«прима дистрибьюшн» жшс-нің технико-экономикалық сипаттамасы
жүктеу/скачать 335 Kb.
|
«ПРИМА ДИСТРИБЬЮШН» отчет
емтихан есептеры
- Бұл бет үшін навигация:
- Басшылар
- Жылдар
- Кесте 8
- Көрсеткіштер
5 кестенің қорытындысы бойынша, еңбек ресурстарымен қамтамасыз етуді талдау барысында соңғы екі жылда кәсіпорын басшылары екі адамнан болған, ал негізгі жұмысшылар санының өзгеруіне қарасақ, бұл көрсеткіш бір адамға артып, 2018 жылы 11 адам құрап, өсу қарқыны 110,0% құрап отыр, яғни 10,0% -ке өскен. Ал, енді 6 кестеде кәсіпорынның еңбек ресурстарының құрылымының өзгеруін қарастырамыз. Кесте 6 Еңбек ресурстарының өзгерісін талдау
Жоғарыдағы кестеге қарап еңбек ресурстарының құрылымының өзгеруін байқаймыз. Екі жылғы көрсеткіштерді салыстырғанда жұмысшылардың саны бір адамға көбейіп, ал оның үлес салмағы 83,33%-дан 84,62%-ке өскенін байқаймыз. Ал, басшылар саны өзгермеседе, барлық еңбекшілердің ішінде олардың үлес салмағы 16,67%-дан 15,38%-ға дейін төмендегенін байқаймыз. Өндіріс процесінде қатысу дәрежелеріне байланысты жұмысшылар екі топқа бөлінеді, негізгі жұмысшылар мен қоалқы жұмысшыларға. Негізгі жұмысшылар негізгі өнім өндірісі мен қызмет көрсетумен айналысады, ал қосалқы жұмысшылары жабдықтарды өндеумен қатар электроқуатын іске қосумен айналысу операцияларымен айналысады. Төменгі 7 кестеде кәсіпорындағы жұмысшылар құрамын талдауын қарастырамыз. Кесте 7.
Кестенің мәліметіне қарап, екі жылғы өзгерістерді байқаймыз, яғни барлық жұмысшыларының ішіндегі негізгі жұмысшыларының үлес салмағы 2017 жылы 80%, құраса, ал 2018 ж 81,82%-ке өскен, сөйтіп 2,28 %-ке ұлғайғанын байқаймыз. Ал, барлық жұмысшылардың ішінде қосалқы жұмысшыларының үлес салмағы 2017 ж 20% құраса, ал 2018 ж 18,18%-ке төмендеп 1,82 ге кеміген. Кәсіпорындағы жұмысшылармен қамтамасыз ету көрсеткіштері, олардың тиімді пайдалануын бағалауға мүмкіндік бере қоймайды, және жалпы өнім өндірісіне әсер ететін факторларғада жатқызуға болақоймайды. Сондықтан өнім өндірісі, еңбекшілер санына көп байланысты болақоймайды, ал керісінше өнімнің ұлғаюына, сол өнімді өндіру үшін жұмсалынға еңбекке және жұмысшылардың жұмыс уақытта, қоғамдық еңбектің нәтижелі болуына және еңбек өнімділігінің көрсеткіштеріне байланысты болуы мүмкін. Сондықтан қарастырып отырған уақыттағы бір жұмысшының жасалған еңбек күндері мен еңбек уақытының сағат пен есептегендегі санына байланысты болады. Төменгі кестеде кәсіпорындағы барлық жұмысшыларының жұмыс уақытын пайдалану жағдайын талдауын қарастырамыз. Кесте 8“ПРИМА ДИСТРИБЬЮШН” ЖШС-нің жұмысшыларының жұмыс уақыт пайдалануы
Кесте қорытындысына қарап барлық жұмысшыларының орындаған жұмыс уақыты жалпы 1988,5 сағатқа ұзарғанын байқауға болады, ал орындаған жұмысшылардың күнін есептегенде, ол 322 күнге көбейген, яғни бір жұмысшының атқарған жұмыс уақыты 12,2 күнге қысқарған, ал жұмыс уақытының ортамөлшердегі ұзақтылығы 7,16 сағаттан 7,05 сағатқа кеміген, яғни 0,11 сағатқа. 