Қазақ халқының мәдени мұрасындағы ауыз әдебиетінің маңызын анықтау;
Сабақтың мақсаты
-Қазақ халқының мәдени мұрасындағы ауыз әдебиеті мен мәдениетінің маңызын анықтау;
-халықтың рухани -адамгершілік құндылықтарын сипаттайтын қазақ әдебиеті мен мәдениетінің маңызды жетістіктерін бағалау.
Ой шақыру: « Туғанда дүние есігін ашады өлең, Өлеңмен жер қойнына кірер денең ...» Абай
«Бүкіл қазақ даласы ән салып тұрғандай көрінеді»
Г.Н.Потанин
сөздері талқылауға ұсынылады.
- оқушылармен бірге сабақтың мақсаттары анықталады.
Зерттеу сұрақтары:
Қазақ халқының әдеби және музыкалық жәдігерлерінің құндылығы неде?
Қазақ халқының дәстүрлі музыкалық мәдениетінің ерекшелігі неде?
Оқушыларды сабақтың тақырыбы және мақсатымен таныстыру.
ҚБ Мұғалім оқушылар жауабын мұқият тыңдап кері байланыс беріп отырады
Умарова Г.С., Шарабасов С.Ғ. Қазақ әдебиетінің тарихы: Оқулық. 2-басылым. - Астана: Фолиант, 2011. - 244 б.
Жаңа білім
Зерттеу және талдау Тарихи дереккөз ретінде әдеби және музыкалық шығармалармен жұмыс ұсынылады. Төмендегі әдеби мұра салаларынан шығармаларды дерек ретінде пайдалану арқылы дәлел келтіреді, тақырып мазмұнын ашады:
- Ауыз әдебиеті жырлары;
- Жыраулар поэзиясы;
- Мақал-мәтелдер;
- Ертегілер;
- Айтыс өнері шығармалары.
Тапсырма:
Әдеби және музыкалық шығармалардағы батырлық, ерлік көріністері;
Мемлекеттілік, елді басқару, тәуелсіздік жолындағы күрестері;
«Қазақ халқының әдеби және музыкалық мұрасы қалай бір-бірімен үндестік табады?» сұрағын талқылап, келесі цитаталарды оқуға беріңіз:
1)«Әнші тері тулақтың үстінде жайғасып отырып, домбырасының шегін қаға бастады. Шектің баяу дірілі, орындаушыға жақындай түскен адамдардың қозғалыс дыбыстары, домбыраның күмбірлеген, қайғылы дыбысы маған ерекше бір әсер етті. Мұндай қарапайым әуенге қаншама поэзия сыйып жатыр. Қолдан істеген екі ішекті домбырада мұншама нәзік, мұндай әсем дыбыстар шығады дегенге мен еш уақытта сенбеген болар едім. Егер де, мына қарапайым, жаныңа тиетін әнді өз құлағыммен естімеген болсам, мен оның ызыңдаған жаратылыс үнімен ұласатын күшіне де сенбес едім!» А.Алекторов
2) «Күйлер халық музыкасында сирек ұшырайтын нәрсе. Бұл — осы күнгі Еуропаның симфониясы тәрізді. Мұндай дәрежеге жетісу үшін халық музыкасы жақсы дамыған болуы керек. Сондықтан күйлерді қазақ музыкасынын ең жоғарғы түрінің үлгілері деп білуіміз керек…» Қ. Жұбанов
3) «Ат жалында, түйе қомында» домбыраның үні арқылы сан-сиқырлы ойлар мен толғаныстар күмбірлеп, сөйлегендей…»
А. Жұбанов
4) «Жалпы музыка атаулы нәрсе елдің сезім байлығы мен ішкі жаратылыс қалпын білдіретін болса, солардың ішіндегі ең толғаулы, ең терең сырлысы – күй.» М. Әуезов Осы цитаталарды оқып, содан соң қазақтың бір күйін (мысалы, Н.Тілендиевтің «Аққу» күйі немесе күйтартыстардан) тыңдатыңыз. Цитаталардан және күйді тыңдаудан алған әсері негізінде қазақ халқының дәстүрлі музыка өнері туралы ой-толғау жазуға тапсырма беріңіз. Тақырып: «Дәстүрлі музыка өнерінің қазақ тарихындағы алатын орны қандай?» -Қазақ халқының рухани мұрасының тәрбиелік мәні қандай? Оларда қандай құндылықтар дәріптеледі?
Патриотизм (Отанға деген сүйіспеншілігі, өз мемлекетінің жетістіктері үшін мақтанышы);
Ұлттық құндылық (үлкен-кішіге сыйластық, әдет-ғұрып пен салт-дәстүрге деген құрметі);
