Орындаған: Омарова Наргиза Дезоксирибонуклеин қышқылы молекуласының құрылымы. Дезоксирибонуклеин қышқылының (ДНҚ)репликация механизмі

жүктеу/скачать 479,47 Kb.

Дата	20.11.2023
өлшемі	479,47 Kb.
	#192361

Байланысты:
Омарова Наргиза 2
РГР 2

«Перспектива» Колледжі білім беру ұйымы ЖШС
Орындаған: Омарова Наргиза
Дезоксирибонуклеин қышқылы молекуласының құрылымы. Дезоксирибонуклеин қышқылының (ДНҚ)репликация механизмі
ЖОСПАР:
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім

Дезоксирибонуклеин қышқылы молекуласының құрылымы
Дезоксирибонуклеин қышқылының (ДНҚ)репликация механизмі
III. Қорытынды

IV. Қолданылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе
Нуклеин қышқылдары (лат. нұцлеұс — ядро) немесе полинуклеотидтер — көптеген нуклеотидтерден тұратын үлкен молекулалы күрделі полимерлер.
Молекулалары нуклеотидтерден тұрады, бір нуклеоидтік 5'-фосфор арасындағы эфирлік байланысы мен келесі нуклеотидтің көмірсу қалдығының 3'-гидроксилі арасы эфир байланысымен нуклеин қышқылдары көмірсулы-фосфатты қанқасын калайды. Нуклеин қышқылдары жоғарғы полимерлі тізбектері ондаған немесе жүздеген нуклеотидтің қалдықтарынан тұрады. Олардың м. с. 105—1010. Нуклеин қышқылдары құрамына кіретін мономерлерінің (дезокси- немесе рибонуклеотидтер) түріне қарай ДНҚ жәңе РНҚ деп бөлінеді.

Бұл – қарапайым құраммен сипатталатын және нуклеотидтерден, көмірсудан, фосфор қышқылының қалдығынан тұратын жоғары молекулалық қосылыс. Нуклеин қышқылдары – биополимерлер, мономері болып нуклеотид (қарапайым бірлік) саналады.

Бұл – қарапайым құраммен сипатталатын және нуклеотидтерден, көмірсудан, фосфор қышқылының қалдығынан тұратын жоғары молекулалық қосылыс. Нуклеин қышқылдары – биополимерлер, мономері болып нуклеотид (қарапайым бірлік) саналады.
Нуклеотид: 1) Азоттық негіздің біреуі: А– аденин, Т– тимин (ДНҚ) , У– урацил (РНҚ) , Ц– цитозин, Г – гуанин
2) көмірсу – пентоза: ДНҚ –да – дезоксирибоза , в РНҚ –да – рибоза
3) Фосфор қышқылының қалдығы

Нуклеин қышқылдары
ДНҚ (дезоксирибонуклеин қышқылы) молекуласы — бір-бірімен кезектесіп тізілген дезоксирибоза қанты мен фосфор қалдықтары бар қос оралымды екі полимерлі жіпші түрінде болады. Полимерлік жіпшенің әрбір қант қалдықтарына түзу бұрыш бойында азоттық негіздердің біреуі (А, Г, Ц, Т) байланысады. Екі полимерлік жіпше өзара бір-бірімен екі жіпшедегі азоттық негіздердің арасында (А-Т, Г-Ц) сутектік байланыстың түзілуі нәтижесінде байланысады. Яғни бір жіпшедегі А екінші жіпшедегі Т-мен сутекті байланыс түзеді. Аденин мен тимин арасында екі, ал цитозин мен гуанин арасында үш сутектік байланыс түзіледі, осыны азоттық негіздердің комплементарлығы дейді.
Дезоксирибонуклеин қышқылы молекуласының құрылымы
ДНҚ қызметтері:

тұқымқуалаушылық ақпараты мен генетикалық кодты сақтау, ұрпақтан ұрпаққа беру;
нәруыздың биосинтезіне қатысу;

Ағзалар жасушалардың бөлінуі нәтижесінде өсіп, жетіледі. Микроспекирометрия әдісімен зерттегенде жасуша бөлігіндегі ДНҚ молекуласында екі есе көбейетіндігі дәлелденеді. ДНҚ молекуласының екі еселеніп өсуі ДНҚ репликациясы деп аталады.
Полимер тізбегінің синтезі 3 негізгі элменттен тұрады.

Инициация.
Элонгация.
Терминация.

Дезоксирибонуклеин қышқылының (ДНҚ)репликация механизмі
Инициация деп – түзілетін полимер тізбегінің мономер буындары арасындағы алғашқы байланыстың түзілуін атайды.
Эломгация деп — өсіп бара жатқан полимердің тізбегіне кезекті мономердің қосылуын, яғни тізбектің ұзаруын айтады.
Терминация деп – арнайы сигнал әсерінен тізбектің өсуі мен тоқтауын айтады. Эломгация процестерінің әрбір актісі 3 негізгі элементтен тұрады.

Мономердің іріктелуі.
Химиялық түрленулер.
Транслокация.

Қорытынды
ДНҚ (дезоксирибонуклеин қышқылы) молекуласы — бір-бірімен кезектесіп тізілген дезоксирибоза қанты мен фосфор қалдықтары бар қос оралымды екі полимерлі жіпші түрінде болады. Полимерлік жіпшенің әрбір қант қалдықтарына түзу бұрыш бойында азоттық негіздердің біреуі (А, Г, Ц, Т) байланысады. Екі полимерлік жіпше өзара бір-бірімен екі жіпшедегі азоттық негіздердің арасында (А-Т, Г-Ц) сутектік байланыстың түзілуі нәтижесінде байланысады.
Репликация - ДНҚ-ның екi селену процессi - көбiнесе жасушаның бөлiну алдында жүрiп, жасушаның бірқатар ұрпақтарында хромосомалар санының тұрақтылығын қамтамасыз етедi. Репликация - көптеген ферментердiң қатысуымен жүзеге асырылатын күрделi процесс. ДНҚ репликациясын реплисома деп аталатын 15-20 түрлі ақуыздан тұратын күрделі ферменттік кешен жүзеге асырады.

жүктеу/скачать 479,47 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: