5, 6, 7, 8.


12. СӨЖ- жоспары.

№



СӨЖ-тақырыптары

сағ саны

Бақылау түрі

Әдебиеттер


1

Этнопедагогиканың басқа ғылымдармен өзара байланысы: философиямен, этнопсихологиямен, этнографиямен, этнософиямен.

1

Презентация

1,2,4,5,6

6-7бет


2

Этнопедагогиканың негіздері: философиялық, мәдениеттанушылық, психологиялық.

1

Тестілік сауалнама

1,2,4,5,6.6-7бет

3

Педагогиканың классигі К.Д.Ушинскийдің мұраларындағы халықтық тәрбие мәселесі.

1

Презентация

1,2,4,5,6,10

19-23 бет

4

В.А.Сухомлинскийдің халықтық педагогикасы.

1

Диспут

1,2,4,5,6.6-7бет

5

Ш.Уәлиханов еңбектеріндегі ұлттық тәрбие және этнопедагогика мәселелері.

1

Реферат

1,2,4,5,6.6-7бет

6

М.Дулатұлының этнопедагогикалық идеялары.

1

Ауызша сұрау, тест

1,2,4,5,6, 10

19-23 бет

7

М.Жұмабаевтың этнопедагогикалық идеялары.

1

Тестілік сауалнама,

1,2,4,5,6, 10

19-23 бет

8

Халықтық педагогикалық мәдениетінің мазмұны.

1

Реферат, баяндама

1,2,4,13.32-49 бет

9

Ұрпақтар ұласымдылығы-халықтың рухани өрлеуінің факторы.

1

Пікіртталас

1,2,4,13 32-49 бет

10

Табиғат-халық педагогикасындағы тәрбие құралы.

1

Реферат,

1,2,6

42-46 бет

11

Еңбек-халық педагогикасындағы тәрбие құралы.

1

Реферат, баяндама

1,2,6

42-46 бет

12

Салт-жоралар мен рәсімдер.

1

Реферат, баяндама

1,2,4,5,6

6-7бет


13

Этнопедагогиканың жалпы адамзаттық негіздері.

1

бақылау жұм.

1,2,4,5,6

6-7бет


14

Отбасында балаларды кәсіби даярлау.

1

Жазбаша бақылау

1,2,4,5,6, 10.19-23 бет

15

Халық композиторларының шығармаларындағы тәрбие мәселелері.

1

Іскерлік ойын

1,2,4,5,6

6-7бет


16

Әлемтануды халықтық қабылдау.

1

Ауызша сұрау

1,2,4,5,6

6-7бет


17

Халықтардың рухани-адамгершілік құндылықтарындағы ұлтаралық мәселесі.

1

Реферат

1,2,4,5,6

6-7бет


18

Қазақстан Республикасындағы халық педагогикасы бойынша қазіргі бағдарламалар.

1

Эссе

1,2,4,5,6.6-7бет

19

“Елім-ай” бағдарламасы.

1

Реферат

1,2,4,5,

6, 10.19-23б

20

Тек негіздері “Шежіре”.

1




1,2,4,5,6

21

Қорқыт ата-шығармаларының тәрбиелік мәні.

1




1,2,4,5,6

6-7бет


22

Ахмет Яссауидің өсиет-өнегелері.

1

Жазбаша бақылау жұм.

1,2,4,5,

6, 1019-23 бет

23

Әл Фарабидің этнопедагогикалық еңбектері.

1

Жазбаша бақылау

1,2,4,5, 6, 10 19-23 бет

24

Жүсіп Баласағұнидың этнопедагогикалық ойлары.

1

Іскерлік ойын

1,2,4,13

32-49 бет

25

М.Қашқаридың этнопедагогикалық ойлары.

1

Презентация

1,2,4,5,6.6-7бет

26

А. Жүйнекидің этнопедагогикалық ойлары.

1




1,2,4,5,6

6-7бет


27

Мұхаммед Хайдар Дулатидың тәлімдік ойлары.

1

Тестілік сауалнама

1,2,4,5, 6, 1019-23 бет

28

А.Байтұрсыновтың этнопедагогикалық еңбектері.

1

Эссе

1,2,4,5,

6, 10.19-23



29

М. Жұмабаевтың тәлім-тәрбиелік ойлары.

1

Пікірталас
1,2,4,13

32-49 бет

30

М. Дулатовтың этнопедагогикалық идеялары.

1

Реферат

1,2,4,13

32-49 бет

31

Классик педагогтардың мұраларындағы халықтық тәрбие.

1

ЭССЕ

1,2,4,5,6.6-7бет

32

Халық педагогикалық мәдениетті жасаушы.

1

Т кестесі

2, 4, 6, 7.

33

Адамның халықтық мұраты.

1

Тестілік сауалнама

1,2,4,5,6.6-7бет

34

Халық педагогикасының ауыз әдебиетімен байланысы.

1

Презентация

1,2,4,5,6,10

19-23 бет

35

Отбасын зерттеудің этнопедагогикалық мәселелері.

1

Қос жазба күнделігі

3, 4, 5, 6.

36

Балаларды тәрбиелеудегі ата ана рөлі.

1

Үш қадамды сұхбат

4, 5, 8, 9.

37

Отбасындағы ананың рөлі.

1

Дөңгелек үстел

1, 5, 8, 9, 10

38

Қыз баласының тәрбиесіндегі ерекшеліктері.

1

Тестілік сауалнама

1,2,4,5,6.6-7бет

39

Балалардың этностық санасын дамыту мәселелері.

1

Глоссарий

1,2,4,5,6.

40

Жас ұрпақтың дүниеге көзқарасын қалыптастырудағы ұлттық ойындардың мәні.

1

Тестілік сауалнама

1,2,4,5,6, 10

19-23 бет

41

Бала тәрбиесіндегі халық ойындары және ойыншықтар.

1

ЭССЕ

1,2,4,5,6, 10

19-23 бет

42

Халық әндері эстетикалық тәрбие құралы.

1

Дөңгелек үстел

3, 4, 5, 6.

43

Мақал мәтелдер мен жаңылтпаштар тәрбие құралы.

1

Дөңгелек үстел

4, 5, 8, 9.

44

Еңбек жайындағы әндер, ертегілердің тәрбиелік мәні.

1

Тестілік сауалнама

1,2,4,13.32-49 бет

45

Егеменді мемлекет жағдайында этномәдениеттік дәстүрлер.

1

Т кестесі

3, 4, 5, 6.




Барлығы:

45








13. ПАЙДАЛАНАТЫН ӘДЕБИЕТТЕР МЕН WEB САЙТТАР ТІЗІМІ
Негізгі:

1. Қалиев С. Қазақ этнопедагогикасының теориялық негіздері мен тарихы. А., 2003.

2. Табылдиев Ә. Қазақ этнопедагогикасы (Оқу құралы).- А., 2001.

3.Табылды Ә. Қазақ этнопедагогикасы және оқыту әдістемесі. А.,-2004.

4.Жарықбаев Қ., Қалиев С. Қазақ тәлім – тәрбиесі. А., 1995

Қосымша:

5.Айдаров Г. Орхон ескерткіштерінің тексті. А., Ғылым, 1990.

6.Алтынсарин Ы. Таңдамалы педагогикалық мұралары. 3т. Алматы, 1991.

7.Арғынбаев Х. Қазақ халқының қол өнері. А., 1987.

8.Ахметова З. Кәусар бұлақ. Алматы, 1993.

9.Баласағұн Ж. Құтты білік. Алматы, 1995.

10.Волков Г.Н: Этнопедагогика. Чебоксары, 1990.

11.Виноградов Г. Народная педагогика. Иркутск, 1997.

12.Диваев Ә. Тарту. Алматы. Ана тілі, 1992.

13.Дулати М.Х. Тарихи-Рашиди. Алматы, 1999.

14.Жарықбаев Қ.Б., Наурызбаев Ж. Қазақтың ұлттық тәлім-тәрбие атауларының түсіндірме сөздігі. А., 1993.

15.Кәмәләшұлы Б. Қазақ халқының туыс-туғандық жүйесі, ұрпақ өсіру, тәрбиелеу дәстүрі, үйлену ғұрыптары. А., 2005.

16.Қазақтың тәлімдік ой-пікірлері Антологиясы, 2 том, (құр. Қ. Жарықбаев, С.Қалиев). Алматы, 1994.

17.Қожахметова К.Ж. Халықтық педагогиканы зерттеудің кейбір ғылыми және теориялық мәселелері. А., 1993.

18.Құралұлы А. Қазақ дәстүрлі мәдениетінің анықтамалылығы. А., 1991.

19.Құралұлы А. Салт-дәстүрге, тарихқа, дінге байланысты терминдер мен сөз тіркестерінің түсіндірме сөздігі. А., 2006.

20.Табылды Ә. Этнопедагогикалық оқылымдар. А., 2006.
WEB САЙТТАР ТІЗІМІ

21. Этнопедагогика., Этнопедагогика, Курбаналиев Б.,ЦДО, 2006

22. Этнопедагогика,,. Этнопедагогика 16 века, Хазиахмадова Ф.Г.,ЦДО, 2004

23. Педагогика Общая педагогика.Курс лекций. О.С. Гребенюк, Калининград, Калинингр. ун-т,1996 - 107с.,pdf

24. Педагогика Педагогика: Учебно-методическое пособие. Варламова А.Я. Волгоград, изд.ВолГУ, 2004г., 76с



25. Педагогика Педагогика. Учебник для вузов. Н. В. Бордовская,Питер, 2000г., 304с.
14 . СТУДЕНТТЕРДІҢ БІЛІМІН БАҚЫЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ


  1. Этнопедагогика тарихына және халықтық педагогикаға қысқаша шолу.

  2. 2.Этнопедагогика объекті және пәні.

  3. 3.Этнопедагогиканың негізгі түсініктері: этностық тәрбие, этностық оқыту, ұлт, этнос

  4. 4.Этнопедагогиканың философиялық, мәдениеттану, психологиялық, этногафиялықн егіздері.

  5. 5.ҚР ұлттықс аясат жөніндегі құжаттары.

  6. 6.Егеменді мемлекет жағдайындағы этномәдениеттік дәстүрлердің қазіргі жағдайы.

  7. 7.Педагогика классиутерінің мұраларындағы халықтық тәрбие, оқу мен тәрбиелердің ұлттық жүйесін дамытудағы.

  8. К.Д. Ушинскийдің халықтық тәрбие принциптері.

  9. А.С. Макаренконың педагогикалық іс- әрекетінде халықтық тәрбиенің элементтерін пайдалануы.

  10. В.А. Сухомлинскийдіңх алықтық педагогикасы

  11. 11.XVIII ғ. жас ұрпақты тапқырлыққа, шешендік өнерге тәрбиелеудегі билердің ерекше ролі.

  12. Ш. Уалиханов еңбектеріндегі ұлттық тәрбие мен этнопедагогика мәселелері.Ы. Алтынсарыннің мұраларының халықтық педагогика және психология ғылыми ұстанымдарында баяндалуы

  13. А. Құнанбаев қазақ педагогикасы мен психологиясын тереңірек дамытуға қосқан үлесі.

  14. А. Құнанбаев қазақ педагогикасы мен психологиясын тереңірек дамытуға қосқан үлесі.

  15. М. Дулатов қазақ педагогикасы мен психологиясын тереңірек дамытуға қосқан үлесі.

  16. 16.А. Байтұрсынов қазақ педагогикасы мен психологиясын тереңірек дамытуға қосқан үлесі.

  17. 17.М. Жұмабавтың қазақ педагогикасы мен психологиясын тереңірек дамытуға қосқан үлесі.

  18. Қазақтың халықтық тәрбиесі жайлы орыс және батыс европалық ғалымдардың ой- пікірлері.

  19. Барлық этностардағы тәрбие мақсатының ортақтығы.

  20. Адамның қазіргі халықтық тәрбиенің мақсаты ретінде.

  21. 17.Әр халықтың жетілген тұлға ретіндегі пікірлерінің даму шарттары.

  22. 18.Ұлттық ар- намысқа тәрбиелеу тұлғаның мінез- құлқын жетілдерудің ірге тасы. Көп ұлтты Қазақстан жағдайындағы түрлі мәдениеттілікке тәрбиелеудің ерекшеліктері.

  23. 19.Халықтың педагогикалық мәдениеті, мәні, мазмұны.

  24. Ұрпақтар ұласымдылғы тұлғаның әлеуметтік дамуының және халықтық рухани процестерінің факторы.

  25. Халықтық педагогикадағы тәрбиенің әдістері.

  26. Халықтық тәрбиенің құралдары.

  27. Ертегілер, мақалдар, жаңылтпаштар, жұмбақтар халықтық өлеңдер- халықтық тәрбиенің құралдары.

  28. Табиғат- тәрбие құралы.

  29. Салт және дәстүр түсініктері: философиялық, әлеуметтік, педагогикалық және психологиялық анықтамалары.

  30. Дәстүр және салттардың құрылымы, салттар мен дәстүрлердің жалпы ортақтастығы және айырмашылығы.

  31. Рәсімдері және салтанатты өткізу реті.

  32. Балалардың ерекшеліктерін есепке Ала отырып, олардың өмір кезеңдеріне сипаттама

  33. Үйлену мен жеке отбасын құрумен байланысты әдеп- ғұрыптар, достық, бата беруге, тілекке ант беру белгісі

  34. Өліммен байланысты қабырдың басына белгі қоюмен байланысты әдеп- ғұрыптар.

  35. Ойын- тәрбие құралы.

  36. Сөз- тәрбие құралы.

  37. Еңбек – тәрбие құралы.

  38. Адам тәрбиесімен байланысты салттар,әдеп- ғұрыптар, дәстүрлер, нанымдардың тәрбиелік мәні.

  39. Тәрбиенің тәсілдері өсиет және ғибрат, аға ұрпақтың жеке үлгісі, еліктеу және т.б.

  40. Я.А. Коменскийдің қосқан үлесі

  41. Мақал және мәтелдер халық педагогикасының шағын көріністері.

  42. Халық ертегілері-өмір оқулықтары.

  43. .Қазақстан Республикасы халықтарының ұлттық салттары мен дәстүрлері.

  44. Халық педагогикасындағы рухани мінез-құлықтық тәрбиесі.

  45. Халық педагогикасындағы азаматтық, патриоттық тәрбие.

  46. Халық педагогикасындағы еңбек тәрбиесі.

  47. .Халық педагогикасындағы дене тәрбиесі.

  48. .Халық педагогикасындағы эстетикалық тәрбиесі.

  49. .Халық педагогикасындағы зиялылық тәрбиесі.

  50. .Дәстүр және салттардың құрылымы, салттар мен дәстүрлердің жалпы ортақтастығы және айырмашылығы

  51. Рәсімдері және салтанатты өткізу реті.

  52. Адам тәрбиесімен байланысты салттар,әдеп- ғұрыптар, дәстүрлер, нанымдардың тәрбиелік мәні.

  53. Балалардың ерекшеліктерін есепке ала отырып, олардың өмір кезеңдеріне сипаттама

  54. Үйлену мен жеке отбасын құрумен байланысты әдеп- ғұрыптар, достық, бата беруге, тілекке ант беру белгісі

  55. Өліммен байланысты қабырдың басына белгі қоюмен байланысты әдеп- ғұрыптар.

  56. Адамның қуанышымен, қайғысымен қатар жүретін салттар және әдет- ғұрыптар, өлеңдер мен аңыздардың тәрбиелік мәні.

  57. Жаңа уақытқа байланысты туындаған салттар және дәстүрлер, олардың тәрбиелік мәні.

58. Салттардағы, дәстүрлердегі, әндердегі, өлеңдердегі, өнегелі тәрбиелегендік, ар- ұяттылық, руханилылық жөніндегі халықтық түсініктер.

59 .Мақалдардағы және мәтелдердегі өнегелі тәрбиелегендік, ар- ұяттылық, руханилылық жөніндегі халықтық түсініктер

60.Жастарды парсаттылыққа, әдептілікке, үлкенді қадірлеуге отбасындағы аға ұрпақтың ролі мен үлгісі.

61.Қонақтармен амандасыудың, қабылдаудың, қызмет етудің қарапайымдылығы пен әдептіліктің тәрбиелік мәні

62. Еңбек сүйгіштікті, кәсіптік дағдыларды және кәсіптік бағдарды тәрбиелеу.

63 .Аталар мен әкелердің балаларының мал. бағуды, малға қора соғуды, қол еңбегінің дағдыларын меңгерудегі ролі.

64. Аналардың қыз балаларды кесте тігуге, ою- өрнектерді салуға, жүн тоқуға, кілем тоқуға, киім тігуге үйретудегі ролі.

65.Балаларды отбасында кәсіптік даярлау.

66. Үй жанураларын бағу білігі, үй жанураларының ауруларын білу және оларды емдей білу әдістері.

67. Халық педагогикадағы дене тәрбиенің мақсаты мен міндеттері.

68 Тұзды суда баланы шомылдырудың, денесін майлаудың, аяқ- қолын созудың мәні.

69. ҚР өмір сүретін халықтардың балаларды шынықтыру тәсілдері.

70. Дене тәрбиесіндегі ұлттық ойындардың ролі.

71. Қазақ халқындағы дене тәрбиенің ерекшеліктері

72. Халық педагогикасындағы эстетикалық тәрбие, оның мақсаты мен міндеттері.

73. Зиялылық тәрбие, оның мақсаты мен міндеттері.

74. Бейнелеу өнеріндегі этнопедагогиканың идеялары.

75. Жастарды өлең айту мәдениетіне және жырларға, шешендік пен тапқырлық өнеріне тәрбиелеудің халықтық мектебі.

76. Зиялылыққа тәрбиелеу және оның жас ұрпақты тәрбиелеудегі ролі.

77. Күн, ай, жұлдыздар, аңдар, және үй жануарлары жөнінідегі білімдер.

78. Халықтық этнопедагогиканың пансофиясы.

79. Ұлтаралық қарама- қайшылықтар үшін халықтар мәдениетінде материалдың жоқтығы.

80. Халықтардың рухани мінез- құлықтық құндылықтарындағы ұлтаралық және жалпы адамзаттық.

81.ҚР этнопедагогикалық білім беру тұжырымдамасы.

82. “Атамекен”, “Елім-ай” және басқа бағдарламаның мақсаты

83. “Атамекен”, “Елім-ай” міндеттері және ерекшеліктері.

84.Халық педагогикасы бойынша Қазақстан мектептерінің жұмыс тәжірибесі.

85. Отбасы тәжірибесін зерттеу, музыкалы аспаптармен танысу.

86. Халықтық қолданбалы өнермен, халықтық ойындармен, ұлттық киім үлгілерімен танысу.

87. Ата тек тік «шежіре» зерттеу

88. Әр халықтың жетілген тұлға ретіндегі пікірлерінің даму шарттары

89. Тәрбиенің тәсілдері өсиет және ғибрат, аға ұрпақтың жеке үлгісі, еліктеу және т.б.

90. Халық ертегілері- өмір оқулықтары.
Тесті лік сауалнамалар.


1. Этнопедагогиканы зерттеуші тұңғыш қазақ әйелі ?

А) Н. Құлжанова

В) Р. Сыздықова

С) Р. Нұртазина

Д) К. Дөненбаева

Е) З. Тамшыбаева



2.“Айтолды” қай шығарманың кейіпкері?

А) “Даналық кітабы”

В) “Құтты білік”

С) “Ақиқат сыйы”

Д) “Музыканың ұлы кітабы”

Е) “Түркі сөздерінің жинағы”



3.Әлемнің Екінші ұстазы кім?

А) Аристотель

В) Ұлықпан Хаким

С) Әл- Фараби

Д) Платон

Е) Ж. Баласұғни



4.“Білімсіз адам хайуан мен тең”- деген сөйлем жолдарының авторын атаңыз?

А) М. Х. Дулати

В) Ж. Баласұғни

С) М. Қашқари

Д) Қ. А. Иассауи

Е) А. Жүйнени



5.Қазақ тілінде алғаш педагогика оқулығын жазған кім?

А) Ы. Алтынсарин

В) М. Жұмабаев

С) Ж. Аймауытов

Д) А. Құнанбаев

Е) Ш. Құдайбердиев



6. Қазақ тілі грамматикасын жазған кім?

А) Ш.Құдайбердиев

В) М.Жұмабаев

С) А.Байтұрсынов

Д) Ж.Аймауытов

Е) М.Дулатов



  1. Қазақта тұңғыш академик атағын алған кім?

А) Ш. Уәлиханов

В) Қ. Сәтбаев

С) М. Әуезов

Д) Ә. Марғұлан

Е) А. Құнанбаев


  1. Уәзірдің баласы Уғдүлміш қай шығарманың кейіпкері?

А) “Даналық кітабы”

В) “Ақиқат сыйы”

С) “Құтты білік”

Д) “Түркі сөздерінің жинағы”

Е) “Қайырымды қала тұрғындарының көзқарасы туралы трактат”


  1. “Хибатул- хақайық” (Ақиқат сыйы)- деген кітаптың авторын атаңыз.

А) Әл- Фараби

В) Ж. Баласұғни

С) М. Қашғари

Д) А. Жүйнени

Е) Қ. А. Иассауи


  1. Мына негіздердің қайсысы өмірге бірінші тірек.

А) Денсаулық

В) Білім


С) Еңбек

Д) Оқу


Е) Тәрбие

11. Алғаш мектепке дейінгі педагогика оқулығын жазған кім?

А) Ш. Құдайбердев

В) М. Жұмабаев

С) Ы. Алтынсарин

Д) А. Байтұрсынов

Е) Н. Құлжанова



  1. “Ғұдатғу біліг”–– атты шығарманы кім жазған, қай ғасырда?

А) ХІ ғ.Махмуд Қашғари.

В) ХІІ ғ. Қожа Ахмет Иассауи.

С) ХІ ғ. Жүсіп Баласағұн.

Д) ХІХ ғ. Абай Құнанбаев.

Е) ІХ ғ. Әбу Насыр Әль-Фараби.


  1. Этнопедагогика ұғымын ғылыми айналымға тұңғыш енгізген ғалым кім?

А) Чуваш ғалымы Г. Н. Волков.

В) Әзербайжан педагогы А. Ш. Гашимов.

С) Татар педагогы Я. И. Ханбиков.

Д) Орыс педагогы К. Д. Ушинский.

Е) Қазақ демократ-ағартушысы Ы. Алтынсарин.

14. Халықтық тәрбиенің мақсаты – бұл:

А) Жеке тұлғаның эстетикалық тәрбиесі

В) Жетілген адамды қалыптастыру

С) Тұлғаны еңбекке тәрбиелеу

Д) Тұлғаның адамгершілік тәрбиесі

Е) Денсаулығы мықты адамды тәрбиелеу



15. Әрбір жаңа ұрпақ алдыңғы ұрпақтардың салт-дәстүрі мен әдет-ғұрыптарын қандай ретпен меңгереді?

А) Еліктеу, үйрету, тапсырма беру, талап ету

В) Ақыл-кеңес, тапсврма беру, жаттығу

С) Салт-дәстүр, әдет-ғұрып

Д) Еліктеу, талаптарды түсіну, оларды меңгеру, рухани

қасиеттерді қалыптастыру

Е) Мінез-құлық әдеттері мен салттары, белгілі бір жеке тұлғалық

қасиеттерді қалыптастыру



16. “Орхон - Енисей” – ескерткішінің авторы кім?

  1. Күлтегін

  2. Білге – қаған

  3. Иоллығ – те гін

  4. Тоныкөк

  5. Қорқыт ата

17. Әл – Фараби туылған қала

  1. Отырар

  2. Сайрам

  3. Түркістан

  4. Бағдат

  5. Шымкент

18. “Құдатғу білік” қай ғасырда жазылған?

  1. ҮІІ

  2. ҮІІІ

  3. ІХ

  4. Х

  5. ХІ

19. Ж.Баласағұн қай қалада туылған?

  1. Қарахан

  2. Отырар

  3. Түркістан

  4. Сайрам

  5. Баласағұн

20. Қ.А.Яссауи қай қалада туылған?

  1. Қарахан

  2. Отырар

  3. Түркістан

DСайрам

Е)Баласағұн



21. Арыстанбаб кесенесі қай жерде орналасқан?

  1. Отырар

  2. Түркістан

  3. Сайрам

  4. Шымкент

  5. Қарахан


22. “Құтты білік” – дастаны неше тараудан тұрады?

  1. 80 – тараудан

  2. 85 тараудан

  3. 87 – тараудан

  4. 90 – тараудан

  5. 95 – тараудан

23. “Құтты білік ” дастанындағы төрт кейіпкердің бейнесі?

  1. Әділет, Шындық, Ақиқат, Сенім

  2. Әділет, Бақыт, Ақиқат, Еңбек

  3. Әділет, Бақыт, Ақыл, Қанағат

  4. Бақыт, Еңбек, Ес, Қанағат

  5. Қанағат, Нысап, Әділет, Ақиқат

24. Күнтолды қай еңбектің кейіпкері?

  1. “Құдатғу білік”

  2. “Қайырымды қала тұрғындарының көзқарасы”

  3. “Түс көру туралы сөз”

  4. “Хибадул хакайық”

  5. “Диуани хихмет”

25. М.Қашқарй қай қалада туылған?

  1. Түркістан

  2. Отырар

  3. Карахан

  4. Барысхан

  5. Баласағұн

26. “Ереуіл атқа ер салмай” - өлеңінінің авторы кім?

  1. Шортанбай

  2. Исатай

  3. Махамбет

  4. Майлықожа

  5. Шалкиіз

27. “Зор заман” - - өлеңінің авторы кім?

  1. Махамбет

  2. Шортанбай

  3. Исатай

  4. Майлықожа

  5. Асан Қайғы

28. Шортанбай Қанайұлы қай жерде туылған?

  1. Түркістан

  2. Сайрам

  3. Отырар

  4. Баласағұн

  5. Қарахан

29. “Мұнар күн” өлеңінің авторын ата?

  1. Махамбет

  2. Исатай

  3. Шортанбай

  4. Асан Қайғы

  5. Шалкиіз

30. “Тарихи Рашиди” (Рашидтің тарихы) еңбегінің авторы кім?

  1. Ж.Баласағұн

  2. М.Қашқари

  3. Х. Дулати

  4. Әл – Фараби

  5. Қ.А.Яссауи

31. Асан Қайғы жырау қай ғасырларда өмір сүрген?

  1. ХІІІ

  2. ХҮ

  3. ХҮІІ

  4. ХІХ

  5. ХХ

32. “Қырында киік жайлаған” – атты толғаудың авторы?

  1. Ақтамберді

  2. Жиембет

  3. Шалкиіз

  4. Асан Қайғы

  5. Доспамбет

33. Арғымаққа міндім деп,

Артқы топтан адаспа.

Күнінде өзім болдым деп,

Кең пейілге таласпа.

Ғылымым жұттан асты деп,

Кеңессіз сөз бастама.

Жеңемін деп біреуді,

Өтірік сөзбен қостама, - деген өлең жолдарының авторы кім?



  1. Жиембет

  2. Ақтамберді

  3. Шалкиіз

  4. Доспамбет

  5. Асан Қайғы

34. “Қалқаман Мамыр” поэмасының авторы кім?

  1. Жүсіпбек

  2. Мағжан

  3. Ахмет

  4. Шәкәрім

  5. Міржақып

35. “Ілімге толса көкірк, жақсы болсың жұбайың”, “Ұрлықтың түбі қорлықты”, “Ер көгерер дұғаменен” т.б. толғаулардың авторы?

  1. Асан Қайғы

  2. Шалкиіз

  3. Майлықожа

  4. Шал Ақын

  5. Махамбет

36. “Ләйлі Мажнүн” – аты ғашықтық дастанының авторы?

  1. Шәкәрім

  2. Мағжан

  3. Жүсіпбек

  4. Міржақып

  5. Ахмет

37. “Бақытсыз жамал” романын кім жазды?

  1. Ахмет

  2. Шәкәрім

  3. Мағжан

  4. Жүсіпбек

  5. Міржақып

38. М.Жұмабаевтың тұңғыш өлеңдер жинағы қалай аталады?

  1. Мұнар күн

  2. Қалқаман Мамыр

  3. Ләйлі – Мәжнүн

  4. Айман

  5. Шолпан

39. “Түркістан” - өлеңінің авторы?

  1. Ахмет

  2. Міржақып

  3. Жүсіпбек

  4. Шәкәрім

  5. Мағжан

40. “Пайда ойлама ар ойла,

Талап қыл артық білуге” – деген өлең жолдарының авторы?



  1. Абай

  2. Шәкәрім

  3. Жүсіпбек

  4. Міржақып

  5. Мағжан

41. … “Өз ұлтын сүйген адам өз ұлтының бақыты үшін өз бақытын құрбан қылады” – деген жолдардың авторы кім?

  1. М.Жұмабаев

  2. Ғ.Мүсірепов

  3. Ғ.Мұстафин

  4. Б.Момышұлы

  5. М.Дулатов


42. “Дүниеде туған еліңнен артық ел де, жер де жоқ” – деген жолдардың авторын ата?

  1. А.Жүйнеки

  2. Ш.Құдайбердиев

  3. Ж.жабаев

  4. Ғ.Мұстафин

  5. Ғ.Мүсірепов

43. Қазақтың келіні күйеуінің қандай жақынын “тетелес” деп атайды?

  1. Ағасы

  2. Інісі

  3. Жолдасы

  4. Досы

  5. Әпкесі

44. Үлкенді сыйлау қандай әрекетке жатады?

  1. Әдет

  2. әдет – ғұрып

  3. Салт

  4. Дәстүр

  5. Сенім

45. Құртқа қай жырдың кейіпкері?

  1. Алпамыс батыр

  2. Қобыланды батыр

  3. Ағыбай батыр

  4. Қамбар батыр

  5. Есет батыр

46. Ұлттық намыс қай рәсімге жатады?

  1. Қайырымдылық

  2. Әдептілік

  3. Перзенттік парыз

  4. Ізеттілік

  5. Салауаттылық

47. Қазақтың меймандостығы қай дәстүрге жатады?

  1. Ұжымдық дәстүр

  2. Ұлттық дәстүр

  3. Әлеуметтік дәстүр

  4. Салт – дәстүр

  5. Дәлдік дәстүр

48. “Ұлттық мақтаныш – жеке адам мен ұлт үшін бұзылмас заң. Кімде - кім өз ұлтын құрметтемесе және оны мақтан тұтпаса – ол адам сөзсіз арамза, қаңғыбас” –

деген жолдардың авторы?

  1. Б.Момышұлы

  2. М.Жұмабаев

  3. А.Байтұрсынов

  4. А.Жүйнеки

  5. Ш.Құдайбердиев

49. “Адамның адамшылығы- ақыл, ғылым, жақсы ата, жақсы ана, жақсы құрбы, жақсы ұстаздан болады” деген жолдардың авторын ата?

  1. Абай

  2. Шәкәрім

  3. Ахмет

  4. Міржақып

  5. Ыбырай

50. “Еңбексүйгіштік адамның адамдық қасиетінің негзгі өлшемдерінің бірі” – деген жолдардың авторын ата?

  1. Ғ.Мүсірепов

  2. Ғ.Мүстафин

  3. Ш.Айтматов

  4. Б.Момышұлы

  5. Ж.Баласағұн

51. Қонаққа бас тарту қандай жоралғы?

  1. Қонақ кәде

  2. Бастаңғы

  3. Сыбаға

  4. Рәсім

  5. Ырым


52. Отанға қызмет ету қай рәсімге жатады?

  1. Міндет

  2. Борыш

  3. Мақсат

  4. Парыз

  5. Дәстүр

53. Есіріктен аулақ болу қай рәсімге жатады?

  1. Ізеттілік

  2. Салауаттылық

  3. Үнемділік

  4. Қайырымдылық

  5. Инабаттылық

54. Бата қай дәстүрге жатады?

  1. Ырым

  2. Тыйым

  3. Сенім

  4. Насихат

  5. Рәсім

55. “Мен егер заң қуаты қолымда бар кісі болсам, адам мінезін түзеп

болмайды деген кісінің тілін кесер едім”–– деген сөздің авторы кім?

А) Ш. Уалиханов.

В) А. Байтұрсынов.

С) А. Құнанбаев.

Д) М. Жұмабаев.
Е) Ш. Құдайбердиев.

56. “Жаман мінез - құлық – рухани кесел. Бұл кеселді жою үшін тән кеселін емдеуде қолданылатын дәрігердің тәжірибесінге еліктеуіміз керек” – деген жолдардың авторы?


  1. Абай

  2. Ибн Сина

  3. М.Қашқари

  4. А.Жүйнеки

  5. Әл Фараби

57. “Менің ойымша, қазақтардың қайталанбас этикалық, психологиялық әлемі әлі жете зерттелмей, зерделенбей жатқан тылсым дүние” – деген жолдардың авторы?

  1. Н.Назарбаев

  2. Д.Ахметов

  3. О.Жұмабеков

  4. О.Мұхамеджанов

  5. И.Тасмағамбетов

58. Ел белгісі нені көрсетеді?

  1. Рәсім

  2. Рәміз

  3. Жөн – жоралғы

  4. Насихат

  5. Сенім

59. Адамды жеңіске жеткізетін қозғаушы күш неде?

  1. Мақсат

  2. Арман

  3. Әрекет

  4. Міндет

  5. Парыз

60. “Адамға тіл, құлақ қандай керек болса, бастауыш мектепте үйренетін білім де сондай керек”- деген сөйлем жолдарының авторын атаңыз.

А) Ж. Аймауытов

В) Ш. Құдайбердиев

С) М. Дулатов

Д) М. Жұмабаев

Е) А. Байтұрсынов



61. “Мектеп керектері”, “Әліпби”, “Тіл құралы”, Әдебиет танытқыш- деген еңбектердің авторын атаңыз.

А) А. Құнанбаев

В) Ш. Құдайбердиев

С) М. Жұмабаев

Д) Ы. Алтынсарин

Е) А. Байтұрсынов



62. “Ана тілін жақсы меңгеріп алмай тұрып, өзге пәндерге түсіну мүмкін емес. Ана тілі халық болып жасағаннан бері жан дүниесінің айнасы болып, өсіп- өніп, түрлене беретін, мәңгі құламайтын бәйтерегі. Жүректің терең сырларын, басынан кешкен дәуірлерін, жанның барлық толқындарын ұрпақтан- ұрпаққа жеткізіп, сақтап отыратын қазынасы мол халықтың тілі”- деген сөйлем жолдарының автрын атаңыз.

А) М. Дулатов

В) М. Жұмабаев

С) Ш. Құдайбердиев

Д) Ж. Аймауытов

Е) А. Байтұрсынов



63.“Педагогика”, “Сауатты бол”, “Әліппе”, “Бастауыш мектепте ана тілін оқыту жолы”- атты педагогикалық еңбектердің авторы кім?

А) А. Байтұрсынов

В) М. Дулатов

С) Ж. Аймауытов

Д) Ш. Құдайбердиев

Е) М. Жұмабаев



64. Жұмбақтарды “Жан жақты жымдасқан метафора” деген кім?

  1. Аристотель

  2. Платон

  3. Сократ

  4. Демокрит

  5. Цицерон

65. “Менің өзім нашармын,

Кілттің аузын ашармын,

Бұл бейнетті көргенше,

Шеш қолымды, Қарлыға

Рұқсат берсең қашармын!” деген өлең жолдары қай батырлар жырында баяндалған?


  1. Алпамыс батыр жыры

  2. Қобыланды батыр жыры

  3. Қамбар батыр жыры

  4. Ертарғын жыры

  5. Ғашықтық жыры

66. “Ел болу үшін, бесігіңді түзе” деген сөздің авторы кім?

  1. Ғ.Мұстафин

  2. Ғ.Мүсірепов

  3. С.Мұқанов

  4. М.Әуезов

  5. С.Мәуленов

67. Сыйыр малының атсы қалай аталады?

  1. Шек –шек ата

  2. Шопан ата

  3. Қамбар ата

  4. Ойсыл қара

  5. Зеңгі баба

68. Ұлт ойындары тақырыбына, мазмұнына, мақсатына байланысты үш салаға бөлінеді?

  1. Спорттық ойындар, қиымыл – қозғалыс ойындар, ұлттық ойындар

  2. Ойын –сауық, тұрмыс - салт, оймен келетін ойындар

  3. Жан –жануарларды бейнелейтін ойындар, ұлттық ойындар, ережелі ойындар

  4. Тұрмыс – салт ойындары, спортық ойындар, қимылды ойындар

  5. Тұрмыс – салт ойындары, қимыл – қозғалыс ойындары, логикалық ойындар

69. Жеті қазынаны ата?

  1. Азамат, әйел, оқу, жылқы, құс, мылтық, ит

  2. Ер азамат, сұлу әйел, ілім, жүйрік, бүркіт, мылтық, ит

  3. Ер жігіт, сұлу әйел, ақыл- білім, жүйрік ат, қыран бүркіт, берен мылтық, жүйрік тазы

  4. Ер адам, сұлу қыз, ақыл, ат, қыран, мылтық, тазы ит

  5. Ер жігіт, сұлу әйел, ілім, ат, қыран, мылтық, ит

70. Жеті күнді ата?

  1. Бүгін, ертең, бірсігүні, арғы күн, ауыр күн, соңғы күн, азына

  2. Бүгін, ертең, арғы күн, бейсембі, ауыр күн, соңғы күн, азына

  3. Кеше, бүгін, ертең, алдыңғы күн, арғы күн, соңғы күн, азына

  4. Кеше, бүгін, ертең, бейсембі, жүма,с енбі, жексенбі

  5. Бүгін, ертең, арғы күн, бейсенбі, ауыр күн, соңғы күн, азына

71. Жеті жұт.

  1. құрғақшылық, сел, оба(ауру), қуаңшылық, зілзала, өрт, соғыс

  2. жұт( мал қырылу), соғыс, жел, сел, құрғақшылық, қуаңшылық, зілзала

  3. өрт, соғыс, ауру, су тасқыны, мал қырылу, зілзала, қуаңшылық

  4. құрғақшылық, жұт (мал қырылу), өрт, оба (ауру), соғыс, топан су, зілзала

  5. құрғақшылық, қуаңшылық, аптап, су тасқыны, оба, жұт, соғыс

72. Төрт құдірет

  1. күн ана, жер ана, су ана, ауа ана

  2. жер ана, ел ана, нұр ана, су ана

  3. Арай ана, жер ана, су ана, ел ана

  4. Отан ана, жер ана, ел ана, су ана

  5. Күн ана, жер ана, ел ана, , су ана

73. “Жүзге бөлінгендердің жүзі қара

Руға бөлінгендердің құруға асыққандары

Атаға бөлінгендер адыра қалады

Көпті қорлаған көмусіз қалады

Хан азса халқын сатады

Халық азса хандыққа таласады” – деген өлең жолдарының авторы?



  1. Әйтеке би

  2. Төле би

  3. Қазыбек би

  4. Майқы би

  5. Досбол би

74. Қазақстан Республикасы тәуелсіздігі күні?

  1. 22 – наурыз

  2. 25 –қазан

  3. 16 – желтоқсан

  4. 17 –қараша

  5. 1- қыркүйек

75. Этнопедагогиканың зерттеу обьектісі

  1. халық педагогикасы

  2. Этнопсихология

  3. Педагогика тарихы

  4. Педагогика

  5. Дидактика

76. Этнопедагогиканың мақсаты

  1. Этнопедагогиканың теориялық - әдіснамалық танымдық инегіздерін үйрету

  2. Этнос туралы ұғымды дамытып қалыптастыру

  3. Халық педагогикасының қыры мен сырын үйрету

  4. Халықтық салт – дәстүрді, өнерді дәріптейтін ана тілі мен дінін қадірлейтін, отанын, елін, жерін сүйетін, жан – жақты жетілген, саналы намысқор, патриот азамат тәрбиелеу

  5. Қазақ халқы мен бақада халықтардың тілін, тарихын, салт – дәстүрлерін қадір тұтуға үйретіп, тәрбиелеу

77. “Ана тілі - қазақ болып жарияланғаннан бергі жан дүниесінің айнасы ... өсіп өніп түрлене беретіп, мәңғі құламайтын бәйтерегі ... Жүректің терең сырларын, жанның барлық толқындарын тұқымнын – тұқымға жеткізіп, ақтап отыратын қазынасы – сол халықтың тілі” – деген сөйлем жолдары қайсы әдебиетші – ғалымның қай еңбегінде баяндалған

  1. А.Байтұрсынов “Тіл құралы”

  2. М.Дулатов “Қирағат”

  3. Ш.Құдайбердиев “Жастарға”

  4. М.Жұмабаев “Педагогика”

  5. Ж.аймауытов “Тәрбиеге жетекші”

78. “Сөзі жоғалған жұрттың өзі де жоғалады

Өз ұлтына басқа жұртты қосамын дегендер

Әуелі сол жұрттың тілін аздыруға тырысады” – деген ұлағатты ойды білдірген қоғам қайраткері, жазушы, ағартушы педагогты ата?


  1. А.Байтұрсынов

  2. М.Дулатов

  3. Ш.Құдайбердиев

  4. М.Жұмабаев

  5. Ж.Аймауытов

79. “Этнос”грек тілінен аударғанда қандай сөзді білдіреді?

  1. ру, ұлыс

  2. тайпа, халық

  3. ұлт, ұлыстар

  4. ұлт, халық

  5. ұлыс, ру

80. “Халықтар қалай пайда болады және жоғалады?” – деген еңбектің авторы

  1. И.Козлов

  2. А.Агеев

  3. М.Арматов

  4. В.Анучкин

  5. Л.Гумилев

81. “Білге қаған мен Күлтегінге”- арналған ескерткіштің авторы.

А) Иоллығтегін

В) Айтолды

С) Үрдүрміш

Д) Тоныкөк

Е) Күлтегін



82. Кіші жүз ханы.

А) Әбілхайырхан

В) Абылайхан

С) Жәнібекхан

Д) Керейхан

Е) Бөкейхан



83.”Шахнама”-атты эпостың авторы.

А) Әл-Фараби

В) Ибн-Сина

С) Фирдауси

Д) Ж. Баласағұн

Е) М. Қашқари



84. “Түркістан”-атты еңбектің аквторы.

А) М. Өзтүрік

В) М. Шоқай

С) А. Байтұрсынов

Д) М. Дулатов

Е) М. Жұмабаев



85. Сөздің шығу төркінін, мән мағынасын зерттейтін тіл ғылымының саласы қалай аталады ?

А) Этнос


В) Этнопсихология

С) Этнопедагогика

Д) Этимология

Е) Этнография



86. Ұлттар мен ұлыстардың шығу тегі қалай аталады ?

А) Этимология

В) Этнография

С) Этнопедагогика

Д) Этнос

Е) Этнопсихология



87. Қазақ деген сөзді “қаз” және “ұзақ” деген екі құстың атынан бірігіп, қазақ болып қалыптасқан деген пікірді айтқан кім ?

А) Ш. Құдарбердиев

В) А. Байтұрсынов

С) Ә. Диваев

Д) Х. Досмұхамедов

Е) М. Дулатов



88. Х. Дулатидың еңбегі қалай аталады ?

А) “Жаханнама”

В) “Тараиха Рашиди”

С) “Құдатқу білік”

Д) “Ақиқат сыйы”

Е) Қирағат



89.Тәуелсіз Қазақстандағы ұлттық тәлім-тәрбиенің өркен жаюы қай жылдарға тұтас келеді.
А) 1970

В) 1975


С) 1980

Д) 1985


Е)1991

90 . Кеңестік дәуірдегі ғылыми педагогиканың қалыптасуы.

А) 1920-1990 ж.ж.

В) 1900-1920 ж.ж.

С) 1980-2000 ж.ж.

Д) 1990-2000 ж.ж.

Е) 2000-2006 ж.ж.



91.Ұлы түрік қағанаты кезіндегі тәлім-тәрбие қай ғасырлар аралығында қалыптасқан.

А) VI-IX

В) VIII-XV

C) XIV-XVI

Д) XV-XVIII

Е) XVIII-XXI



92. Қазақ хандығы кезіндегі ұлттық тәлім-тәрбие көріністері (жыраулар поэзиясындағы тәлімдік ойлар) қай ғасырлар аралығында қалыптасқан .

А) VI-IX

В) IX-XI

С) XI-XIV

Д) XV-XVIII

Е) XVIII-XXI



93. Алғашқы қауымдық кезінде алғашқы адамдар Қазақстан территориясының қай өңірлерінде мекен еткен ?

А) Қаратау, Арлаөзен, Тәңірқазған, Шарбақты, Ұлытау

В) Батыс Қазақстан, Оңтүстік Қазақстан

С) Орал, Ақтөбе, Ақтау, Ұлытау.

Д) Қапратау, Алатау, Ақтау, Атырау

Е) Шымкент, Ташкент, Құмкент.



94. Сақтар империясы бойынша қай территорияны мекендеді?

А) Орта Азия, Қазақстан

В) Орта Азия , Қырғызстан

С) Қазақстан, Қырғызстан

Д) Өзбекстан, Қазақстан, Тәжікістан.

Е) Орта Азия, Қиыр Шығыс



95. Тасқа қашап жазылған ескерткіштер қай жерден табыдған?

А) Түрік қағанаты

В) Орхон –Енисей

С) Отырар

Д) Сайрам

Е) Түркістан



96. “ Мемлекет қайраткерлерінің нақыл сөздері ”, “Азаматтық саясат”,

“Бақытқа жету жолында”, “Риторика”, “Шешендікң өмір негіздері”, “Қайырымды қала тұрғындарының көзқарастары туралы”-трактаттарының авторы.

А) Әл-Фараби

В) Фирдауси

С) Бируни

Д) Низами

Е) Иассауи

97. “Егер билікке қолың жетсе, мақтанба, асып-таспа,”

“Бастық болсаң, жайсаң бол”, “Кәріге де, жасқа да құрмет көрсет”,”Айтар лебізіңді алдымен ойланып ал” т.б. өсиетнамалардың авторын ата ?

А) Бируни

В) Низами

С) Қашқари

Д) Жүйнеки

Е) Иассауи

98. “Мухаббатнама” қай автордың туындысы ?

А) Жүйнеки

В) Қашқари

С) Бируни

Д) Сарай

Е) Хорезми



99. Репрессия яғни Сталиндік жаппай қудалаушылық қай жылдары белең алды ?

А) 1910-1920

В) 1920-1925

С)1930-1931

Д) 1933-1935

Е)1937-1938



100. Ұлттық сана-сезімнің оянуына тарихи ықпалын тигізген желтоқсан оқиғасы қай жылы болды ?

А) 1980


В)1982

С) 1986


Д) 1989

Е) 1996


101. Қазақстан Республикасы өз тәуелсіздігін ресми түрде жариялап, қай жылы егемен мемлекет болды ?

А) 1991 ж 22 тамыз

В) 1991 ж 16 желтоқсан

С) 1995 ж 30 тамыз

Д) 1991 ж 25 қазан

Е) 1999 ж 7 шілде



102. Тұңғыш “Қазақстанның Салт-дәстүрлері”-атты оқулық қай жылы басылып шықты ?

А) 1990ж


В) 1992ж

С) 1994ж


Д) 1996ж

Е) 1998ж



103. Кемтарға берілетін көмек қандай дәстүрге жатады ?

А) Қайырымдылық

В) Ізеттілік

С) Салауаттылық

Д) Инабаттылық

Е) Тәртіптілік



104.Атаның төртінші ұрпағы қалай аталады ?

А) Әке


В) Бала

С) Шөпшек

Д) Туажат

Е) Шөбере



105. Ұлттық психикалық құрылым үш бөліктен тұрады ?

А) Әдет-ғұрып, ұлттық сезім, қонақ күту

В) Салт-дәстүр, әдет-ғұрып, ұлттық болмыс.

С) Ұлттық сезім, жөн-жоралғы, кәделер

Д) Ұлттық сезім, салт-дәстүр, ұлттық мінез

Е) Ырым, кәде, салт-дәстүр



106. “Ас тұзымен дәмдә, су-мұзбен дәмдә, адамзат салиқалы, саналы сезіммен сәнді”-деген жолдарды кім айтқан ?

А) Ә. Науай

В) О. Бользак

С) Л.Н. Толстой

Д) В.В. Радлоы

Е) А. Құнанбаев



107.”Сөз өнері атаулының қиыны және құдіреттісі”-деген кім ?

А) Ә. Науай

В) О. Бользак

С) Л.Н. Толстой

Д) В.В. Радлоы

Е) А. Құнанбаев



108. Тұңғыш басылып шыққан “Қазақтың салт-дәстүрлері атты оқулықтың авторы” ?

А) С.Қалиев, М.Смайылова, М. Оразаев

В) С.Қалиев, Қ.Жарықбаев, Ә.Тобылдиев

С) Ә.Тобылдиев, Қ.Жарықбаев, М.Оразаев

Д) С.Қалиев, Қ. Бержанов, Қ. Жарықбаев

Е) М. Смайылова, М.Оразаев, Қ. Жарықбаев



109. “Сөз өнері дертпен тең”-деп айтқан кім ?

А) Абай


В) Шәкәрім

С) Мағжан

Д) Міржақып

Е) Ыбырай



110.”Сөз ұлы нәрсе. Сөзбен адамдарды достастыруға да болады, жауластыруға да болады”-дегенді кім айтқан ?

А) В.А. Сухомлинский

В) Н.К. Крупская

С) А.С. Макаренко

Д) Л.Н. Толстой

Е) К. Д. Ушинский



111. Қазақтар арасындағы жаман дінінің қалдығы

атты ғылыми еңбектің авторы ?

А) А. Құнанбаев

В) Ы. Алтынсарин

С) Ш. Уалиханов

Д) А. Байтұрсынов

Е) М. Жұмабаев



112. “Халықтық тәрбиеден тыс жерде педагогика да, педагог та жоқ”-деген жолдардың авторы ?

А) А.С. Макаренко

В) К.Д. Ушинский

С) В.А. Сухомлинский


Д) Н.К. Крупская

Е) Н.И. Пирогов



113. “Иассауи”вокалды шығармашылық тобының жетекшісі кім ?

А) Исматулла МАқсұм

В) Мейрамбек Бесбаев

С) Айтақын Бұлғақов

Д) Саят Медеуов

Е) Рамазан Стамғазиев



114. Атаның бесінші ұрпағы қалай аталады ?

А) Бала


В) Немере

С) Туажат

Д) Немене

Е) Шөпшек



115. Жыл басы.

А) Мешін


В) Тышқан

С) Ит


Д) Барыс

Е) Қоян


116. Ұлы жүз биі.

А) Әйтеке би

В) Төле би

С) Қазбек би

Д) Майқы би

Е) Досбол би



117. Жыл қайырудағы 9-шы тұрған жыл аты қалай аталады ?

А) Қоян


В) Барыс

С) Мешін


Д) Ит

Е) Қой


118. “Менің Қазақстаным”әнұранының авторы кім ?

А) Ш. Қалдаяқов

В) Ә. Бейсеуов

С) Е. Хасанғалиев

Д) Б. Қажымұқанов

Е) М. Төлебаев



119. “Бала тәрбиесі, оның дүние келген күнінен бастау керек. Баланың дүниені түсінуі отбасынан басталып, мектепте әрі қарай жалғастыруы шарт”- деген қағиданы ұсынған кім?

А) А. Дистерберг

В) И.Г. Пистолоций

С) Д. Локк

Д) Ж.Ж. Руссо

Е) Я.А. Коменский



120. “Ертегілер халықтық педагогиканың алғашқы және тамаша үлгілері. Ертегілер дей халықтың асқан даналық тәрбиесі мен тепе-тең келетін бірде-бір тәрбие құралы жоқ”-деген сөзді айтқан педагог ?

А) Н.К. Крупская

В) В.А. Сухомлнинский

С) А.С. Макаренко

Д) К.Д. Ушинский

Е) Я.А. Коменский



121. Жеке тұлғаның этно мәдениеттік бірегейлігін оны ана тілі мен мәдениетіне, сонымен қатар әлемдік мәдениет құндылықтарын игеруге баулу жолы мен сақтауға бағытталған білім беру ... деп аталады ?

А) Этнопедагогикалық дайындық

В) Этнопедагогикалық бюілім беру

С) Этноәлеуметтік білім беру

Д) Этномәдени өзіндік білім беру

Е) Этномәдени білім беру



122. “Жігітке жетпіс... аз”-деген сөйлемдегі қалып кеткен сөзді тап ?

А) Өнер


В) Білім

С) Ақыл


Д) Оқу

Е) Ғылым


123. Ш. Уалиханов туралы :

Құйрықты жұлдыз секілді,

Туды да көп тұрмады.

Көрген, білген өкінді,

Мін тағар жан болмады,-деп жазған кім ?

А) Абай


В) Ыбырай

С) Міржақып

Д) Ахмет

Е) Мағжан



124. Шоқанның әжесі.

А) Зере


В) Ұлжан

С) Айғаным

Д) Әйгерім

Е) Тоғжан



125.”Сібір қарамағындағы қазақтардың сот реформасы туралы ”,-деген еңбектің авторы ?

А)Міржақып

В) Мағжан

С) Ахмет


Д) Ыбырай

Е) Шоқан


126. “ Жоңғария очеркі”-деген еңбектің авторы ?

А) Мағжан

В) Міржақып

С) Шәкәрім

Д) Ыбырай

Е) Шоқан


127. “Шаман дінінің қазақтар арасындағы қалдықтары”-атты еңбектің авторы ?

А) Абай


В) Мағжан

С) Міржақып

Д) Ыбырай

Е) Шоқан


128. “Қырғыздар туралы жазбалар”-атты еңбектің авторы ?

А) Ыбырай

В) Шоқан

С) Мағжан

Д) Жүсіпбек

Е) Міржақып



129. “Қазақ халқының поэзиясының формалары”- атты еңбектің авторы ?

А) Ыбырай

В) Шоқан

С) Шәкәрім

Д) Жүсіпбек

Е) Мағжан



130. Орта жүз биі.

А) Төле би

В) Әйткек би

С) Қазыбек би

Д) Майқы би

Е) Досбол би



131.Атаның бірінші ұрпағы қалай аталады ?

А) Әке


В) Бала

С) Немере


Д) Туажат

Е) Шөбере



132. Қазақта жыл басы қай айдан басталған ?

А) 21-наурыз

В) 1- қаңтар

С) 13-қаңтар

Д) 22-наурыз

Е) 21 қыркүйек



133. Бірінші мүшел неше жаста толады ?

А) 12-жас

В) 13-жас

С) 10-жас

Д) 25-жас

Е) 5-жас


134. “Әз Тәукенің жеті жарғысы ”-қай ғасырда өмірге келген ?

А) XIII-ғасыр

В) XIV-ғасыр

С) XV-ғасыр

Д) XVI-ғасыр

Е) XVII-ғасыр



135. Ш. Уәлиханов қай жылы туылды ?

А) 1835


В) 1840

С) 1841


Д) 1836

Е) 1839


136. Ы. Алтынсарин қай жылы туылды ?

А) 1841


В)1843

С) 1846


Д) 1847

Е) 1848


137. Ы. Алтынсариннің атасының аты ?

А) Балқожа

В) Биқожа

С) Байқожа

Д) Баққожа

Е) Басқожа



138. Ы. Алтынсарин жеті жылдық орыс-қазақ мектебін қай қалада бітірді ?

А) Торғайда

В) Қостанайда

С) Орынборда


Д) Тобылда

Е) Ырғызда



139. Атаның екінші ұрпағы қалай аталады ?

А) Шөбере

В) Немере

С) Немене

Д) Әке

Е) Бала


140. Кіші жүз биі.

А) Әйткек би

В) Төле би

С) Қазыбек би

Д) Балқожа би

Е) Майқы би



141.”Мұсылмандық тұтқасы”-атты оқу құралының авторы ?

А) Шоқан


В) Мағжан

С) Абай
Д) Ыбырай

Е) Міржақып

142.Ленгір ауданы қай жылдан бастап Төле би ауданы деп аталды ?

А) 1990


В) 1991

С) 1993


Д) 1997

Е) 1999


143. Төле би қай облыста туылған ?

А) Оңтүстік Қазақстан

В) Жамбыл

С) Қызылорда

Д) Ақтөбе

Е) Шығыс Қазақстан



144. “XVIII ғасырдың батырлары туралы тарихи аңыздар”- атты мақаланың авторы ?

А) Абай


В) Шәкәрәм

С) Мағжан

Д) Шоқан

Е) Ыбырай



145. “Бай болсаң халқыңа пайдаң тисін

Батыр болсаң жауға найзаң тисін,

Бай болып елге пайдаң тимесе

Батыр ьолып жауға найзаң тимесе

Елден бөтен үйің күйсін”-деген жолдардың авторы ?

А) Әитеке би

В) Төле би

С) Қазыбек би

Д) Балқожа би

Е) Майқы би



146. Ешкі терісінен тігілген қымыз немесе айран құятын ыдыс қалай аталады ?

А) Сүйретпе

В) Күбі

С) Саба


Д) Мес

Е) Торсық



147. Атаның үшінші ұрпағы қалай аталады ?

А) Бала


В) Әке

С) Шөпшек

Д) Немере

Е) Немене



148. Кесе салатын қалта қалай аталады ?

А) Аяққап

В) Көнек

С) Кесеқап

Д) Қауға

Е) Торсық



149.”Бай баласы мен жарлы баласы”-атты әңгіменің авторы ?

А) Абай


В) Ахмет

С) Шәкәрім

Д) Ыбырай

Е) Шоқан


150. “Таза бұлақ”-әңгімесінің авторы ?

А) Міржақып

В) Шәкәрім

С) Шоқан

Д) Мағжан

Е) Ыбырай



151.Қазақта неше атаға дейін қыз алыспайды ?

А) Үш атаға дейін

В) Жеті атаға дейін

С) Тоғыз атаға дейін

Д) Он атаға дейін

Е) Он екі атаға дейін



152.Зергерлік бұйымдарға не жатады ?

А) Алқа,білезік, сақина

В) Саба, мес, торсақ

С) Аяққап, кесеқап, қауға

Д) Сырға, саба, алаша

Е) Алаша, кілем ,сырмақ



153.А. Құнанбаевтың әжесі.

А) Зере


В) Айғаным

С) Ұлжан


Д) Тоғжан

Е) Әйгерім



154.Абайдың әкесінің аты ?

А) Өскенбай

В) Ырғызбай

С) Құнанбай

Д) Кеңгірбай

Е) Қарабай



155.Абайдың жыл мезгілдеріне арнаған өлеңі ?

А) Жаз,күз, қыс, жазғытұры

В) Жаз, қараша,желтоқсан мен сол бір екі ай

С) Жаз,көктем, желтоқсан

Д) Жазғытұры, көктем, қыс

Е) Қыс, ақпан, көктем



156.Әл-Фараби білім алған медресе ?

А) Түркістан медресесі

В) Ғалия медресесі

С) Ахмет Риза медресесі

Д Сайрам медресесі

Е) Отырар медресесі



157.Абай білім алған медресе ?

А) Түркістан медресесі

В) Ғалия медресесі

С) Ахмет Риза медресесі

Д) Отырар медресесі

Е) Сайрам медресесі



158. Ы. Алтынсарин алғаш рет қай жылы мектеп ашты ?

А) 1861


В) 1864

С) 1867


Д) 1869

Е) 1870


159. Атаның бесінші ұрпағы қалай аталады ?

А) Әке


В) Бала

С) Немере

Д) Шөбере

Е) Шөпшек



160. “Түйе боздап, қой қоздап қорада шу,

Көбелек пен құстар да сайда ду-ду,

Гүлмен ағаш майысып қарағанда,

Сабыр қағып, бұраңдап ағады су...”-деген жолдары Абайдың қай өлеңінде суреттелген ?

А) Қыс

В) Күз


С) Жазғытұры

Д) Жаз


Е) Көктем

161.Күйеуге тартатын табақ қалай аталады ?

А) Бас табақ

В) Сый табақ

С) Орта табақ

Д) Аяқ табақ

Е) Күйеу табақ



162. Қан сонарда бүркітші шығады аңға,

Тастан түлкі табылар аңдығанға,

Жақсы атпен тату жолдас бір ғанибет

Ыңғайлы ықшам киім аңшы адамға,-деген өлеңнің авторы ?

А) Абай

В) Махамбет



С) Исатай

Д) Ахмет


Е) Ыбырай

163. Ы.Алтынсарин алғашқы мектепті қай жерде ашқан ?

А) Торғай

В) Семей

С) Қызылжар

Д) Арқалық

Е) Өскемен



164. Абай шығарған күй ?

А) Торжорға

В) Балбырауын

С) Еркесылқым

Д) Салтанат
Е) Көңіл толқыны

165. Қазақтың ұлттық тағамы.

А) Бесбармақ

В) Палау

С) Лағман

Д) Тұшпара

Е) Манты


166. Қазақстанда жадидизмнің ( төте оқу) көшбасшысы кім болды ?

А) ЖАймауытов

В) М.Дулатов

С) М. Жұмабаев

Д) Ш.Құдарбердиев

Е) А. Байтұрсынов



167.”Халық –ғажап тәлімгер”- атты ғылыми еңбектің авторы кім ?

А) С.Мұқанов

В) М.Әлімбаев

С) М. Ғабдуллин

Д) Б.Момышұлы

Е) Б.Адамбаев



168. “Алтын сандық ”атты кітаптың авторы ?

А)Қ.Бержанов

В) М.Әлімбаев

С) Б.Момышұлы

Д) Б.Адамбаев

Е) М.Ғабдуллин



169. “Халық даналығы”-атты еңбектің авторы ?

А) Б.Момышұлы

В) М.Әлімбаев

С) Б.Адамбаев

Д) М.Ғабдуллин
Е) Қ.Бержанов

170. “Едіге”-атты еңбектің авторы ?

А) Б.Момышұлы

В) М.Әлімбаев

С) М.Ғабдуллин

Д) Б.Адамбаев

Е) Қ.Бержанов



171.” Москва үшін шайқас”, “ Ұшқан ұя ” – атты еңбектердің авторы.

А)Б. Момышұлы

В)М. Әлімбаев

С)Б. Адамбаев

Д)М. Ғабдуллин

Е)С Мұқанов



172. “ Халықтың ауыз әдебиетін білмейінше, еңбекші халықтың мәдениет тарихын білу мүмкін емес”- деген кім?

А)С. Пушкин.




жүктеу/скачать 2,72 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7



©www.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет