2 НО-СН2-СНОН-СН 2ОН+6Nа 2NаО-СН2-СНОNа-СН 2ОNа+3Н2
натрий глицетраты
Н О-СН 2-СН 2-ОН+2НОNа NаОСН2 –СН 2 ОNа+2Н 2О
Н О-СН 2-СНОН – СН 2ОН+3НОNа NаО-СН 2-СНОNа –СН 2ОNа+ 3Н 2О
Н О-СН 2-СН 2ОН+2НСІ СІ-СН 2-СН 2СІ+2Н 2О
ДИХЛОРЭТАН
Н О-СН 2-СНОН-СН 2ОН+3НСІ СІ-СН 2-СНСІ-СН 2СІ+3Н 2О
ТРИХЛОРПРОПАН
Құрамында бірнеше гидросотоптың болуына байланысты этиленгли-коль мен глицериннің химиялық активтігі жоғары болады. Бұлар бір атомды қаныққан спирттер әрекеттеспейтін ауыр металдардың гидроксидтерімен реакцияласады.
Мысалы, этиленгликоль мен глицерин мыс гидроксидімен әрекеттесіп мыс гликоляты мен мыс глицератын түзеді :
С Н2-ОН НО СН2 –О HO-CH2
+ Сu | Сu | + 2Н 2О
СН2- ОН ОН СН2 –ОH O-CH2
Мыс гликоляты
СН2- ОН ОН СН2-О HO-CH2
Сu Сu |
СН –ОН +НО СН-О O-CH2
СН2 – ОН СН2-ОН + 2Н 2О
Мыс глицераты
Түзілген мыс глицераты ашық көк түсті ертінді түзеді. Сондықтан бұл реакцияны глицеринді анықтауға қолданады.
Глицерин мен азот қышқылының әрекетесуі нәтижесінде күрделі эфир три нитроглицерин немесе нитроглицерин түзіледі :
С Н2-ОН НО-NО2 СН2-О-NО2
С Н –ОН + НО-NО2 СН-О-NО+3Н 2О
СН2-ОН НО-NО2 СН2-О-NО2
Нитроглицерин тәтті-дәмді, ауыр, май тәрізді сұйық. Ол өте күшті қопарғыш зат, нитроглицеринді кеуек заттарға сіңіріп ( ағаш ұнтақтары т. б.) динамит жасайды. Динамит 75 % нитроглицериннен және 25% қоспалардан тұрады.
Нитроглицериннің күшті қопарғыштық қасиеті ол ыдыраған кезде түзі-летін газдардың көп бөлінетіндігіне байланысты :
4 СН2ОNО2 –СНОNО2 –СН 2ОNО2 12СО2 + 6N2 +10 Н 2О + О2
Этиленгликоль мен глицерин антифриздер – төмен температурада қат-пайтын сұйық қоспа жасауға қолданылады. Этиленгликольды жасанды талшық – лавсан алуға пайдалынады. Глицерин кондитер өнеркәсібінде тағам-дардың тәттілігін аттыруға, ликер жасауға, медицинада әр түрлі майлар жасауға қолданылады.
ҚОЛДАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:
Аханбаев К. Химия. Алматы “Ана тілі” 1993 ж
Нечаев А.П. Органическая химия М: “Высшая школа” 1988ж.
Веселовская Т.К. Органикалық химияның сұрақтары мен есептері. Шымкент 1994ж. 58 б. Аударғандар: Қайырғалиева А.К., Мадыханова К.С.
Пацак Й. Органическая химия. М: “Мир” 1986ж
Мадыханова Қ.С. Органикалық химия кіші практикумына әдістемелік нұсқау. Шымкент. 2001ж.
Мұсабеков С. Органикалық химия практикумы. Алматы. “Мектеп”1981ж.
Қайырғалиева А.Қ.,Журхабаева Л.А. Органикалық химия ., Шымкент., 2004 ж.
Достарыңызбен бөлісу: | 
