Основная образовательная программа основного общего образования муниципального бюджетного общеобразовательного учреждения



бет74/80
Дата27.12.2016
өлшемі11,03 Mb.
#6283
түріОсновная образовательная программа
1   ...   70   71   72   73   74   75   76   77   ...   80

9 нчы сыйныф (102 сәг.)


Предмет буенча билгеләнгән тематик

Тема буенча предмет нәтиҗәсе,

эчтәлек, якынча сәгатьләр саны

коммуникатив максат




Тема буенча предмет нәтиҗәсе,

Без Татарстанда яшибез. ( 32

Татарстан турында гомуми белешмҽ бирҽ белү:

сҽг.)

Татарстан Республикасының мҽйданы, табигате,

Татарстан турында гомуми

шҽһҽрлҽре, анда яшҽүче миллҽтлҽре, Татарстан

белешмҽ. Татарстан

дҽүлҽтенең символлары, аларның авторлары турында

Республикасының мҽйданы,

сҿйли белү. Татарстан промышленносте продукциялҽре

табигате, шҽһҽрлҽре, анда

турында ҽңгҽмҽгҽ керҽ белү.

яшҽүче миллҽтлҽр.

Харис Якупов иҗаты турында сҿйли белү. Татар музыка

Татарстанның икътисади

сҽнгате вҽкиллҽре: Александр Ключарев, София

үсеше. Татар музыка сҽнгате.

Гобҽйдуллина, Салих Сҽйдҽшев турында ҽңгҽмҽ кора

Татар театр сҽнгате, аның

белү. Татар театр сҽнгате барлыкка килү турында

тарихы, бүгенге торышы.

белешмҽ бирҽ белү. Тормышыбызда театр роле турында

Татарстанда чыга торган

фикер алышу. Татарстанда чыга торган газета-

газета-журналлар

журналлары турында белешмҽ бирҽ белү

Һҿнҽр сайлау. (35 сҽг.)

Тҿрле һҿнҽр иялҽренең хезмҽте, хезмҽт базарындагы

Тҿрле һҿнҽр иялҽренең

ихтыяҗы булган һҿнҽрлҽр турында ҽңгҽмҽ кора белү.

хезмҽте. Хезмҽт базарындагы

Яшүсмерлҽрнең эшкҽ урнаша алу вакыты, рҿхсҽт

ихтыяҗ. Яшүсмерлҽрнең эшкҽ

ителгҽн хезмҽт тҿрлҽре турында сҿйлҽшү. Уңышлы

урнашуы. Белем алу һҽм

һҿнҽр сайлау шартлары турында ҽңгҽмҽ кора белү.

тормышта үз урыныңны табу

Гаилҽ ҽгъзаларының һҿнҽрлҽре, тҿрле һҿнҽрлҽргҽгҽ хас

проблемасы. Үз гаилҽ

сыйфатлар турында фикер алышу. Үзеңҽ ошаган

членнарының профессиялҽре.

профессияне яклый белү. Үзең яшҽгҽн тҿбҽктҽге

Тҿрле профессиялҽргҽ хас

колледжлар, техникумнар, аларда ҽзерлҽнҽ торган

сыйфатлар. Үзеңҽ ошаган

һҿнҽрлҽр, уку үзенчҽлеклҽре турында белешмҽ бирҽ

профессия. Үзең яшҽгҽн

белү.

тҿбҽктҽге колледжлар,




техникумнар, аларда ҽзерлҽнҽ




торган һҿнҽрлҽр




Сҽламҽтлек – зур байлык ( 12

Сҽламҽт яшҽү кагыйдҽлҽре, сҽламҽтлекне саклау ҿчен

сҽг.)

кирҽк булган чаралар, спорт белҽн шҿгыльлҽнергҽ

Сҽламҽт яшҽү рҽвеше. Спорт

кирҽклеге турында сҿйлҽшү.

белҽн шҿгыльлҽнү. Дҿрес

Зарарлы гадҽтлҽр, аларны булдырмау, алардан котылу

туклану. Зарарлы гадҽтлҽр,

юллары турында сҿйли белү. ―Зарарлы гадҽтлҽрдҽн

алардан ничек котылырга?

тыш яшҽү – заманча яшҽүме?‖ проблемасы буенча

Гаджетомания.

ҽңгҽмҽ кора белү. Кҽрҽзле телефон, плеерларны




куллану, компьютер уеннары, аларга бҽйлелек турында




сҿйлҽшү

187


Беркем дҽ, бернҽрсҽ дҽ

Бҿек Ватан сугышы турында белешмҽ бирҽ, 9нчы Май –

онытылмый. ( 23 сҽг.) Бҿек

Җиңү кҿне турында сҿйли белү. Татарстан уллары һҽм

Ватан сугышы. Татарстанның

кызлары – Советлар Союзы геройлары: Муса Җҽлил,

Советлар Союзы геройлары.

җҽлилчелҽр, Мҽгубҽ Сыртланова, Газинур Гафиятуллин

Муса Җҽлил һҽм Андре

турында ҽңгҽмҽ кора белү. Бҿек Ватан сугышында

Тиемрманс. Моабит

катнашкан ветераннар, аларга хҿрмҽт күрсҽтү турында

дҽфтҽрлҽре. Җҽлилчелҽр. 9нчы

сҿйлҽшү

Май – Җиңү кҿне. Бҿек Ватан




сугышында катнашкан ҿлкҽн




буын-ветераннарына хҿрмҽт









9 нчы сыйныф Җҿмлҽнең баш һҽм иярчен кисҽклҽренең исемнҽрен ҽйтҽ, аларга сорау куя,аера белү.


Гади һҽм кушма җҿмлҽлҽрне аера белергҽ ҿйрҽтү.
Теркҽгечле һҽм теркҽгечсез тезмҽ кушма җҿмлҽлҽрне сҿйлҽмдҽ куллана белү күнекмҽлҽрен булдыру.
Җыючы, каршы куючы, бүлүче теркҽгечле кушма җҿмлҽлҽрне сҿйлҽмдҽ куллану. Иярчен хҽл җҿмлҽлҽрнең иярчен урын җҿмлҽ, вакыт җҿмлҽ, сҽбҽп җҿмлҽ, максат җҿмлҽ, шарт җҿмлҽ, кире җҿмлҽлҽре белҽн таныштыру һҽм аларны сҿйлҽмдҽ урынлы кулланылуына ирешү.
Тезмҽ һҽм иярченле кушма җҿмлҽлҽрдҽ тыныш билгелҽрен дҿрес куя һҽм аларны тиешле интонация белҽн ҽйтҽ белү.
ТАТАРСКИЙ ЯЗЫК (татарская группа) Фонетика. Орфоэпия
Тел белеменең бер бүлеге буларак фонетика. Сузык һҽм тартык авазлар. Иҗек. Сүз басымы.
Тел белеменең бер бүлеге буларак орфоэпия. Татар сүзлҽрендҽ басым һҽм сүзлҽрне дҿрес ҽйтү нормалары. Сүзлҽрне дҿрес басым белҽн ҽйтү. Аларга фонетик анализ ясау.
Үзеңнең һҽм иптҽшлҽреңнең сҿйлҽменҽ орфоэпик яктан чыгып бҽя бирү (авазларның ҽйтелеше, сүз басымын дҿрес кую). Шушы максаттан чыгып, орфоэпик сүзлектҽн файдалана белү.
Графика 1.Тел белеменең бер бүлеге буларак графика. Аваз һҽм хҽреф мҿнҽсҽбҽте.
2. Сүзнең аваз һҽм хҽрефлҽрен чагыштыру. Алфавитны белүнең сүзлеклҽрдҽн, тҿрле белешмҽ ҽдҽбияттан фадаланудагы ҽһҽмиятен аңлау.
Морфемика һҽм сүз ясалышы Тел белеменең бер бүлеге буларак морфемика һҽм сүз ясалышы. .
Сүзнең тамыры. Тамырдаш сүзлҽр. Тҿрле сүз тҿркемнҽрен ясый торган кушымчалар. Тҿрле ысуллар белҽн сүз ясалу: ясагыч кушымчалар ярдҽмендҽ, сүзлҽр кушылу ысулы, бер сүз тҿркеменнҽн икенчесенҽ күчү һ.б.
Морфеманың сүзнең иң кечкенҽ мҽгънҽле кисҽге булуын, аның яңа сүз һҽм форма ясаудагы ҽһҽмиятен аңлау.
Сүзлҽрнең ясалу ысулларын билгелҽү.
Уку эшендҽ тҿрле (сүз ясалышы, этимологик) сүзлеклҽрдҽн файдалану. Лексикология һҽм фразеология
Тел белеменең бер бүлеге буларак лексикология. Тел берҽмлеге буларак сүз, аның лексик мҽгънҽсе. Бер һҽм күп мҽгънҽле сүзлҽр. Сүзлҽрнең туры һҽм күчерелмҽ мҽгънҽлҽре.
Татар теленең аңлатмалы сүзлеге.
Синонимнар, антонимнар һҽм омонимнар. Татар теленең синонимнар һҽм антонимнар сүзлеклҽре.
Килеп чыгышы буенча татар теленең сүзлек составы: татар теленең үз сүзлҽре һҽм алынма сүзлҽр.
188
Кулланылу ҿлкҽсе буенча сүзлек составы: гомум кулланылыштагы сүзлҽр. Диалекталь сүзлҽр. Терминнар һҽм һҿнҽри сүзлҽр. Жаргон сүзлҽр, сленг.
Кулланылу ешлыгы буенча сүзлек составы: актив һҽм пассив сүзлҽр, иске сүзлҽр, тарихи сүзлҽр, яңа сүзлҽр.
Тел белеменең бер бүлеге буларак фразеолология. Фразеологизмнар. Фразеологик сүзлек. 2. Сүзлҽрне мҽгънҽсенҽ карап, килеп чыгышы буенча, кулланылу ҿлкҽсе буенча, кулланылу ешлыгы буенча бүлҽ белү.
Сүзлҽрне тиешле ситуациягҽ карап һҽм урынлы файдалану. Сүзлҽргҽ лексик анализ ясау.
Уку эшендҽ тҿрле (аңлатмалы, синонимнар, антонимнар, этимологик, фразеологик) сүзлеклҽрдҽн файдалану.
Морфология Тел белеменең бер бүлеге буларак морфология.
Татар телендҽ сүз тҿркемнҽре һҽм аларны классификациялҽү.
Мҿстҽкыйль сүз тҿркемнҽре: исем, сыйфат, рҽвеш, сан, алмашлык, фигыль, аваз ияртемнҽре.
Хҽбҽрлек сүзлҽр.
Модаль мҽгънҽле сүз тҿркемнҽре: кисҽкчҽлҽр, ымлыклар, модаль сүзлҽр. Бҽйлҽгеч сүз тҿркемнҽре: бҽйлеклҽр һҽм теркҽгечлҽр.
2. Сүз тҿркемнҽрен лексик-грамматик мҽгънҽсенҽ, морфологик һҽм синтаксик билгелҽренҽ карап билгелҽү. Тҿрле сүз тҿркемнҽренҽ морфологик анализ ясау.
Синтаксис Тел белеменең бер бүлеге буларак синтаксис, аның тҿп берҽмлеклҽреннҽн сүзтезмҽлҽр һҽм җҿмлҽлҽр.
Сүзтезмҽлҽрнең тҿрлҽре, иярүче сүзнең ияртүчегҽ бҽйлҽнү юллары. Ҽйтү максаты буенча җҿмлҽ тҿрлҽре.
Җҿмлҽнең баш һҽм иярчен кисҽклҽре, аларның тҿрле сүз тҿркемнҽре белҽн белдерелүе. Тиңдҽш кисҽклҽр. Җҿмлҽ кисҽклҽренең аерымлануы.
Гади җҿмлҽ тҿрлҽре: бер һҽм ике составлы, җыйнак һҽм җҽенке, тулы һҽм ким, раслау һҽм инкарь җҿмлҽлҽр.
Кушма җҿмлҽлҽрнең тҿрлҽре: тезмҽ кушма һҽм иярченле кушма җҿмлҽлҽр. Теркҽгечле һҽм теркҽгечсез тезмҽ кушма җҿмлҽлҽр. Күптезмҽле кушма җҿмлҽлҽр.
Иярченле кушма җҿмлҽлҽрнең тҿзелеше һҽм мҽгънҽ ягыннан тҿрлҽре. Туры һҽм кыек сҿйлҽм.
Тҿрле сүзтезмҽлҽргҽ һҽм җҿмлҽлҽргҽ синтаксик анализ ясау, аларны сҿйлҽмдҽ урынлы куллану. Сҿйлҽмне җанландыру һҽм матурлау ҿчен, җҿмлҽлҽрдҽ синонимия күренешеннҽн файдалану.
Орфография һҽм пунктуация Дҿрес язу кагыйдҽлҽре системасы буларак орфография.
Сузык һҽм тартык аваз хҽрефлҽренең, ь һҽм ъ билгелҽренең дҿрес язылышы. Сүзлҽрне кушып, сызыкча аша һҽм аерым язу.
Баш хҽреф һҽм юл хҽрефлҽрен дҿрес язу. Сүзлҽрне юлдан-юлга күчерү. Орфографик сүзлеклҽрдҽн файдалану.
Дҿрес язу кагыйдҽлҽре системасы буларак пунктуация. Тыныш билгелҽре һҽм аларның ҽһҽмияте.

Гади һҽм кушма җҿмлҽлҽрдҽ тыныш билгелҽре.

Туры һҽм кыек сҿйлҽм, диалог һҽм цитата янында тыныш билгелҽре.
Ана теле дҽреслҽрендҽ укучыларның орфографик һҽм пунктуацион сҽлҽтлҽрен үстерү. Телдҽн һҽм язма сҿйлҽмдҽ аларның ҽһҽмиятен аңлау. Җҿмлҽдҽге тыныш билгелҽрен кирҽкле урында куя белүдҽ интонациянең ҽһҽмиятен аңлау.

Укучыларның орфографик һҽм пунктуацион сҽлҽтлҽрен үстерүдҽ орфографик


189

сүзлеклҽрдҽн һҽм башка тҿрле белешмҽ ҽдҽбияттан файдалану. Стилистика


Функциональ (фҽнни, махсус эш һҽм публицистик) стильлҽр, аларның жанрлары һҽм үзенчҽлеклҽре.
Аудитория алдында чыгыш ясарга ҿйрҽнү: темасын сайлау, максат һҽм бурычларын билгелҽү; тел чараларын тыңлаучыларның үзенчҽлеклҽрен истҽ тотып сайлау.
Телдҽн һҽм язма сҿйлҽм арасындагы үзенчҽлеклҽр. Тҿрле стиль һҽм жанрга караган текстлар белҽн эшлҽү.
Тҿрле текстларны татар теленнҽн рус теленҽ тҽрҗемҽ итү. Тел һҽм мҽдҽният
Татар халкының теле, мҽдҽнияте һҽм тарихының үзара бҽйлҽнешен, аның Россиядҽ яшҽүче башка халыклар белҽн бҽйлҽнешен һҽм тоткан урынын аңлау.
Татар сҿйлҽм ҽдҽбе нормалары һҽм аларның үзенчҽлеклҽре.
Ана теленең милли-мҽдҽни эчтҽлекле берҽмлеклҽрен билгелҽү, аларның мҽгънҽлҽрен тҿрле – аңлатмалы, этимологик һ.б. сүзлеклҽр ярдҽмендҽ ачыклау.
Татар сҿйлҽм ҽдҽбенҽ караган кагыйдҽлҽрне кҿндҽлек тормышта һҽм укуда файдалана белү.
ТАТАРСКАЯ ЛИТЕРАТУРА (татарская группа) Ҽдҽбият тарихы
Ҽдҽбият тарихын ҿйрҽнү халык авыз иҗатыннан башлана. Халык авыз иҗаты
Халыкның милли рухи культура хҽзинҽсе буларак халык авыз иҗаты. Фольклор ҽсҽрлҽрендҽ гомумкешелек кыйммҽтлҽренең зур урын тотуы. Халык иҗатының язма ҽдҽбият үсешенҽ, ҽдҽби телгҽ зур йогынты ясавы. Фольклорның тҿп жанрлары. Ҽкиятлҽр. Мҽкаль һҽм ҽйтемнҽр. Табышмаклар. Мҽзҽклҽр. Җырлар. Бҽетлҽр. Риваятьлҽр һҽм легендалар.
Борынгы, урта гасырлар татар ҽдҽбияты
Борынгы һҽм Урта гасыр ҽдҽбиятының мифологиягҽ һҽм халык авыз иҗатына нигезлҽнүе. Ислам дине идеологиясе белҽн сугарылуы. Шҽрык ҽдҽбиятлары йогынтысы. Күчмҽ сюжетлар. Ҽсҽрлҽрнең тематик тҿрлелеге һҽм проблематикасы: гадел хҿкемдар, кеше һҽм Алла, шҽхес һҽм җҽмгыять мҿнҽсҽбҽте, илаһи мҽхҽббҽт һҽм җир мҽхҽббҽте, гаделлек, миһербанлылык, сабырлык. Ҽдҽбиятта дини-ҽхлакый, суфыйчыл һҽм дҿньяви карашларның үрелеп баруы. Жанрлар тҿрлелеге.
ХIХ йҿз ҽдҽбияты
Бер яктан, урта гасыр ҽдҽбияты традициялҽренҽ нигезлҽнүе, икенче яктан, җҽмгыятьтҽге үзгҽрешлҽргҽ бҽйле яңа сыйфатлар белҽн баюы: реализм юлына чыгу, яңа тҿрлҽр һҽм жанрлар барлыкка килү, сурҽтлҽүнең яңа алым-чараларына мҿрҽҗҽгать итү. Мҽгърифҽтчелек чоры ҽдҽбиятының үзенчҽлеклҽре. Һҽртҿр искелеккҽ каршы кҿрҽшеп, идеал кеше образы тудырылу. Ҽдҽбиятның чынбарлык проблемаларына мҿрҽҗҽгать итүе. Яңа заман сүз сҽнгатенҽ нигез салыну.
ХХ гасыр татар ҽдҽбияты Иҗтимагый-тарихи вакыйгаларның ҽдҽбиятка тҽэсире. Татар сүз сҽнгатенең Шҽрык һҽм
рус-Европа ҽдҽби-фҽлсҽфи, мҽдҽни казанышларын үзлҽштерүе. Кеше һҽм җҽмгыять проблемасы.Чынбарлыкны реалистик һҽм романтик чагылдыру үзенчҽлеклҽре. Ҽхлакый һҽм фҽлсҽфи эзлҽнүлҽр. Яңарыш чоры ҽдҽбиятының ҽһҽмияте.
Совет чоры татар ҽдҽбиятының каршылыклы үсеше. Тҿп тема-проблемалар. Ҽдип һҽм җҽмгыять мҿнҽсҽбҽте. Бҿек Ватан сугышы һҽм татар ҽдҽбияты. Илленче еллар ахырыннан башлап ҽдҽбиятта сыйфат үзгҽрешлҽре башлану. Сүз сҽнгатендҽ миллҽт проблемасының алгы планга чыгуы. Ҽдиплҽрнең заман проблемаларына актив мҿрҽҗҽгать итүе.
190

Җҽмгыятьтҽге үзгҽрешлҽрнең ҽдҽбиятта чагылышы. Тҿп ҽдҽби-тарихи мҽгълүматлар


Матур ҽдҽбиятның тормышны танып белүнең бер формасы булуы һҽм анда кеше рухи дҿньясының байлыгы, күптҿрлелеге чагылуы. Ҽдҽбият һҽм сҽнгатьнең башка тҿрлҽре. Сүз сҽнгатенең тҿп асылы (ҽхлаклылык, миһербанлылык тҽрбиялҽү, яшҽүнең тҿп принципларын, дҿньяга дҿрес караш, эстетик зҽвык формалаштыру һҽм, гомумҽн, гомумкешелек кыйммҽтлҽре белҽн таныштыру).
Матур ҽдҽбиятның иҗтимагый һҽм мҽдҽни тормыштагы урыны. Татар ҽдҽбиятының милли үзенчҽлеге, гуманистик эчтҽлеге, традициялҽр дҽвамчанлыгы һҽм яңачалык. Татар ҽдҽбияты мҿрҽҗҽгать иткҽн тема-мотивлар, гомумкешелек кыйммҽтлҽре.
Тҿп ҽдҽби-теоретик тҿшенчҽлҽр Сүз сҽнгате буларак ҽдҽбият. Язма ҽдҽбият һҽм фольклор. Халык авыз иҗаты жанрлары.
Ҽдҽби тҿрлҽр һҽм жанрлар. Ҽдҽби образ.
Ҽдҽби ҽсҽрнең формасы һҽм эчтҽлеге: тема, проблема, идея, сюжет, композиция; сюжет элементлары; конфликт, автор образы, хикҽялҽүче образы; лирик герой.
Ҽдҽби ҽсҽрнең теле. Ҽдҽби сурҽтлҽү чаралары: чагыштыру, эпитет, метафора, гипербола, метонимия, символ, аллегория, җанландыру. Пейзаж. Портрет. Юмор һҽм сатира. Шигырь тҿзелеше: ритм, рифма, строфа.
Ҽдҽби ҽсҽрлҽрне танып-белү буенча тҿп эшчҽнлек тҿрлҽре: Тҿрле жанрдагы ҽдҽби ҽсҽрлҽрне аңлап һҽм иҗади уку; сҽнгатьле уку;
кабатлап сҿйлҽүнең тҿрле тҿрлҽре (тулы итеп, кыскача, сайлап, аңлатмалар белҽн, иҗади бирем белҽн); шигъри текстларны яисҽ чҽчмҽ ҽсҽрдҽн ҿзеклҽрне яттан ҿйрҽнү;
ҽсҽрлҽрне анализлау һҽм шҽрехлҽү; план тҿзү һҽм ҽсҽрлҽр турында бҽялҽмҽ (отзыв) язу;
сочинение элементлары белҽн изложение язу; ҽдҽби ҽсҽрлҽр буенча һҽм тормыштан алган фикер-карашларга, хис-кичерешлҽргҽ нигезлҽнеп сочинение язу;
тема, проблема, жанр уртаклыклары нигезендҽ татар һҽм рус ҽдҽбиятындагы ҽсҽрлҽрне чагыштырып бҽялҽү; рус телендҽге ҽдҽби текстларны татарчага һҽм киресенчҽ тҽрҗемҽ итү.
Укучыларның ҽзерлек дҽрҽҗҽсенҽ талҽплҽр: сүз сҽнгатенең образлы табигате; ҿйрҽнгҽн ҽдҽби ҽсҽрнең эчтҽлеге;
классик ҽдиплҽрнең (Г.Тукай, Г.Камал, Ф. Ҽмирхан, М.Җҽлил) тормыш һҽм иҗат юлларының тҿп фактлары; ҿйрҽнгҽн ҽдҽби-теоретик тҿшенчҽлҽр;
ҽдҽби текстны кабул итү һҽм анализлау; ҽдҽби текстның мҽгънҽви ҿлешлҽрен аерып чыгару, укыган буенча тезислар һҽм план тҿзү; ҽдҽби ҽсҽрнең тҿрен һҽм жанрын ачыклау;
укыган ҽсҽрнең темасын, проблемасын, идеясен билгелҽү; геройларга характеристика бирү;
сюжет, композиция үзенчҽлеклҽрен, махсус сурҽтлҽү чараларының ролен ачу; ҽдҽби ҽсҽрдҽге эпизодларны һҽм геройларны чагыштыру; укыганга үзеңнең мҿнҽсҽбҽтеңне белдерү; ҽсҽрне (ҿзекне) сҽнгатьле итеп уку; кабатлап сҿйлҽүнең тҿрлҽреннҽн файдалану;
ҿйрҽнелгҽн ҽсҽргҽ бҽйле телдҽн һҽм язмача фикерлҽрне белдерү; укыган ҽсҽр буенча фикер алышуда катнашу, фикерлҽреңне дҽлилли белү;
191

укыган ҽсҽрлҽргҽ бҽялҽмҽ (отзыв) язу; татар ҽдҽби теленең нормаларына нигезлҽнеп, кирҽкле темага телдҽн һҽм язмача бҽйлҽнешле текст тҿзү;


эстетик зҽвыкка туры килҽ торган ҽдҽби ҽсҽрлҽрне сайлау һҽм аларны бҽялҽү; аерым автор, аның ҽсҽре, гомумҽн ҽдҽбият турында кирҽкле мҽгълүматны белешмҽ ҽдҽбият, вакытлы матбугат, Интернет чаралары һ.б. аша эзлҽү.
Рус мҽктҽбендҽ укучы татар балаларына ҽдҽбияттан тҽкъдим ителҽ торган ҽсҽрлҽр минимумы
5 сыйныф (13 ҽсҽр)

Татар ҽдиплҽренең ҽсҽрлҽре:


К. Насыйри ―Патша белҽн карт‖; Г. Тукай ― Су анасы‖; Г. Ибраһимов ―Яз башы‖;
М. Җҽлил ―Алтынчҽч‖ (ҿзек); Ф. Кҽрим ―Кыр казы‖; Ф. Хҿсни ―Чыбыркы‖;
Ф. Яруллин ―Зҽңгҽр күлдҽ ай коена‖; М. Ҽгълҽм ―Матурлык минем белҽн‖; Н. Дҽүли ―Бҽхет кайда була?‖.
Биографик белешмҽлҽр: К. Насыйри, Г. Тукай, Г. Ибраһимов, М. Җҽлил. Рус язучыларының тҽрҗемҽ ҽсҽрлҽре:
А. Платонов ―Ягъфҽр бабай‖; 6 сыйныф (13 ҽсҽр)
Татар ҽдиплҽренең ҽсҽрлҽре:
Г. Тукай ―Шүрҽле‖, ―Туган авыл‖; М.Гафури ―Ана‖; Һ. Такташ ―Мокамай‖;
М. Җҽлил ―Имҽн‖, ―Чҽчҽклҽр‖; Ҽ. Еники. ―Матурлык‖; Г. Бҽширов ―Сабантуй‖;
И. Гази ―Онытылмас еллар‖(ҿзек); М. Мҽһдиев ―Фронтовиклар‖(ҿзек);
Биографик белешмҽлҽр: Һ. Такташ, Ш. Маннур, М. Гафури, Ҽ. Еники, М.Мҽһдиев. (ике ҽсҽр буларак карала)
Рус язучыларының тҽрҗемҽ ҽсҽрлҽре: А.Чехов ―Анюта.
7 сыйныф (14 ҽсҽр)
Татар ҽдиплҽренең ҽсҽрлҽре: Г. Тукай ―Милли моңнар‖;
Г. Ибраһимов ―Табигать балалары‖ (ҿзек); С. Хҽким ―Бакчачылар‖; Һ. Такташ ―Алсу‖; Ф. Кҽрим ―Бездҽ яздыр‖; Г. Кутуй ―Рҽссам‖;
Ҽ. Еники ―Кем җырлады?‖; Г. Бҽширов ‖Менҽ сиңа мҽ!‖; И. Гази ―Йолдызлы малай‖;
М. Мҽһдиев ―Без - кырык беренче ел балалары‖(ҿзек); М. Галиев ―Нигез‖ (ҿзек); Т. Миңнуллин ―Монда тудык, монда үстек‖ (ҿзек);

Биографик белешмҽлҽр: Г. Тукай, С. Хҽким, Г. Ҽпсҽлҽмов, Ҽ. Еники (бер ҽсҽр буларак


192

исҽплҽнҽ).


Рус язучыларының тҽрҗемҽ ҽсҽрлҽре: А. Пушкин ―Кышкы кич‖, 8 сыйныф (15)
Татар ҽдиплҽренең ҽсҽрлҽре: Г.Тукай ―Пар ат‖; Г. Ибраһимов ―Алмачуар‖;
Ш. Камал ―Буранда‖; С. Хҽким ―Җырларымда телим‖;
Ф. Хҿсни ―Сҿйлҽнмҽгҽн хикҽя‖; Ш. Маннур ―Муса‖(ҿзек);
Г. Афзал ―Юл газабы‖, ―Йҿз кабат‖; М. Мҽһдиев ―Кеше китҽ, җыры кала‖ (ҿзек);
Ф. Садриев ―Бҽхетсезлҽр бҽхете‖ (ҿзек); М. Ҽгълҽм ―Каеннар илендҽ‖; Р. Харис ―Ике гҿл‖
Т. Миңнуллин ―Моңлы бер җыр‖(ҿзек).
Биографик белешмҽлҽр: Г. Афзал, Ф. Садриев, М. Ҽгълҽмов, Т. Миңнуллин (бер ҽсҽр буларак исҽплҽнҽ).
Рус язучыларының тҽрҗемҽ ҽсҽрлҽре: А. Куприн ―Олеся‖(ҿзек).
9 сыйныф (15 ҽсҽр)
Татар ҽдиплҽренең ҽсҽрлҽре: Г. Тукай ―Ана догасы‖; Г. Ибраһимов ―Сҿю-сҽгадҽт‖;
Ф. Ҽмирхан ―Хҽят‖ (ҿзек); Г. Камал ―Беренче театр‖;
Ҽ. Еники ―Ҽйтелмҽгҽн васыять‖; Г. Ҽпсҽлҽмов ―Ак чҽчҽклҽр‖(ҿзек);
А. Гыйлҽҗев ―Җомга кҿн кич белҽн‖(ҿзек); Г. Афзал ―Ҿф-ҿф итеп‖; Р. Мингалим ―Сап – сары кҿзлҽр‖;
Р. Ҽхмҽтҗанов ―Сандугач керде күңелгҽ‖, ―Ҽкияттҽн‖; Ш. Хҿсҽенов ―Ҽни килде‖.
Биографик белешмҽлҽр: Ф. Ҽмирхан, Г. Ибраһимов, А. Гыйлҽҗев, Г. Камал, Ш. Хҿсҽенов, Р. Мингалим.
Рус язучыларының тҽрҗемҽ ҽсҽрлҽре: А. Пушкин ―Пҽйгамбҽр‖.
Методические рекомендации о введении третьего часа физической культуры в недельный объем учебной нагрузки обучающихся общеобразовательных учреждений Российской Федерации
В соответствии с Приказом Министерства образования и науки Российской Федерации от 30 августа 2010г.N889 "О внесении изменений в федеральный базисный учебный план и примерные учебные планы для образовательных учреждений Российской Федерации, реализующих программы общего образования, утвержденные приказом Министерства образования Российской Федераций от 9 марта 2004г.N1312 "Об утверждении федерального базисного учебного плана и примерных учебных планов для образовательных учреждений Российской Федерации, реализующих программы общего образования" в объем недельной учебной нагрузки общеобразовательных учреждений всех видов и типов вводится третий час физической культуры.
Введение третьего часа физической культуры в учебные планы общеобразовательных учреждений продиктовано объективной необходимостью повышения роли физической культуры в воспитании современных школьников, укреплении их здоровья, увеличения
193

объема двигательной активности обучающихся, развития их физических качеств и совершенствования физической подготовленности, привития навыков здорового образа жизни.


Настоящие методические рекомендации разработаны в целях разъяснения подходов к разработке содержания третьего часа предмета физической культуры в общеобразовательных учреждениях на основании нормативных правовых актов, регулирующих вопросы преподавания учебного предмета "Физическая культура" в общеобразовательных учреждениях.
Третий урок физической культуры включается в сетку расписания учебных занятий и рассматривается как обязательная форма организации учебного процесса, ориентированного на образование обучающихся в области физической культуры.
Содержание образования по физической культуре с учетом введения третьего часа определяется общеобразовательными программами, разрабатываемыми образовательными учреждениями самостоятельно на основе федерального государственного образовательного стандарта общего образования и примерных основных образовательных программ.
1. При разработке содержания образования, предусмотренного на третий час физической культуры, целесообразно учитывать:


  1. Культурно-исторические и национально-родовые традиции региона, его климатические и географические условия.




  1. Состояние здоровья обучающихся, показатели их физического развития и физической подготовленности, возрастные интересы в сфере физической культуры и спорта.




  1. Основные направления развития физической культуры:




  1. Оздоровительное направление - ориентируется на целенаправленное укрепление здоровья обучающихся, углубленное развитие физических качеств и способностей, оптимизацию работоспособности и предупреждение заболеваемости:

на уровне начального общего образования - формирование элементарных знаний о личной гигиене, режиме дня, приобщение к самостоятельным занятиям физическими упражнениями; на уровне основного общего образования - воспитание привычки к самостоятельным занятиям по развитию основных физических способностей, коррекции осанки и телосложения; на уровне среднего (полного) общего образования (базовый уровень) - использование различных видов физических упражнений с целью самосовершенствования, организации досуга и здорового образа жизни, организации индивидуального двигательного режима.


  1. Спортивное направление - характеризуется углубленным освоением обучающимися на уровне основного общего образования и среднего (полного) общего образования (базовый уровень) одного или нескольких видов спорта, предусмотренных образовательной программой основного и среднего (полного) образования по физической культуре (в том числе и национальных видов), а также летних и зимних олимпийских видов спорта, наиболее развитых и популярных в общеобразовательном учреждении или субъекте Российской Федерации, позволяющих активно включаться в соревновательную деятельность, использовать в организации активного отдыха и досуга.