6 «ПРИМА ДИСТРИБЬЮШН» ЖШС-нің негізгі өндіріс қорларын тиімді пайдалануын талдау Негізгі қорлар – материалдық өндіріс саласында да, өндірістік емес салада да заттай нысанда ұзақ мерзім бойына жұмыс істейтін және өзінің құнын тозуына ПРИМА ДИСТРИБЬЮШН бөліктер бойынша жоғалтатын материалдық, заттай құндылықтардың жиынтығы. Негізгі қорларға, атап айтқанда: үйлер, ғимараттар, беріліс қондырғылары, жұмыс және күш машиналары мен жабдықтары, өлшеуіш және реттеуіш приборлар мен құрылғылар, өндірістің, шаруашылықтың құрал-саймандары мен керек жарақтары, жегіндік және өнімдік мал, көп жылдық екпе ағаш басқа да негізгі қорлар жатады. Негізгі қорлар өндірістік процесте белгілі бір еңбек құрал-жабдықтың жиынтығы ғана емес, сонымен бірге құнның тұлғалануы да, сондықтан олардың ұдайы өндірісін есептеу мен жоспарлау практикасында заттай және ақшалай көрсеткіштер қолданады. Негізгі қорларының құрамы мен құрылымының келіп түсуі мен тозуы туралы негізгі мәліметтерді кәсіпорынның № 11 формасындағы есеп беру жұмысынан алынады. Кәсіпорындағы негізгі өндіріс қорларының өзгеруінің талдау жұмысын төменгі кестеден бастаймыз. Кесте 12
Кесте мәліметтері бойынша барлық негізгі өндіріс қорларының жыл басындағы құны соңғы жылы 7971 мың тг құраған, ал алдыңғы жылға қарағанда негізгі қорлар 1480 мың тг өскен. Жыл бойын негізгі өндіріс қорларының бастапқы құны өзгеріп отырады, өйткені кәсіпорындар бір қатар негізгі қорларын жаңалап отырса, ал бір қатарын моралбдық тозуына байланысты істен шығарып отырады, сөйтіп негізгі өндіріс қорлары қозғалыста болып отырады. Осыған байланысты негізгі өндіріс қорларының соңғы екі жылдағы өзгеріп қозғалып отырған төменгі кестеде қарастырайық.. Кесте 13. Негізгі өндіріс қорларының бастапқы құны бойынша қозғалысының талдауы (2018 ж.); (мың тг)
Кесте мәліметіне қарап келесі жағдайлардың өзгерісін аутуға болады, 2018 ж негізгі өндіріс қорларында айтарлықтай өзгерістер болған жоқ, жыл ішінде келіп түскен негізгі қорларының және істеп шыққан қорларының болмауына байланысты жыл соңында негізгі қорларының бастапқы құн бойынша көлемі өзгермеген. Ал жыл соңында негізгі қорларының баланстық құны бойынша көлемі барлығының құны -6705 мың тг құраса, ал ғимарат пен құрылыстарының құны 6520 мың тг, ал компьютерінің құны-185 мың тг құрап отырғанын байқауға болады. Негізгі өндіріс қорларының тозу көлемі -1266 мың тг құраса, ал оның ішінде ғимарат пен құрылыстардың тозуы 1258 мың тг құраса, ал компьютерлерінің тозу мөлшері 8 мың тг құрап отыр. Келесі 14 кестеде негізгі өндіріс қорларының құрамы мен құрылымының талдауын қарастырамыз, сонымен қатар негізгі өндіріс қорларының жалпы құнының ішіндегі әр-бірінің үлес салмағын есептейміз. Кесте 14 Негізгі өндіріс қорларының құрамы мен құрылымын талдау
Кесте мәліметі бойынша барлық өндіріс қорларының құнының ішіндегі ғимарат пен құрылыстарының үлес салмағы жыл басында 97,03% құраса, ал жыл соңындағы үлес салмағы 97,58 %-ке өскен, яғни өзгеріс көлемі 0,55 пайызға өскен. Ал, компьютерлерінің жалпы негізгі өндіріс қорларының ішінде, жыл басында 2,97% құраса, ал жыл соңында оның үлес салмағы 2,42 паызға төмендеген, яғни 0,55 пайызға төмендеген. Кесте 16
Кестенің мәліметтері бойынша «ПРИМА ДИСТРИБЬЮШН» ЖШС-нде негізгі өндіріс қорларын тиімді пайдалануын сипаттайтын көрсеткіштерінің бірі – бұл қорқайтарымы, бұл көрсеткіш 2018 жылы, алдыңғы жылға қарағанда 0,06 тг төмендеп отыр, яғни 3,95%-ке төмендеп отыр, бұндай өзгеріс қызметтердің сатылу көлемінің +1779 мың тг жоғарлауына байланысты болып отыр. Ал, екінші көрсеткіш – бұл қорсиымдылығы – бұл көрсеткіш 1 тг өткізілген өнімінің қаншасына негізгі өндіріс қорларының тенгемен есептегендегі қатынасынан анықталады. Бұл көрсеткіш, қорқайтарымның кері көрсеткіші. Яғни қорсиымдылығы 0,69 тг-ден 0,68 тг-ге дейін төмендеген, сөйтіп 98,55% құрап отыр. Келесі көрсеткіш – бұл қорменқарулану, яғни өнім көлемінің еңбекшілер санына бөлу арқылы анықталады. 2018 жылы 540,92 мың.тг құрап, алдыңғы жылға қарағанда +72,23 мың.тг жоғарлап, 13,35% ұлғайып отырғанын байқаймыз. Бұндай жоғарлау, еңбекшілер санының кеміп, ал өнім көлемінің жоғарлауына байланысты болып келеді. Негізгі өндіріс қорларының тиімділігіне көп әсер ететіндігі, олардың қолдану мерзімдісінің ұзақтылығы, сондықтан оларды бірнеше топқа бөліп талдау жүргізген ынғайлы. Сонымен құрал-жабдықтары бес жылға дейін қолданғандарын I топқа, бес жыл мен ол жыл арасында қолданғандарды II топқа, он жыл мен жиырма жыл қолданғандарды III топқа, ал жиырма жылдан жоғары қолданып отырған құрал-жабдықтарын IV топқа жатқызуға болады. Сонымен төменгі 15 кестеде құрал-жабдықтарының қолдану мерзімінің талдауын қарастырамыз.Барлық 38 жабдықтардың ішінде 30-зы он жылдан астам қолданып жүргенін байқауға болады. Жалпы жабдықтардың 79 % әбден тозған, ал пайдалану ұзақтылығы жиырма жылдан асқан жабдықтар физикалық тозуынан басқа моральды тозғандықтарын байқатқан, бұлар тігін машиналары мен аяқ-киімді өндеуге арналған құрал-саймандар. Сонымен өзіндік құнының экономикалық мазмұны жұмсалған шығындардың орнын және соның себебінен өндірілетін барлық элементтердегі жай ұдайы өндірісті, өндірістік қорларды және жұмыс күштерін қамтамасыз ету. Осы арада, кәсіпорынның өзіндік құнының маңызды элементтері: амортизация, жұмсалған материалдық ресурстардың құнын, еңбек ақы – бұл шығындардың басты статьялары. Сонымен қатар, кәсіпорыны бір уақытта басқада шығындарды іске асырады: өздерінің қызметкерлеріне сыйлық, банктік несиеге процент төлеу, әлеуметтік объектілерді ұстау, бюджеттен тыс қорларға аударым жарнамаларын жасау – бұл шығындар кәсіпорынның қосымша шығындарын құрайды. Өзіндік құн тиімділіктің мынадай маңызды көрсеткіштері: Пайда және пайдалығының деңгейі мен серпінін анықтайды. Өзіндік құнның маңызы оның орындалу функцияларымен анықталады. Өзіндік құн өнім құнының кең бөлігі болып табылады. Мұның мәнісі өнімнің өзіндік құны арқылы өндіріс қаражаттарын жұмсауды қамтамасыз етеді. Өзіндік құн көтерме сауда бағасын қалыптастырудың негізі болып табылады, оның есепсіз жүргізілуі бағаның құрылуынан негіздеме бола алмайды. Өзіндік құнның негізінде пайданы кейбір бұйымдардың пайдалығын, яғни оларды шығарудың мақсатқа сай екендігін есептеу. Өзіндік құн (өндіріс шығындары) кәсіпорынның өндіру мен өткізу мақсатында өндірістік және коммерциялық қызметтерге қажетті өндіріс факторлары шығынның ақшалай көрінісі, яғни кәсіпорын өндіріп өткізу үшін қажетті шығындар. Төменгі 17 кестеде «ПРИМА ДИСТРИБЬЮШН» ЖШС-нің өнімдерінің толық өзіндік құнының соңғы екі жылдағы өзгеруін қарастырамыз. Кесте 17
жүктеу/скачать 335 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||