Процессуалдық археология – ІІ-і дүниежүзілік соғыстан кейінгі кезең, бұл
кезеңде археология ғылымында басқа, жаратылыстану ғылымдарының әдіс-
тәсілдері, соның ішінде, радиокөміртегі, калий-аргон, палинологиялық тәсіл,
дендрохронология тәсілі секілді жаңа бағыт қалыптасты.
Мәдени-тарихи археология ұстанған, тек археологиялық заттарды тіркеп, оның
классификациялық орнын анықтау мен ғана шектелу үрдісінен бас тартып, оны
ғылыми әдістерден адалығын сынады. Процессуалды археология өкілдері
зерттеулерді ғылыми мәселелерді көтеріп, оларды шешу қағидасына бағыттады.
Зерттеулердің қалай жүргізілетіні, қандай әдістер қолданылатыны, қандай
нәтижелер күтілетіні алдын ала қарастырылуы қолданылды.
Археология – өзіндік зерттеу әдіс-тәсілдері бар, өзіндік зерттеу нысандары бар
жеке ғылым. Оның басты мақсаты – адамзаттың өткенін, тарихын ғылыми,
объективті, шынайы қалпына келтіру. Бұл қорытындылар ғылыми әдіс-тәсілдерге
сүйеніп жасалуы тиіс.
Археология зерттеу нысандарының ерекшеліктеріне сәйкес, бірнеше саладан
тұрады:
1.
Тарихқа дейінгі кезең археологиясы
2.
Тарихи кезең археологиясы
3.
Археоботаника және археозоология
4.
Эксперименталды археология
5.
Этноархеология
6.
Контрактлік археология немесе археологиялық ескерткіштерді қорғау ісі