  1. Общеразвивающее направление - ориентируется на расширенное углубленное освоение обучающимися отдельных тем и разделов действующих примерных программ начального, основного и среднего (полного) образования:

на уровне начального общего образования - общеразвивающие упражнения, подвижные игры, упражнения ритмической гимнастики, эстафеты, спортивные игры по упрощенным правилам; на уровне основного общего образования - овладение обучающимися (основами


технических и тактических действий, приемами и физическими упражнениями из видов спорта, предусмотренных образовательной программой основного общего образования по
194

физической культуре (в том числе и национальных видов), а также летних и зимних олимпийских видов спорта, наиболее развитых и популярных в общеобразовательном учреждении или субъекте Российской Федерации, и умениями использовать их в разнообразных формах игровой и соревновательной деятельности; на уровне среднего (полного) общего образования (базовый уровень) - индивидуальные


комплексы упражнений из оздоровительных систем физического воспитания (атлетическая гимнастика (юноши); ритмическая, гимнастика, аэробика, фитнес (девушки) и др.).
В общеразвивающем направлении особое место рекомендуется уделять обучению плаванию (при наличии в общеобразовательных учреждениях 4 бассейнов или возможности использовать для этого близлежащие спортивные сооружения).
При разработке содержания третьего часа учебного предмета "Физическая культура" необходимо учитывать состояние здоровья обучающихся и деление их в зависимости от состояния здоровья на три группы: основную, подготовительную и специальную медицинскую (Письмо Минобразования России от 31 октября 2003г.N13-51-263/123 "Об оценивании и аттестации учащихся, отнесенных по состоянию здоровья к специальной медицинской группе для занятий физической культурой").
Для обучающихся, отнесенных по состоянию здоровья к подготовительной медицинской группе для занятий физической культурой, необходимо учитывать специфику заболеваний и ориентироваться на выработку умений использовать физические упражнения для укрепления состояния здоровья, развитие устойчивости организма к неблагоприятным условиям внешней среды.
Для обучающихся, отнесенных по состоянию здоровья к специальной медицинской группе, необходимо учитывать противопоказания и ограничения для занятий физической культурой с учетом специфики заболеваний, и ориентироваться на укрепление их здоровья, коррекцию физического развития и повышение физической подготовленности.


  1. При организации, планировании и проведении третьего часа физической культуры общеобразовательным учреждениям рекомендуется:

в полной мере использовать школьные спортивные сооружения и спортивные площадки, оборудованные зоны рекреации и естественные природные ландшафты; использовать спортивные площадки и залы учреждений дополнительного образования


детей спортивной направленности, а также спортивных объектов, находящихся в муниципальной и региональной собственности (письмо Минобрнауки России от 7 сентября 2010г.NИК-1374/19 и Минспорттуризма России от 13 сентября 2010г.NЮH-02-09/4912 с методическими указаниями по использованию спортивных объектов в качестве межшкольных центров для проведения школьных уроков физической культуры и внешкольной спортивной работы); активно привлекать к проведению третьего часа, особенно если он проводится по
программе со спортивной ориентацией, не только учителей физической культуры, но и тренеров и преподавателей учреждений дополнительного образования детей спортивной направленности; оплата труда педагогических работников за проведение третьего часа осуществляется в соответствии с действующим законодательством Российской Федерации; активно использовать инновационные методики и технологии физического воспитания,
современные мультимедийные средства и компьютерные программы обучения, повышающие интерес к занятиям физической культурой, формирующие творческую активность и самостоятельность, рекомендуемые к использованию в общеобразовательных учреждениях органами исполнительной власти субъектов Российской Федерации, осуществляющими управление в сфере образования.


  1. При организации, планировании и проведении уроков физической культуры, с учетом внедрения третьего часа, общеобразовательным учреждениям не рекомендуется:

195


сдваивать уроки физической культуры, кроме исключительных случаев, связанных с отдаленностью мест занятий от общеобразовательного учреждения (например, отдаленность лыжной трассы, бассейна и пр.); заменять уроки физической культуры другими формами занятий и, в частности,
занятиями в спортивных секциях или внеурочными мероприятиями ("Спортивный час", "Час здоровья" и пр.); планировать проведение уроков физической культуры в форме аудиторных занятий, резко
снижающих суммарный недельный объем двигательной активности обучающихся (особенно не рекомендуется планирование таких занятий с обучающимися на уровне начального общего образования).
4. Органам исполнительной власти субъектов Российской Федерации, осуществляющим управление в сфере образования, необходимо дать разъяснения органам местного самоуправления муниципальных районов и городских округов в сфере образования, общеобразовательным учреждениям по введению третьего часа физической культуры за счет переноса одного часа из регионального (национально-регионального) компонента в федеральный компонент путем внесения изменений в региональный учебный план и учебные планы общеобразовательных учреждений.
Каталог: upload -> images -> files
files -> Рабочая программа разработана на 35часов в год из расчета 1 час в неделю, их них плановых практических работ 7
files -> Зиганшина Гузель Нурмухаметовна 2012-2013 учебный год
files -> Камско-Устьинского муниципального района, Республики Татарстан
files -> Всё об электричестве
files -> Муниципальная бюджетная организация дополнительного образования «Алексеевская детская школа искусств»
files -> Урок с участием учителя -ветерана войны в 9 классе моу
files -> Планирование курса «Биология. Животные»
files -> Главные труды Эвклида "Начала" латинизированное назв
files -> Образовательная программа объединения дополнительного образования социально- педагогического направления


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   70   71   72   73   74   75   76   77   ...   80




©www.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет