Реферат тақырыбы: «Күн радиациясы»

1 
Қазақстан Республикасының білім жəне ғылым министрлігі
Академик Е.А Букетов атындағы Қарағанды университеті 
РЕФЕРАТ
Тақырыбы: «Күн радиациясы»
 
Орындаған: 
Орынбасар Жібек
Тобы: 
ГН-11

Ғылыми жетекші: 
Кенжина Кулпаш Дакеновна

2 
Қарағанды,2020
МАЗМҰНЫ. 
КІРІСПЕ.......................................................................................................................3
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
1
тарау. Атмосферадағы күн радиациясы
1.1
Күн радиациясы туралы жалпы 
ақпарат...............................................................5
1.2
Күн радиациясының түрлері, əртүрлі факторларға 
тəуелділік...........................8 1.3
Күн радиациясының таралуының 
географиялық заңдылықтары.....................11 2 тарау.
Күн 
радиациясының табиғи жəне экономикалық процестерге əсері
2.1
Күн радиациясының өсімдіктер мен жануарлардың дамуына 
əсері................13
2.2
Күн 
радиациясының 
климатқа 
əсері...................................................................16
ҚОРЫТЫНДЫ........................................................................................................19
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ƏДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.....................................................20 
КІРІСПЕ 
Тақырыптың өзектілігі: Климатты зерттеу атмосферада күннің сəулелік 
энергиясының таралу процестерін жете түсінбейінше мүмкін емес. Күн 
радиациясын зерттеуге көптеген метеорология, климатология, атмосфералық 
физика, оптика, қашықтықтан зондтау жəне жерсеріктік зондтау саласындағы 
мамандар тартылған.
Күн радиациясы (күн радиациясы) - Жерге түсетін күн мен энергияның 
жиынтығы. Күн радиациясы келесі екі негізгі бөлімнен тұрады: біріншіден, 
электромагниттік толқындардың тіркесімі болып табылатын термиялық жəне 
жарық сəулелену; екіншіден, корпускулалық сəулелену.
Күнде ядролық реакциялардың жылу энергиясы сəулелік энергияға 
айналады. Күн сəулесі жер бетіне түскен кезде сəулелі энергия қайтадан жылу 
энергиясына айналады. Күн радиациясы осылайша жарық пен жылу əкеледі.
Күн радиациясының келуіне көптеген факторлар əсер етеді, бірақ егер ең 
маңыздыларын ескеретін болсақ, бұл радиацияның атмосфералық газдармен 
шашырауы жəне жұтылуы, бұлттардың шашырауы жəне жұтылуы, 
аэрозольдармен шашырауы жəне жұтылуы.

3 
жер бетінде жəне атмосферада болып жатқан барлық физикалық-
географиялық процестердің негізгі энергия көзі. Күн радиациясының мөлшері 
күннің биіктігіне, аймақтың географиялық ендігіне жəне жыл мезгіліне 
байланысты. Сондықтан күн радиациясының шашырау, жұтылу, шағылу жəне 
əлсіреу процестерін қарастыру өзекті болып табылады.
Күн 
шығаратын барлық сəуле ағыны, ол əртүрлі толқын 
ұзындықтарындағы электромагниттік тербелістер. Гигиеналық тұрғыдан алғанда, 
күн сəулесінің оптикалық бөлігі ерекше қызығушылық тудырады, ол 2802800 нм 
аралығында орналасқан. Ұзын толқындар - радиотолқындар, қысқа - гамма-
сəулелер, иондаушы сəуле Жер бетіне жетпейді, өйткені олар атмосфераның 
жоғарғы қабатында, атап айтқанда озон қабатында сақталады.
жер бетінде жəне атмосферада болатын барлық физикалық-географиялық 
процестердің негізгі энергия көзі. Бұл мəселені зерттеудің маңызы өте зор, өйткені 
барлық жабайы табиғат қоршаған ортаның температурасының маусымдық 
өзгеруіне, күн радиациясының қарқындылығына сезімтал - ағаштар көктемде 
жапырақтармен жабылады, күзде жапырақтар құлайды, метаболизм процестері 
сөнеді, көптеген жануарлар қысқы ұйқыға кетеді жəне т.б. Адам бұл жағдайдан 
тыс қалмайды. Жыл бойына оның зат алмасу жылдамдығы, тін жасушаларының 
құрамы өзгереді жəне бұл ауытқулар əр түрлі климаттық аймақтарда əр түрлі 
болады. Сонымен, оңтүстік аймақтарда гемоглобин мөлшері мен эритроциттердің 
саны, сондай-ақ суық мезгілде қан қысымының максималды жəне минималды 
мөлшері жыл мезгілімен салыстырғанда 20 пайызға артады. Солтүстікте 
гемоглобиннің ең жоғары пайызы сауалнамаға қатысқан тұрғындардың 
көпшілігінде жаз айларында, ал ең азы қыста жəне көктемнің басында анықталды. 
Соңғы кезде қоршаған ортаның ластануының күрт өсуіне байланысты 
атмосферадағы көмірқышқыл газының мөлшерінің жоғарылауына, радиациялық 
фонның көбеюіне байланысты жануарларда да, адамдарда да стихиялы, 
спонтанды, зиянды мутациялар саны едəуір өсті.
Жұмыстың тақырыбы: Күн радиациясы жұмыстың 
мақсаты
: 
Күн радиациясын толық сипаттау; Жұмыстың 
міндеттері:
• 
Күн радиациясы туралы жалпы ақпаратпен танысу;
• 
Күн радиациясының түрлері, əртүрлі факторларға тəуелділігін 
анықтау;
• 
Күн радиациясының таралуының географиялық заңдылықтарымен 
танысу;
Кіріспеде мақсат, міндеттер, тақырыптың өзектілігі, тақырыптар жəне 
жұмыстың жалпы сипаттамасы келтірілген. Жұмыс көлемі – 20 бет жəне 12 
дереккөздер тізімінен тұрады.