Морфология. Сөздердің құрамы


Есім сөз бен етістіктің жіктелуіндегі ерекшеліктер



бет3/9
Дата04.11.2023
өлшемі44,3 Kb.
#189679
түріҚұрамы
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Байланысты:
айка карим
Неолит заманының жаңалықтары, 9 с әдебиет 15.11.2023ж, 9 кл СОР 4
Есім сөз бен етістіктің жіктелуіндегі ерекшеліктер

Есім сөздің жіктелуі

Етістіктің жіктелуі

1.Есім сөздің түбіріне жіктік жалғау тікелей жалғанады.
Мен мүғаліммін, үлкенмін
Сен мұғалімсің, үлкенсің
Сіз мұғалімсіз, үлкенсіз

2.Есім сөзде 3-жақ жіктік жалғау жоқ


Ол – мұғалім. Ол үлкен.

3. Есімге жіктік жалғаудың толық түрі ғана жалғанады.



1.Етістік түбіріне тікелей жалғанбайды.
Мен барамын, бардым, барсам.
Сен барасың, бардың, барсаң.
Сіз барасыз, бардыңыз, барсаңыз.

2. Етістіктің –а-е, -й-п-ып-п жұрнақты көсемше қатысқан түрінің 3-жағындағы арнаулы жіктік жалғау жағы бар. Ол барды, барыпты.


3. Етістікке толық түріле, қысқарған түріде жалғана береді.




180-жаттығу. Жіктік жалғаулы сөздерді теріп жаз да, ол жалғаудың қай сөз табына жалғанып тұрғанын, өай жақта жекеше я көпше тұрғанын ажыратыңыз. 1.Біздің оқушылар тәртіпті де тәрбиелі деп қуанттв ұстазымыз. 2. Менің үйім дүкенге жақын болатын. 3. Сандуғаштар көшер кезде мен қимай қалдым. 4. Тақтаға біз шығамвз деп сабақ айиға таластық. 5. Айғаным сенің шешеңді көргісі келмейді. 6. Тілмашсың замандас-ау.
Тәуелдік жалғау және онымен омоним қосымшалар

Тәуелдік жалғауы 1-жақ, жекешесі –ым, -ім, -м

Жіктік жалғау 1-жақ, жекеше -м

Зат есімнің жалғауы –ым, -ім, -м

Қол-ым
Гүл-ім
Бөлме-м

Келсе-м
Барды-м

Тын-ым
Өн-ім

Тәуелдік жалғауы 1-жақ көпше түрі –мыз, -міз

Жіктік жалғау 1-жақ көпше түрі –мыз,-міз




Біздің бала-мыз
Бәхдәі терезе-міз

Біз бала-мыз
Біз келе-міз






Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




©www.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет